Ευαγγέλιο "κατά ΙΩΑΝΝΗΝ", κεφ. Δ/4, εδ. 1- 30.
1 Καθώς λοιπόν έμαθεν ο Κύριος ότι ήκουσαν οι Φαρισαίοι ότι ο Ιησούς πλειοτέρους μαθητάς κάμνει και βαπτίζει παρά ο Ιωάννης-
2 αν και ο Ιησούς αυτός δεν εβάπτιζεν, αλλ' οι μαθηταί αυτού-
3 αφήκε την Ιουδαίαν και απήλθε πάλιν εις την Γαλιλαίαν.
4 Έπρεπε δε να περάση διά της Σαμαρείας.
5 Έρχεται λοιπόν εις πόλιν της Σαμαρείας λεγομένην Σιχάρ, πλησίον του αγρού, τον οποίον έδωκεν ο Ιακώβ εις τον Ιωσήφ τον υιόν αυτού.
6 Ήτο δε εκεί πηγή του Ιακώβ. Ο Ιησούς λοιπόν κεκοπιακώς εκ της οδοιπορίας εκάθητο ούτως εις την πηγήν. Ώρα ήτο περίπου έκτη.
7 Έρχεται γυνή τις εκ της Σαμαρείας, διά να αντλήση ύδωρ. Λέγει προς αυτήν ο Ιησούς Δος μοι να πίω.
8 Διότι οι μαθηταί αυτού είχον υπάγει εις την πόλιν, διά να αγοράσωσι τροφάς.
9 Λέγει λοιπόν προς αυτόν η γυνή η Σαμαρείτις Πως συ, Ιουδαίος ων, ζητείς να πίης παρ' εμού, ήτις είμαι γυνή Σαμαρείτις; Διότι δεν συγκοινωνούσιν οι Ιουδαίοι με τους Σαμαρείτας.
10 Απεκρίθη ο Ιησούς και είπε προς αυτή Εάν ήξευρες την δωρεάν του Θεού, και τις είναι ο λέγων σοι, Δος μοι να πίω, συ ήθελες ζητήσει παρ' αυτού, και ήθελε σοι δώσει ύδωρ ζων.
11 Λέγει προς αυτόν η γυνή Κύριε, ούτε άντλημα έχεις, και το φρέαρ είναι βαθύ πόθεν λοιπόν έχεις το ύδωρ το ζων;
12 μήπως συ είσαι μεγαλήτερος του πατρός ημών Ιακώβ, όστις έδωκεν εις ημάς το φρέαρ, και αυτός έπιεν εξ αυτού και οι υιοί αυτού και τα θρέμματα αυτού;
13 Απεκρίθη ο Ιησούς και είπε προς αυτήν Πας όστις πίνει εκ του ύδατος τούτου θέλει διψήσει πάλιν
14 όστις όμως πίη εκ του ύδατος, το οποίον εγώ θέλω δώσει εις αυτόν, δεν θέλει διψήσει εις τον αιώνα, αλλά το ύδωρ, το οποίον θέλω δώσει εις αυτόν, θέλει γείνει εν αυτώ πηγή ύδατος αναβλύζοντος εις ζωήν αιώνιον.
15 Λέγει προς αυτόν η γυνή Κύριε, δος μοι τούτο το ύδωρ, διά να μη διψώ μηδέ να έρχωμαι εδώ να αντλώ.
16 Λέγει προς αυτήν ο Ιησούς Ύπαγε, κάλεσον τον άνδρα σου και ελθέ εδώ.
17 Απεκρίθη η γυνή και είπε Δεν έχω άνδρα. Λέγει προς αυτήν ο Ιησούς Καλώς είπας ότι δεν έχω άνδρα
18 διότι πέντε άνδρας έλαβες, και εκείνος, τον οποίον έχεις τώρα, δεν είναι ανήρ σου τούτο αληθές είπας.
19 Λέγει προς αυτόν η γυνή Κύριε, βλέπω ότι συ είσαι προφήτης.
20 Οι πατέρες ημών εις τούτο το όρος προσεκύνησαν, και σεις λέγετε ότι εν τοις Ιεροσολύμοις είναι ο τόπος όπου πρέπει να προσκυνώμεν.
21 Λέγει προς αυτήν ο Ιησούς Γύναι, πίστευσόν μοι ότι έρχεται ώρα, ότε ούτε εις το όρος τούτο ούτε εις τα Ιεροσόλυμα θέλετε προσκυνήσει τον Πατέρα.
22 Σεις προσκυνείτε εκείνο το οποίον δεν εξεύρετε, ημείς προσκυνούμεν εκείνο το οποίον εξεύρομεν, διότι η σωτηρία είναι εκ των Ιουδαίων.
23 Πλην έρχεται ώρα, και ήδη είναι, ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθεία διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόν.
24 Ο Θεός είναι Πνεύμα, και οι προσκυνούντες αυτόν εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκυνώσι.
25 Λέγει προς αυτόν η γυνή Εξεύρω ότι έρχεται ο Μεσσίας, ο λεγόμενος Χριστός όταν έλθη εκείνος, θέλει αναγγείλει εις ημάς πάντα.
26 Λέγει προς αυτήν ο Ιησούς Εγώ είμαι, ο λαλών σοι.
27 Και επάνω εις τούτο ήλθον οι μαθηταί αυτού και εθαύμασαν ότι ελάλει μετά γυναικός ουδείς όμως είπε, Τι ζητείς; ή Τι λαλείς μετ' αυτής;
28 Αφήκε λοιπόν η γυνή την υδρίαν αυτής και υπήγεν εις την πόλιν και λέγει προς τους ανθρώπους
29 Έλθετε να ίδητε άνθρωπον, όστις μοι είπε πάντα όσα έπραξα μήπως ούτος είναι ο Χριστός;
30 Εξήλθον λοιπόν εκ της πόλεως και ήρχοντο προς αυτόν.
ΣΧΟΛΙΑ.:
Α / Η ΔΩΡΕΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. "Απεκρίθη ο Ιησούς και είπε προς αυτήν Εάν ήξευρες την δωρεάν του Θεού, και τις είναι ο λέγων σοι, Δος μοι να πίω, συ ήθελες ζητήσει παρ' αυτού, και ήθελε σοι δώσει ύδωρ ζων".
Ο Κύριος, μόλις είχε τελειώσει μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από τα πνευματικά πράγματα με τον Νικόδημο, ένα άτομο εξαιρετικά μορφωμένο, με υψηλή κοινωνική θέση, τον οποίο αποκάλεσε «διδάσκαλο του Ισραήλ» (Ιωάννης Γ/3: 10). Από εκεί επέστρεφε στη Γαλιλαία, μέσω της Σαμάρειας.
Ενώ λοιπόν ήταν περαστικός από τη Σαμάρεια, γύρω στις έξι το απόγευμα κάθισε να ξεκουραστεί στο πηγάδι του Ιακώβ. Αυτό το πηγάδι σώζεται μέχρι σήμερα. Ιστορικά αναφέρουμε ότι είχε βάθος 33 μ. και πλάτος 3 μ. Την ίδια στιγμή και στο ίδιο σημείο πλησιάζει και μια γυναίκα Σαμαρείτισσα για να πάρει νερό.
Την ώρα της συνάντησης με τον Κύριο ο Κύριος, κάνει το πρώτο βήμα. Πόσες φορές μέσα στη ζωή μας ο Κύριος έχει κάνει το πρώτο βήμα. Πρώτος ήρθε και μας βρήκε, πρώτος έκανε ένα τέλειο και ολοκληρωμένο Έργο σωτηρίας πάνω στο σταυρό. Τούτη η γυναίκα, σε αντίθεση με τον Νικόδημο δεν φαίνεται να είναι μορφωμένη. Ήταν ένα άτομο αμφιβόλου ηθικής, χαμηλής πνευματικής στάθμης, με μια μπερδεμένη ζωή.
Όμως ο Κύριος δεν κάνει διακρίσεις. Είναι ο Ίδιος για όλους μορφωμένους, αμόρφωτους, άρχοντες, δούλους, Ιουδαίους ή Σαμαρείτες. Ένα μόνον κοιτάζει ο Κύριος, αν υπάρχει πνεύμα εκζήτησης, αν υπάρχουν πνευματικά ενδιαφέροντα, ειλικρινής εκζήτηση, ανάγκες για να τις ικανοποιήσει. Γι’ αυτό άλλωστε είχε έρθει στον αφιλόξενο κόσμο μας, για να ψάξει να βρει και να σώσει "το απολωλός" (Λουκάς ΙΘ/19: 10). Γι’ αυτό έλαβε "δούλου μορφήν" και έγινε "υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού" (Φιλιπησίους Β/2: 8).
Αρχικά έκπληξη καταλαμβάνει τη γυναίκα αυτή και του λέει: "Πώς εσύ, ενώ είσαι Ιουδαίος, ζητάς να πιεις νερό από μένα, που είμαι γυναίκα Σαμαρείτισσα; Αφού δεν έχουν επικοινωνία οι Ιουδαίοι με τους Σαμαρείτες" *1 (βλέπε υστερόγραφο).
Ο Κύριος, καθώς έρχεται πρόσωπο προς πρόσωπο με τούτη τη γυναίκα, φαίνεται να διακρίνει μέσα στα βάθη της ψυχής της μία ειλικρινή εκζήτηση και είναι εκείνο που Tον κάνει να έρθει πιο κοντά και να της αποκαλύψει την αλήθεια. Πόσες φορές μέσα στη ζωή μας αφήνουμε ευκαιρίες να πάνε χαμένες και αδιαφορούμε να μιλήσουμε στους ανθρώπους για την αλήθεια, για τη σωτηρία την οποία ο Θεός προσφέρει σε κάθε άνθρωπο που θα πιστέψει σ’ Αυτόν δωρεάν, "κατά χάριν" (Εφεσίους Β/2: 8).
Ο άνθρωπος δε χρειάζεται να κάνει τίποτα για τη σωτηρία του, γιατί δια Ιησού Χριστού τα έχει κάνει όλα ο Θεός. Το μόνο έργο που χρειάζεται να κάνει ο άνθρωπος είναι να πιστέψει στο Θεό και στο Έργο το οποίο Εκείνος έκανε δια Ιησού Χριστού. για τη σωτηρία μας (Ιωάννης Σ/6: 29).
Τι μεγαλειώδης σκηνή, τι μεγαλείο, τι Θεία συγκατάβαση! Ο Κύριος του ουρανού, «ο οποίος κατ’ αρχήν τη γη θεμελίωσε και έργα των χειρών του είναι οι ουρανοί» (Εβραίους Α/1: 10), «Εκείνος, δι’ του τα πάντα εγένοντο και χωρίς Αυτόν ουδέν έγινε» (Εβραίους Α/1: 2), ο Υιός του Θεού του ζώντος, να συζητάει με μια αμαρτωλή γυναίκα κοντά στο πηγάδι του Ιακώβ, στην πόλη Σιχάρ!
Ο Κύριος ο οποίος γνωρίζει τι είναι εντός του ανθρώπου, που "ερευνά νεφρούς και καρδιάς" (Αποκάλυψη Β/2: 23), που γνωρίζει τους διαλογισμούς και τα κρυφά των ανθρώπων (Λουκάς Ε/5: 22), γνωρίζει πολύ καλά την ψυχική και πνευματική κατάσταση της γυναίκας με την οποία συζητάει. Ξέρει ότι η γυναίκα αυτή είναι μια ανήθικη και όμως δεν την περιφρονεί, δε σηκώνει "το λίθο του αναθέματος" για να την λιθοβολήσει, δεν την απορρίπτει. Αλήθεια πόσες φορές κάνουμε ακριβώς το αντίθετο στη ζωή μας! Ο Κύριος στέκεται δίπλα της και με πολύ ευγένεια της μιλάει. Μέσα στην καρδιά της τη βλέπει να είναι μπερδεμένη πνευματικά. Η γυναίκα αυτή έχει κάποια αμυδρή γνώση ότι θα έρθει ο Μεσσίας, ο λεγόμενος Χριστός και την ιδέα αυτή θέλει να τη φωτίσει και να την κάνει προσωπική πίστη.
Τούτη η γυναίκα ξέρει σχετικά με την λατρεία των Ιουδαίων ότι είχε γίνει πλέον τυπική και ως εκ τούτου δεν ήταν πνευματική, καθώς και ότι η λατρεία των Σαμαρειτών ήταν λατρεία πλάνης και όχι αλήθειας. Αυτή την ακαθόριστη γνώση ο Κύριος θέλει να την φωτίσει, θέλει να γνωρίσει στη γυναίκα αυτή ότι έχει πλέον αρχίσει μια νέα περίοδος λατρείας του Θεού, που αυτή θα είναι αποκλειστικά «εν πνεύματι και αληθεία» (Ιωάννης Δ/4: 23).
Ο Κύριος, για να πετύχει το σκοπό Του, συγκαταβαίνει και αυτοσυστήνεται. Αποκαλύπτει τη Θεία Του Προσωπικότητα. "Εγώ είμαι ο Μεσσίας Χριστός", της λέει. Η Σαμαρείτισσα στην αρχή της συζήτησης αρνείται να δώσει ακόμα και λίγο νερό στον Κύριο και αμφιβάλει για τη μοναδική προσωπικότητα που έχει μπροστά της και τον ρωτάει: «μήπως εσύ είσαι μεγαλύτερος από τον πατέρα μας τον Ιακώβ;». Στη συνέχει όμως, αφού γνώρισε τον Κύριο, φεύγει χαρούμενη και κηρύττει στους συμπατριώτες της ότι είναι «Κύριος» και «Προφήτης», αφού τώρα πλέον βλέπει τα πράγματα τελείως διαφορετικά. Ξεχνά το σκοπό για τον οποίο είχε έλθει, εγκαταλείπει τη στάμνα της και γίνεται πλέον κήρυκας του Χριστού. Τρέχει στους συμπατριώτες της και τους καλεί να έρθουν και να δουν τον Κύριο, το Χριστό, το Μεσσία, για Τον οποίον είχαν μιλήσει οι προφήτες και είχαν γράψει οι Άγιες Γραφές. Τους προτρέπει να έρθουν να γνωρίσουν Εκείνον που δίνει το «νερό της ζωής», από το οποίο όποιος πιει δε θα διψάσει εις τον αιώνα. Η στάμνα μένει άδεια, όμως η καρδιά της γυναίκας φεύγει γεμάτη. Πριν νόμιζε ότι γνώριζε, απεδείχθη όμως πως δε γνώριζε και γι’ αυτό ο Κύριος ευθέως της λέει: «Αν ήξερες τη δωρεά του Θεού».
Αλήθεια ποια είναι αυτή η δωρεά του Θεού προς τον άνθρωπο; Πρόκειται για την πιο βαθιά, την πιο υψηλή, την πιο μυστηριώδη αλήθεια του Θεού. Πράγματι «η δωρεά του Θεού» είναι μυστήριο, τόσο ανώτερο και υψηλότερο από τις σκέψεις μας, όσο ο ουρανός είναι ανώτερος από τα κεφάλια μας, «διότι οι βουλές μου, δεν είναι βουλές σας, ούτε οι οδοί σας, οδοί μου λέγει Κύριος» (Ησαΐας ΝΕ/55: 18).
Η δωρεά του Θεού είναι ένα και μοναδικό Πρόσωπο, ο Ιησούς Χριστός (Ιωάννης Γ/3: 16).
Ο "κατ’ εικόναν" και "καθ’ ομοίωσιν" Θεού πλασθείς άνθρωπος, ο άρχων της Εδέμ, με τον οποίον ο ίδιος ο Θεός κατέβαινε και συνομιλούσε μαζί του, παράκουσε το θέλημα του Θεού και αμάρτησε. Πλέον καμία συνομιλία, καμία επαφή με τον πλάστη και δημιουργό. Ζητάει ο άνθρωπος το Θεό και δεν τον βρίσκει. Τείχη απροσπέλαστα έχουν ορθωθεί μπροστά του. Η ζωή έχει χάσει κάθε περιεχόμενο. Καθημερινά αγώνας, μόχθος, κόπος, .... και το αποτέλεσμα αιώνιος θάνατος.
Ο Θεός, ενώ έχει προσβληθεί από το πλάσμα Του τον άνθρωπο και έχει κάθε λόγο να το εγκαταλείψει και να το εξαφανίσει πάνω από τη δημιουργία Του, όμως από αγάπη δεν το εγκαταλείπει, αλλά προσφέρει για τη σωτηρία του τον Υιόν της αγάπης Του, τον Ιησού Χριστό! Ο Ιησούς Χριστός, «ίσα τω Θεώ υπάρχον» (Φιλιπησσίους Β/2: 6), το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, δέχεται να ταπεινωθεί. «εαυτόν εκκένωσε, λαβών δούλου μορφή» (Φιλιπησσίους Β/2: 7). Ο προϋπάρχων Θεός παίρνει τη θέση του δούλου, γίνεται όμοιος με μας, "παρ’ εκτός αμαρτίας"! Με το Σωτήριο Έργο Του, τη θυσία του πάνω στο σταυρό και την ένδοξη Ανάστασή Του από τους νεκρούς γίνεται πλέον "ο αρχηγός και τελειωτής της πίστεώς μας" (Εβραίους ΙΒ/12: 2).
Για την κάθε ψυχή που ποθεί να γνωρίσει το Πρόσωπο του Πατέρα Θεού, την ειρήνη τη δική Του, να απαγκιστρωθεί από τη φθορά και το θάνατο και να ζήσει αιώνια, γίνεται "η οδός", (Ιωάννης ΙΔ/14: 6), γίνεται πηγή ξεδιψασμού, γίνεται το "ζωντανό νερό", που αν η ψυχή το πιει, δε θα διψάσει εις τον αιώνα. Αυτή είναι η δωρεά του Θεού. Τώρα: «ο πιστεύων εις Εμέ και αν αποθάνει θέλει ζήσει» (Ιωάννης ΙΑ/11: 25). Δια της δωρεάς του Θεού έχουμε αιώνια ζωή, όχι θάνατο, όχι φθορά, αλλά ζωή αιώνια (Ιωάννης Γ/3: 15).
Αυτή είναι η "ανεκδιήγητη δωρεά του Θεού". (Β΄ Κορινθίους Θ/9 : 15). Ο Θεός έγινε άνθρωπος, πέθανε πάνω στο σταυρό για τις αμαρτίες μας, αναστήθηκε, κάθισε στα δεξιά του Πατέρα και τώρα προσφέρει ζωή σε κάθε άνθρωπο, που ειλικρινά μετανοεί και πιστεύει στο Λυτρωτή Χριστό. Τη μεγάλη τούτη αλήθεια πόσο προσπάθησε να την κρύψει ή και να την τροποποιήσει ο εχθρός της ψυχής, ο διάβολος! Αποτέλεσμα αυτής της λυσσαλέας προσπάθειας είναι η μεγάλη άγνοια που επικρατεί γύρω μας για τη "δωρεά του Θεού". Πόσοι άνθρωποι γύρω μας σαν την Σαμαρείτισσα, νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα και έχουν έναν εγωισμό, που δεν τους αφήνει να δούνε την πραγματικότητα, δεν τους επιτρέπει να δούνε την τέλεια πνευματική τους άγνοια. Αυτή η άγνοια οδηγεί τους ανθρώπους στο να αρκούνται σε μια τυπολατρία και δεν αφήνει κανένα ενδιαφέρον για ειλικρινή έρευνα. Όμως ας γνωρίζουμε καλά ότι μπορεί κάποιος να ξεγελάει τους άλλους, τον εαυτόν του, αλλά όπως τονίζει ο Απ. Παύλος «ο Θεός δεν εμπαίζεται» (Γαλάτας Σ/6: 7), καθώς επίσης ότι «ο Κύριος γνωρίζει τους δικούς Του» (Β΄ Τιμοθέου Β/2: 19).
Ψυχή, ζήτησε ειλικρινά να μάθεις τι είναι "η δωρεά του Θεού". Ο Ιησούς Χριστός είναι έτοιμος όπως και στη Σαμαρείτισσα να μας μάθει, να μας αποκαλύψει τον Εαυτόν Του και το Έργο Του, διότι «είναι ο Αυτός χθες, σήμερα και στους αιώνες» (Εβραίους ΙΓ/13: 8).
Όπου ο εχθρός δεν κατάφερε να επιβάλει την άγνοια για τη δωρεά του Θεού, επέβαλε τη σύγχυση και την παραπληροφόρηση. Έτσι βλέπουμε ανθρώπους, που ενώ επιθυμούν ειλικρινά να γνωρίσουν το Χριστό, τη «δωρεά του Θεού», σκέπτονται και ενεργούν για την απόκτησή της, σαν να επρόκειτο να την αγοράσουν, σαν να επρόκειτο περί αμοιβής, περί μισθού και όχι περί δώρου. Ο Ιησούς Χριστός ήταν απολύτως σαφής: «αν γνώριζες τη δωρεά του Θεού», είπε στη Σαμαρείτισσα. Όμως η καρδιά του ανθρώπου αρνείται να διακρίνει αυτή τη σαφήνεια. Κάποιος που ονομαζόταν Σίμων, μας αναφέρει ο ευαγγελιστής "Λουκάς", προσέφερε χρήματα στον Απ. Πέτρο, για να αποκτήσει τη "δωρεά του Θεού". Ο Πέτρος του λέγει: «τα χρήματά σου ας είναι μετά σου σε απώλεια, διότι νόμισες ότι η δωρεά του Θεού αποκτάται με χρήματα» (Πράξεις Η/8: 20). Ω ! πόσοι άνθρωποι μέχρι σήμερα νόμισαν και νομίζουν ότι πληρώνοντας ή προσφέροντας με οποιονδήποτε τρόπο θα μπορούσαν να αγοράσουν τη δωρεά του Θεού!
Όμως η "δωρεά του Θεού" δεν αποκτάται ούτε με χρήματα, ούτε με κόπους, ούτε με κακουχίες, ούτε με καλοσύνες, αλλά αποκτάται δωρεάν – κατά χάριν – δια της πίστεως. Η δωρεά του Θεού είναι δωρεά, απ’ αρχής μέχρι τέλους. Όπως ο ήλιος, το οξυγόνο μας παρέχονται δωρεάν, έτσι και η συγχώρεση, η αιώνια ζωή, η σωτηρία μας παρέχονται δωρεάν «ουχί εξ’ έργων, δια να μην καυχηθεί τις» (Εφεσίους Β/2: 8).
"Εάν γνώριζες τη δωρεά του Θεού"! Πολλοί αιώνες πέρασαν κατά τους οποίους η δωρεά του Θεού, ήταν υπόσχεση, ήταν επαγγελία. Αλλά «όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, εξαπέστειλε ο Θεός τον υιόν αυτού τον μονογενή, οποίος γεννήθηκε από γυναίκα και υποτάχθηκε στο Νόμο (Μωσαϊκό)». (Γαλάτας Δ/4: 4).
Ο Ιησούς Χριστός είναι η "δωρεά του Θεού". Δεν είναι αδύνατο το ανθρώπινο πεπερασμένο μυαλό να συλλάβει, σε όλο του το μεγαλείο και το μέγεθος τη δωρεά του Θεού. Μπορούμε όμως μέσα απ’ αυτή να διακρίνουμε τη μεγάλη αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο. «τόσο αγάπησε ο Θεός τον κόσμο ώστε έδωκε τον Υιόν Του τον μονογενή, για να μην απολεσθεί καθένας που θα πιστέψει σ’ Αυτόν» (Ιωάννης Γ/3: 16).
Η αγάπη του Θεού είναι η αρχή του μυστηρίου της δωρεάς του Θεού στο μεγαλύτερο εχθρό του, τον άνθρωπο. Ποιος είναι ο πραγματικός σκοπός της δωρεάς του Θεού; Ο Απόστολος Παύλος στην επιστολή "Β΄ Κορινθίους" (κεφ. Η/8, εδ. 9) αναφέρει: «ο Ιησούς Χριστός πλούσιος ων, πτώχευσε για να πλουτίσουμε εμείς με την πτωχείαν αυτού».
--Λέγει προς τη Σαμαρείτισσα ο Ιησούς: «εάν γνώριζες τη δωρεά του Θεού και ποιος είναι ο λέγων σοι, δος μου να πιω, συ ήθελες ζητήσει παρ’ αυτού και ήθελε σοι δώσει ύδωρ, το οποίο δίδει ζωή».
--Λέγει προς Αυτόν : «Κύριε δοσ’ μου απ’ αυτό το ύδωρ».
Όποιος αρκείται να πίνει απλώς από το νερό των υλικών πραγμάτων "θέλει διψάσει πάλιν" και ποτέ πραγματικά δεν θα ξεδιψάσει, ούτε θα ικανοποιηθεί (Ιωάννης Δ/4: 13-14). Όπως αναφέρεται και στο βιβλίο του "Εκκλησιαστή" (κεφ. Α΄, εδ. 7) "Πάντες οι ποταμοί υπάγουσιν εις την θάλασσαν και η θάλασσα ποτέ δε γεμίζει". Μία απέραντη θάλασσα είναι η ανθρώπινη καρδιά, που όλα τα ποτάμια των υλικών αγαθών και απολαύσεων αδυνατούν να την γεμίσουν. Πόσο φτωχοί πέθαναν οι πιο πλούσιοι άνθρωποι πάνω στη γη!
Αν υπήρχε ένας άνθρωπος τον οποίον τα υλικά αγαθά θα έπρεπε να τον ικανοποιήσουν, αυτός ήταν ο βασιλιάς Σολομών. Αναπολώντας τη ζωή του, αναφέρει: "|Έχτισα σπίτια,φύτεψα αμπέλια, κήπους, έκανα λίμνες, μάζεψα δούλους, κοπάδια, αποταμίευσα χρυσάφι, ασήμι και άλλους θησαυρούς" (Εκκλησιαστής, κεφ. Β/2, εδ. 7,8). Είχε αποκτήσει τα πάντα, γνώσεις, δόξα, απολαύσεις και ό,τι άλλο επιθύμησε (εδ. 10) και όμως, κάνοντας τον απολογισμό της ζωής του διαπιστώνει ότι τίποτα απ' όλα αυτά δε μπόρεσαν να τον ξεδιψάσουν, να χορτάσουν την καρδιά του. Όλα τα βρήκε κενά και μάταια. Η ζωή του έμεινε άδεια και ανικανοποίητη. Το συμπέρασμα που έβγαλε στη ζωή του ήταν: "Ματαιότης ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης" (Εκκλησιαστής ΙΒ/12: 8). Ένα μόνον δε βρήκε ο περίλαμπρος βασιλιάς Σολομώντας ματαιότητα σε τούτη τη ζωή: "Ας ακούσωμεν το τέλος της όλης υποθέσεως, φοβού τον Θεόν και φύλαττε τας εντολάς αυτού, επειδή τούτο είναι το παν του ανθρώπου. Διότι ο Θεός θέλει φέρει εις κρίσιν παν έργον και παν κρυπτόν, είτε αγαθόν είτε πονηρόν" (Εκκλησιαστής ΙΒ/12: 13). Τίποτα, εκτός από το Χριστό, δε μπορεί να ικανοποιήσει το άπειρο της ανθρώπινης καρδιάς.
«Κύριε δοσ’ μου απ’ αυτό το ύδωρ». Με μια τέτοια προσευχή, με ένα τέτοιο αίτημα ας πλησιάζουμε τον Σωτήρα Χριστό. Με βαθύ πνεύμα συναίσθησης και εκτίμησης ας προσέλθουμε σ’ Αυτόν, άλλοι για να ζητήσουμε να γνωρίσουμε την επουράνιο δωρεά και άλλοι (όσοι γνώρισαν Αυτόν), για να τον δοξολογήσουμε για την "ανεκδιήγητη Αυτού δωρεά" (Β΄ Κορινθίους Θ/9: 15).
* Υστερόγραφο. Ιστορικά στοιχεία.
1/ «Δεν συγκοινωνούσαν οι Ιουδαίοι με τους Σαμαρείτες».
Οι Ιουδαίοι και οι Σαμαρείτες δεν επικοινωνούσαν, διότι το κράτος του Ισραήλ, εξαιτίας της μεγάλης αμαρτίας του Βασιλιά Σολομώντα (Α΄ Βασιλέων, κεφ. ΙΑ/11) είχε χωριστεί σε δύο βασίλεια. Νότια υπήρχε το βασίλειο του "Ιούδα", το οποίο αποτελούσαν οι φυλές Ιούδα και Βενιαμίν και ορισμένους από τη φυλή Λευί και βόρεια το βασίλειο του "Ισραήλ" το οποίο αποτελείτο από τις υπόλοιπες δέκα φυλές. Το έτος 724 π.Χ. οι Ασσύριοι κατέλαβαν το βόρειο βασίλειο του Ισραήλ και μετοίκισαν τους κατοίκους στην Ασσυρία, ενώ έφεραν άλλους λαούς ειδωλολατρικούς και τους εγκατέστησαν στην περιοχή και ιδιαίτερα γύρω από τους χώρους της Σαμάρειας.
Οι Ιουδαίοι και οι Σαμαρείτες δεν επικοινωνούσαν, διότι το κράτος του Ισραήλ, εξαιτίας της μεγάλης αμαρτίας του Βασιλιά Σολομώντα (Α΄ Βασιλέων, κεφ. ΙΑ/11) είχε χωριστεί σε δύο βασίλεια. Νότια υπήρχε το βασίλειο του "Ιούδα", το οποίο αποτελούσαν οι φυλές Ιούδα και Βενιαμίν και ορισμένους από τη φυλή Λευί και βόρεια το βασίλειο του "Ισραήλ" το οποίο αποτελείτο από τις υπόλοιπες δέκα φυλές. Το έτος 724 π.Χ. οι Ασσύριοι κατέλαβαν το βόρειο βασίλειο του Ισραήλ και μετοίκισαν τους κατοίκους στην Ασσυρία, ενώ έφεραν άλλους λαούς ειδωλολατρικούς και τους εγκατέστησαν στην περιοχή και ιδιαίτερα γύρω από τους χώρους της Σαμάρειας.
Η ανάμειξη των λαών έφερε την ανάμειξη της θρησκείας. Μεταξύ 320 και 400 π.Χ. ο Σαμαρείτης ιερέας Μανασσής φέρνει μια μεταρρύθμιση στη θρησκεία. Δέχεται μόνο την πεντάτευχο (τα πρώτα 5 βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, που είχε γράψει ο Μωυσής), και δημιουργεί με την άδεια του Μ. Αλεξάνδρου συνθήκες για την ίδρυση ναού στο όρος Γαριζίν. Ο ναός κτίστηκε και το έτος 109 π.Χ. καταστράφηκε από τον Ιωάννη τον Υρκανό.
Τα κεντρικά σημεία διδασκαλίας των Σαμαρειτών ήταν :
--Δέχονταν μόνον την "Πεντάτευχο". Δηλ. τα πρώτα πέντε βιβλία της Π. Δ. (Γένεση, Έξοδος, Λευιτικό, Αριθμοί, Δευτερονόμιο) και εκείνα μόνο σύμφωνα με τη δική τους αναθεώρηση, που είναι γνωστή ως η "Σαμαρειτική Πεντάτευχος".
--Τοποθετούσαν σε πολύ υψηλή θέση το Μωυσή.
--Απέρριπταν όλα τα υπόλοιπα βιβλία των Παλαιάς Διαθήκης και ως εκ τούτου δε δέχονταν το έργο των προσώπων που αναφέρονται σ’ αυτά.
--Δεν δέχονταν το ναό στα Ιεροσόλυμα.
--Αρνούνταν την ύπαρξη αγγέλων καθώς και την αθανασία της ψυχής.
--Δεν πίστευαν στην ανάσταση των νεκρών.
--Δέχονταν και ανέμεναν το Μεσσία.
--Πίστευαν ότι ο Μεσσίας θα έρθει πρώτα, για να οδηγήσει σε μετάνοια και μετά να εγκαταστήσει τη βασιλεία του.
--Για τα έθνη πίστευαν ότι και αυτά θα πρέπει να μετανοήσουν και να δεχθούν το Μεσσία και τελικά να προσκυνήσουν το Θεό στο όρος Γαριζίν.
Οι παραπάνω φυλετικές αλλά και θρησκευτικές διαφορές είχαν δημιουργήσει μεγάλο μίσος και μεγάλο χωρισμό μεταξύ των Ιουδαίων και των Σαμαρειτών, έτσι ώστε να μην υπάρχει καμία επικοινωνία μεταξύ τους. Κάποτε οι Φαρισαίοι θέλοντας να κατηγορήσουν το Χριστό Τον χαρακτήρισαν ως Σαμαρείτη. "Απεκρίθησαν λοιπόν οι Ιουδαίοι και είπον προς Αυτόν Δεν λέγομεν ημείς καλώς ότι Σαμαρείτης είσαι συ και δαιμόνιον έχεις;" (Ιωάννης Η/8: 48).
2. "εν πνεύματι και αληθεία" :
23 Πλην έρχεται ώρα, και ήδη είναι, ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθεία διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόν.
Ποιοι είναι οι "αληθινοί προσκυνητές", οι οποίοι θα προσκυνούν το Θεό «εν πνεύματι και αληθεία»; Τι ακριβώς εννοούσε ο Ιησούς με τούτα τα λόγια; Μία αρχική παρατήρηση που θα κάναμε ήταν ότι η πρόθεση «εν» δεν επαναλαμβάνεται με τη λέξη «αλήθεια», για αυτό θα πρέπει να σκεπτόμαστε το νόημα τούτων λέξεων όχι ξεχωριστά, αλλά και τις δύο μαζί.
Ο Κύριος εδώ υποδεικνύοντας τον ενδεδειγμένο τρόπο προσευχής και λατρείας του Θεού δίνει σημασία όχι στον τόπο, αλλά στον τρόπο της προσευχής και της λατρείας του Θεού. Γυναίκα λέει προς τη Σαμαρείτισα, ήρθε ο καιρός κατά τον οποίο οι άνθρωποι θα λατρεύουν το Θεό με τη δύναμη τους Πνεύματος του Αγίου, το οποίο αποκαλύπτει στους ανθρώπους την αλήθεια. Αυτά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της λατρείας του Θεού στην Καινή Διαθήκη, "εν πνεύματι και αληθεία".
«εν πνεύματι» σημαίνει πνευματικά και πνευματικά σημαίνει όχι σαρκικά. Για να λατρεύει κάποιος το Θεό πνευματικά, θα πρέπει να έχει "γεννηθεί άνωθεν" (Ιωάννης Γ/3: 3) δηλ. να έχει "αναγεννηθεί" από το Πνεύμα του Θεού. Μόνον τότε η λατρεία του θα είναι πνευματική, όταν είναι ειλικρινής και πηγάζει μέσα από την καρδιά του ανθρώπου. Μόνον τότε είναι γνήσια, είναι αυθεντική και είναι ευπρόσδεκτη από το Θεό.
«εν πνεύματι» σημαίνει πνευματικά και πνευματικά σημαίνει όχι σαρκικά. Για να λατρεύει κάποιος το Θεό πνευματικά, θα πρέπει να έχει "γεννηθεί άνωθεν" (Ιωάννης Γ/3: 3) δηλ. να έχει "αναγεννηθεί" από το Πνεύμα του Θεού. Μόνον τότε η λατρεία του θα είναι πνευματική, όταν είναι ειλικρινής και πηγάζει μέσα από την καρδιά του ανθρώπου. Μόνον τότε είναι γνήσια, είναι αυθεντική και είναι ευπρόσδεκτη από το Θεό.
«εν πνεύματι» σημαίνει εσωτερικά, όχι εξωτερικά, όχι τυπολατρικά. Ο Κύριος έκανε μεγάλη κριτική στην τυπολατρία. Η σκληρή στάση Του, όταν καθάρισε το Ναό, ήταν χαρακτηριστική. Εκείνα τα φοβερά και τρομερά «ουέ» απευθύνονταν σε ανθρώπους υποκριτές, των «τύπων», που ήθελαν να δίδουν την εντύπωση μιας εξωτερικής συμμόρφωσης με το θέλημα του Θεού, χωρίς αυτό να αγγίζει το πνεύμα τους, χωρίς να συμμετέχει ο εσωτερικός τους άνθρωπος. Δεν τους ενδιέφερε η «εν κρυπτώ» σχέση με το Θεό, αλλά αρκούνταν μία σχέση φανερή, τυπική, σε τίποτα ουσιαστική, αφού δεν ήταν σύμφωνη με το θέλημα του Θεού.
«εν πνεύματι» σημαίνει όχι υλικά (χρήματα, δωρεές κλπ), όχι γεωγραφικά (στα Ιεροσόλυμα ή στο όρος Γαριζίν, ή σε άλλο τόπο). Εφ΄ όσον η αληθινή λατρεία επιτυγχάνεται δια του Αγίου Πνεύματος, Το Πνεύμα εξηγεί ο Κύριος, "όπου θέλει πνέει και τη φωνή αυτού ακούεις, αλλά δε γνωρίζεις από που έρχεται και πού πηγαίνει" (Ιωάννης Γ/3: 8). Αν σταθούμε στον «τόπο», θα σταθούμε στην ύλη, μόνον αν σταθούμε στο «πνευματικά», θα σταθούμε έξω από την ύλη. Η παρουσία του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι έξω από γεωγραφικά ή άλλα ανθρώπινα όρια. Ο Κύριος δηλώνει ότι «έρχεται ώρα» με την οποία καταργείται ο περιορισμός του «τόπου», που ίσχυε στην Παλαιά Διαθήκη (Ναός του Σολομώντα).
«εν πνεύματι» σημαίνει ζωντανά, δια του Αγίου Πνεύματος, με την έννοια όχι της ζωηράδας, αλλά της ζωής, απ’ όπου προέρχεται η λέξη.
«και αληθεία» σημαίνει ότι το Άγιο Πνεύμα είναι το Πνεύμα της αληθείας. Η αλήθεια συνδέεται με τη γνησιότητα. Ο ίδιος ο Κύριος είναι, «πλήρης χάριτος και αληθείας». Αλήθεια σημαίνει ειλικρινής καρδιά, σημαίνει πάνω απ' όλα καθαρή καρδιά.
Μετά από τον Ερχομό του Ιησού Χριστού, το θάνατό Του και την ένδοξη ανάστασή Του από τους νεκρούς, που σήμανε την ολοκλήρωση του Έργου της Σωτηρίας Του για τον άνθρωπο, πλέον ο Θεός δεν έχει πια συγκεκριμένο τόπο λατρείας. Τώρα όσοι πιστεύουν στο Χριστό, μπορούν να λατρεύουν το Θεό οποιαδήποτε ώρα και σε οποιονδήποτε τόπο και αν βρίσκονται. Πραγματική λατρεία σημαίνει πως ο πιστός άνθρωπος εισέρχεται στην παρουσία του Θεού με πίστη και εκεί Τον λατρεύει και Τον δοξάζει. Το σώμα μπορεί να βρίσκεται σε κάποιο υπόγειο, στη φυλακή, στο χωράφι, στο γραφείο ή κάπου αλλού, αλλά το πνεύμα του ανθρώπου μπορεί να είναι κοντά στο Θεό, δια της πίστεως.
Ο Ιησούς είπε στη Σαμαρείτισσα: Από δω και στο εξής η λατρεία του Θεού θα γίνεται «εν πνεύματι και αληθεία». Οι Ιουδαίοι είχαν περιορίσει τη λατρεία σε εξωτερικούς τύπους και τελετές. Πίστευαν πως μένοντας ευλαβικά προσκολλημένοι στο γράμμα του Νόμου και συμμετέχοντας σε κάποιες εξωτερικές τελετές λάτρευαν το Θεό και ότι η λατρεία τους αυτή γινόταν αποδεκτή από το Θεό. Όμως η λατρεία τους δεν ήταν πνευματική, ήταν «εξωτερική» και ως εκ τούτου δεν είχε "εσωτερικό περιεχόμενο". Μπορεί να προσκυνούσαν με το σώμα τους, αλλά η καρδιά τους δεν ήταν καθαρή μπροστά στο Θεό. Πολλές φορές καταπίεζαν τους φτωχούς (Ησαΐας ΝΗ/58: 6) και ήταν ανέντιμοι στην εργασία τους και την καθημερινή τους ζωή.
Οι Σαμαρείτες από την άλλη πλευρά είχαν ένα δικό τους τύπο λατρείας, ο οποίος ήταν λανθασμένος. Είχαν δημιουργήσει τη δική τους θρησκεία και ακολουθούσαν κανόνες δικής τους επινόησης έξω από το Λόγο του Θεού. Όταν ο Κύριος είπε ότι η λατρεία πρέπει να γίνεται «εν πνεύματι και αληθεία», επιτιμούσε τόσο τους Ιουδαίους, όσο και τους Σαμαρείτες, αλλά και όλους εκείνους διαχρονικά, που η λατρεία τους δε θα είναι πνευματική, αλλά θα είναι υλική ή άλλο τι.
Η μεγάλη πληροφορία – αποκάλυψη, που ο Λόγος του Θεού μας δίνει μέσα από αυτή τη συνομιλία του Κυρίου με τη Σαμαρείτισα γυναίκα, είναι πως πλέον, δια Ιησού Χριστού, οι άνθρωποι μπορούν να πλησιάζουν το Θεό και να τον λατρεύουν με τη δύναμη του Πνεύματος που αποκαλύπτει την αλήθεια. Και κάτι ακόμα που είναι πολύ σημαντικό. Ο Πατέρας Θεός αναζητεί ανθρώπους που θα Τον λατρεύουν με αυτόν ακριβώς τον τρόπο. Αυτοί και μόνον αυτοί είναι «οι αληθινοί προσκυνητές». Σε αυτούς ευαρεστείται ο Κύριος, τοιούτους εκζητεί το άγρυπνο μάτι Του καθημερινά, αυτοί είναι οι δικοί Του.
«Ο Θεός είναι πνεύμα». Αυτός είναι ο ορισμός της ύπαρξης του Θεού. Δεν είναι ο Θεός όπως ο άνθρωπος. Ο Θεός δεν υπόκειται σε περιορισμούς, όπως ο άνθρωπος και δεν τον περιορίζει ο χώρος ή ο χρόνος. Ο Θεός είναι ένα αόρατο Πρόσωπο, που είναι πανταχού παρών, Παντογνώστης και Παντοδύναμος. Είναι τέλειος από κάθε άποψη. Γι’ αυτό ακριβώς, εκείνοι που Τον λατρεύουν θα πρέπει να Τον λατρεύουν πνευματικά που είναι ο μοναδικός τρόπος αληθινής λατρείας. Δεν πρέπει να υπάρχει στη λατρεία μας υποκρισία. Δεν πρέπει να υπάρχει προσποίηση ευσέβειας. Μην απατούμε τον εαυτόν μας νομίζοντας ότι ο Θεός ικανοποιείται με τη συμμετοχή μας στην εκκλησία ή σε κάποιες τελετές. Σε όλα αυτά συμμετείχαν οι πέντε "μωρές" παρθένες και όμως έμειναν έξω από τη βασιλεία του Θεού (Ματθαίος ΚΕ/25: 1-13). Η σχέση τους με το Θεό είχε "εξωτερικό" περιεχόμενο (να δείξουμε, να μας δουν, να μας ακούσουν... κλπ). Ο Κύριος πάντοτε αποβλέπει στην καρδία του ανθρώπου σε αντίθεση με τους ανθρώπους που αποβλέπουν στο φαινόμενο (Α΄ Σαμουήλ ΙΣ/16: 7) και γι’ αυτό θα πρέπει να ερχόμαστε ενώπιόν Του, με τον τρόπο που Εκείνος έχει ορίσει και πάνω απ’ όλα με καρδιά "ταπεινωμένη και συντετριμμένη" (Ψαλμός ΝΑ/51: 57). Μια τέτοια καρδιά μας διαβεβαιώνει ο Λόγος του Θεού ότι δε θα την καταφρονήσει ο Κύριος. ---
