ΨΑΛΜΟΣ ΟΓ / 73.

      Ψαλμός ΟΓ / 73.    «Ψαλμός του Ασάφ». 

      Πρόλογος. 

    Ποιος είναι ο Ασάφ στον οποίο αποδίδεται η συγγραφή των ψαλμών 49 & 72-82; Πρόκειται για απόγονο του πατριάρχη Λευί, από τη γενιά του Γηρσώμ, που ήταν ο πρωτότοκος γιός του Μωυσή και της Σεπφώρας. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Δαβίδ (1077 – 1038 π.Χ) ο Ασάφ διορίστηκε αρχιυμνωδός και κυμβαλιστής στη συνοδεία που αναβίβασε την Κιβωτό από το σπίτι του Ωβήδ-εδώμ στην πόλη του Δαβίδ (Α’ χρονικών ΙΕ/15: 17 & ΙΘ/19: 25-29). Έκτοτε ο Ασάφ μαζί με άλλους υπηρετούσε μπροστά στη σκηνή του μαρτυρίου διευθύνοντας τη μουσική και την υμνωδία (Α’ Χρονικών Σ/6: 39). 

      Οι γιοι του Ασάφ συνέχισαν να αποτελούν ξεχωριστή ομάδα στις ορχήστρες και στις χορωδίες και έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο κατά την εγκαινίαση του Ναού, καθώς και κατά το ανέβασμα της Κιβωτού του Κυρίου από τη Σιών στον τόπο του Ναού (Β’ Χρονικών Ε/5: 12). 

    Ο Ασάφ έγραψε τούτο τον ψαλμό, καθώς βρέθηκε σε μεγάλη αμηχανία και αντιμετώπισε έναν σοβαρό προβληματισμό, όταν σύγκρινε τη ζωή του με όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε, με τη ευημερούσα ζωή των πονηρών ανθρώπων. Παρατηρούσε ότι οι ασεβείς που ήταν υπερόπτες και βίαιοι φαινόταν να γλυτώνουν από τις συνέπειες της αμαρτωλής ζωής τους. Έφτασε μάλιστα να εκφράσεις τις αμφιβολίες του αν άξιζε ν’ ακολουθεί κανείς μία ορθή πορεία στη ζωή, σύμφωνη με το θέλημα του Θεού.

       ΣΧΟΛΙΑ: 

1 Αγαθός τωόντι είναι ο Θεός εις τον Ισραήλ, εις τους καθαρούς την καρδίαν. 

Πόσο καλός είναι ο Θεός και με πόση αγάπη ευεργετεί το λαό Ισραήλ και μάλιστα όλους εκείνους που έχουν καρδιά καθαρή, ευθεία, ειλικρινή ενώπιόν Του. Επειδή ο Θεός είναι αγαθός, ας είμαστε προσεκτικοί. «Μηδείς πειραζόμενος ας λέγη ότι από του Θεού πειράζομαι διότι ο Θεός είναι απείραστος κακών και αυτός ουδένα πειράζει» (Ιακώβου Α/1: 13). 

2 Εμού δε, οι πόδες μου σχεδόν εκλονίσθησαν παρ' ολίγον ολίσθησαν τα βήματά μου 

Εμένα τα πόδια μου κλονίστηκαν και κάποια στιγμή άρχισα να αμφιβάλω γι’ αυτά που πίστευα. Η πίστη μου στο Θεό κλονίστηκε και οι δρόμοι της ζωής μου παρ’ ολίγον να είχαν εκλίνει από την «οδόν του Κυρίου». Ο Ασάφ «παρ’ ολίγον ολίσθησε», δεν έπεσε όμως, δεν απομακρύνθηκε από τον Κύριο. 

3 Διότι ζήλευσα τους μωρούς, βλέπων την ευτυχίαν των ασεβών. 

Τι ήταν αυτό που έκανε τον Ασάφ να κλονιστούν τα πόδια του, να χάσει την ισορροπία του; Παρατήρησε την φαινομενική «ευημερία» και «ευτυχία» των ασεβών ανθρώπων και βλέποντας αυτά τον κατέβαλε ζηλοφθονία, καθώς έβλεπε ότι άνθρωποι ασυνείδητοι, στηριζόμενοι στο ψέμα και σε κάθε μορφή αδικίας, ευημερούσαν, προκαλούσαν και καυχιόνταν για τον πλούτο, που είχαν συσσωρεύσει με άδικους τρόπους. Παρά την άνομη ζωή τους οι άνθρωποι αυτοί φαινόταν να ευημερούν, όλα να τους πηγαίνουν καλά και ν’ απολαμβάνουν τα αγαθά τους χωρίς να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα. Η ζωή τους κύλαγε ήρεμα και φαινόταν να ζουν με «ειρήνη και ασφάλεια». Με αυτές τις παραπλανητικές σκέψεις προσπαθεί ο εχθρός ν’ αμφισβητήσει μέσα μας την αγαθότητα και την δικαιοκρισία του Θεού. Ας είμαστε προσεκτικοί, γιατί τούτος ο τρόπος σκέψης αποτελεί το πρώτο βήμα σ’ έναν μεγάλο και ολισθηρό κατήφορο. Η «ευτυχία των ασεβών» δεν είναι κάτι για να το ζηλέψει ο πιστός άνθρωπος, αλλά είναι κάτι που θα πρέπει να το αποφύγει στη ζωή του.

4 Επειδή δεν είναι λύπαι εις τον θάνατον αυτών, αλλ' η δύναμις αυτών είναι στερεά. 

Έβλεπα τους ασεβείς να μην δοκιμάζονται από λύπες, να μην υπάρχει μακρά αγωνία και βάσανος κατά τον θάνατό τους και να μη διαρκεί επί πολύ η τυχόν μαστίζουσα αυτούς θλίψη, ενώ το σώμα τους ήταν όλο υγεία κι ευεξία. 

5 Δεν είναι εν κόποις, ως οι άλλοι άνθρωποι ουδέ μαστιγώνονται μετά των λοιπών ανθρώπων. 

Αυτοί δεν κοπιάζουν, δεν μοχθούν όπως οι άλλοι άνθρωποι, για την απόκτηση των αναγκαίων αγαθών της ζωής και γενικά παρατήρησα ότι δεν καταθλίβονται και δεν ταλαιπωρούνται, όπως οι άλλοι άνθρωποι..

6 διά τούτο περικυκλώνει αυτούς η υπερηφάνεια ως περιδέραιο, η αδικία σκεπάζει αυτούς ως ιμάτιον 

Η αλαζονεία τους ήταν σαν στολίδι γι’ αυτούς, τους έχει καταλάβει εξ ολοκλήρου ο εγωϊσμός και η υπερηφάνεια. Γύρω από το λαιμό τους σαν περιδέραιο φορούν την έπαρσή τους και σαν χιτώνας τούς σκεπάζει η αδικία. Μ’ έναν τρόπον επιδεικτικό φέρονται άδικα προς τους συνανθρώπους τους και συνεχίζουν με κάθε τρόπο να είναι ασεβείς και προκλητικοί προς το Θεό. Τόσο πολλές ήταν οι αδικίες τους, που «εσκέπαζαν αυτούς, ως ιμάτιον». 

7 Οι οφθαλμοί αυτών εξέχουσιν εκ του πάχους εξεπέρασαν τας επιθυμίας της καρδίας αυτών. 

Τα μάτια τους δεν ήταν βαθουλωμένα από έλλειψη τροφής, αλλά εξείχαν από το πάχος αυτών. Απ' την αναισθησία τους πηγάζει η κακία τους και φαίνονται οι αμαρτωλές επιθυμίες της καρδιάς τους. Η αδικία τους εξέρχεται πλούσια και μεστωμένη από τα μάτια τους και η διεφθαρμένη τους καρδιά ξεπερνά κάθε όριο πονηρών επιθυμιών. Κάθε στιγμή σκέπτονται πονηρά και ενεργούν άδικα. 

8 Εμπαίζουσι και λαλούσιν εν πονηρία καταδυναστείαν λαλούσιν υπερηφάνως. 

Σκέπτονται και αποφασίζουν να λειτουργήσουν πονηρά εναντίον των άλλων ανθρώπων, ενώ διαλαλούν χωρίς καμία ντροπή και μεγαλοφώνως τα κακουργήματά τους. Ειρωνεύονται τους άλλους, εγκωμιάζουν το κακό με αναίδεια και μιλάνε απειλητικά, από θέση ισχύος. 

9 Θέτουσιν εις τον ουρανόν το στόμα αυτών, και η γλώσσα αυτών διατρέχει την γην. 

Η γλώσσα τους αφέθηκε αχαλίνωτη. Τα λόγια τους φθάνουν μέχρι τον ουρανό, για να βλασφημήσουν το Θεό και αμέσως μετά η γλώσσα τους περνάει πάνω από τη γη, για να εξαπολύσουν συκοφαντίες και βρισιές εναντίον των συνανθρώπων τους. 

10 Διά τούτο θέλει στραφεί ενταύθα ο λαός αυτού και ύδατα ποτηρίου πλήρους εκθλίβονται δι' αυτούς.

Ο λαός θεωρεί ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι σπουδαίοι και τους δείχνουν μεγάλο σεβασμό. Τις ασεβείς πράξεις τους πολλές φορές οι άνθρωποι τις εγκρίνουν παρασυρόμενοι από τη φαινομενική ευτυχία τους. Οι ίδιοι θεωρούν ότι ακολουθώντας τους θα έρθουν ημέρες ευτυχίας. Έτσι κάνουν τους ανθρώπους να απομακρύνεται από το Θεό και να προσκολλώνται σ’ αυτούς. 

11 Και λέγουσι, Πως γνωρίζει ταύτα ο Θεός; και υπάρχει γνώσις εν τω Υψίστω; 

Πολλοί άνθρωποι αποβλέποντας στη φαινομενική ευδαιμονία των ασεβών σκανδαλίζονται και διερωτώνται: «άραγε αν υπάρχει Θεός και αν υπάρχει γνωρίζει τα έργα τους, όλα αυτά τα τραγικά πράγματα που συμβαίνουν πάνω στη γη;» Οι ασεβείς, επειδή αμφιβάλουν για τη δύναμη του Θεού, νιώθουν ασφαλείς και συνεχίζουν αμέριμνοι ν’ αυξάνουν τον πλούτο τους, επαναλαμβάνοντας τα λόγια του άφρονος «δεν υπάρχει Θεός» (ψαλμός ΙΔ/14: 1) και ξεχνώντας τα λόγια του ψαλμωδού που χαρακτηρίζουν την πραγματική εικόνα του ανθρώπου: «ο άνθρωπος είναι ως τοίχος κεκλιμένος και φραγμός ετοιμόρροπος» (Ψαλμός ΞΒ/62: 3). 

12 Ιδού, ούτοι είναι ασεβείς και ευτυχούσι διαπαντός αυξάνουσι τα πλούτη αυτών. 

Σκέπτομαι, αναφέρει ο Ασάφ, ότι αυτοί οι άνθρωποι, παρ’ ότι είναι αμαρτωλοί, ζουν μέσα στη χαρά και την ευτυχία. Απέκτησαν μεγάλο πλούτο, ο οποίος συνεχώς αυξάνεται στα χέρια των. Ζουν αμέριμνοι μέσα στην πολυτέλειά τους, ενώ συνεχίζουν να είναι άδικοι. 

13 Άρα, ματαίως εκκαθάρισα την καρδίαν μου και ένιψα εν αθωότητι τας χείρας μου. 

Επομένως, λέγει ο ψαλμωδός, μάταια καθάρισα την καρδιά μου και ένιψα τα χέρια μου με αθωότητα. Ας είμαστε προσεκτικοί, γιατί τέτοιες σκέψεις δεν αρμόζουν σε πιστό άνθρωπο. Ο εχθρός προσπαθεί με αρνητικά συναισθήματα να μας αποθαρρύνει με σκοπό να μας νικήσει και να μας απομακρύνει από το θέλημα του Θεού. Επηρεασμένος απ’ όλα αυτά που είδαν τα μάτια μου, λέει ο Ασάφ, παρασύρθηκα για λίγο από τις σκέψεις μου και είπα στον εαυτόν μου. «Άραγε τι με ωφέλησε που ζω σύμφωνα με το νόμο του Θεού, με τιμιότητα και αξιοπρέπεια;» Εγώ προσευχόμουν, μελετούσα το Λόγο του Θεού, προσέφερα, έδινα τη μαρτυρία μου στους ανθρώπους και το μόνο που κέρδισα ήταν δεινοπαθήματα, ανέχεια και σκληρές δοκιμασίες. Καθώς παρατηρώ όλα αυτά, διερωτώμαι αν αξίζει να ζει κανείς τη ζωή της πίστης; Άραγε μάταια διατηρώ τη ζωή μου καθαρή και ζω με ειλικρίνεια και αθωότητα; 

14 Διότι εμαστιγώθην όλην την ημέραν και ετιμωρήθην πάσαν αυγήν. 

Δοκιμάστηκα όλη την ημέρα από διάφορες θλίψεις και δυσκολίες, κάθε πρωί ελέγχω τον εαυτόν μου μήπως έχω υποπέσει σε κάποιο λάθος προσπαθώντας ν’ αποφύγω και άλλες πτώσεις μου. Ας μην ξεχνάμε ότι στις δύσκολες περιστάσεις χρειάζεται η πίστη μας. Ο εχθρός ισχυρίζεται ότι εκείνοι που υπηρετούν το Θεό ενεργούν με ιδιοτέλεια. Ας θυμηθούμε τι είπε στο Θεό για τον πολύπαθο Ιώβ Και ο σατανάς απάντησε στον Κύριο, και είπε: «Δέρμα για δέρμα, και όλα όσα έχει ο άνθρωπος θα τα δώσει για τη ζωή του εντούτοις, άπλωσε το χέρι σου, και άγγιξε τα κόκαλά του, και τη σάρκα του, για να δεις αν δεν σε βλασφημήσει κατά πρόσωπο» (Ιώβ Β/2: 4,5). Ζώντας μέσα σ’ έναν άδικο κόσμο θα αποδείξουμε ποιο πραγματικά είναι το κίνητρο της καρδιάς μας. 

15 Αν είπω, Θέλω ομιλεί ούτως ιδού, εξυβρίζω εις την γενεάν των υιών σου. 

Ο Ασάφ κατανόησε ότι ήταν λάθος του να καταλήξει σ’ ένα τέτοιο αυθαίρετο συμπέρασμα και αναγνώρισε ότι αν θεωρούσε την «κατά Θεόν ζωήν» μάταιη, αυτό πραγματικά θα σήμαινε ότι είναι άπιστος και ασφαλώς θα σκανδάλιζε τους πιστούς ανθρώπους. Όλες αυτές τις αμφιβολίες του και τους δισταγμούς του δεν τις μετέφερε σε άλλους πιστούς ανθρώπους, γιατί δεν ήθελε να σκανδαλίσει κάποιους απ’ αυτούς και να υπονομεύσει την πίστη τους. Αν έλεγα ότι θα διηγηθώ αυτούς τους δισταγμού μου, που είναι αποτέλεσμα της ολογοπιστίας μου, στη γενιά των υιών Σου, τότε θα ήμουν ασύνετος και αποστάτης. 

16 Και εστοχάσθην να εννοήσω τούτο, πλην μ' εφάνη δύσκολον 

Προσπάθησα να καταλάβω πώς συμβιβάζεται οι ασεβείς, μέσα από τις άδικες και άνομες πράξεις τους να ευημερούν σ’ αυτή τη ζωή και ο δίκαιος, που ζει σύμφωνα με το Νόμο του Θεού, να υποφέρει! Αυτό δε μπόρεσα να το καταλάβω, φαινόταν στα μάτια μου πολύ δύσκολο και δε μπορούσα να το αντιληφθώ. 

17 εωσού εισελθών εις το αγιαστήριον του Θεού, ενόησα τα τέλη αυτών. 

Ο Ψαλμωδός προκειμένου να ερευνήσει περαιτέρω το θέμα «μπήκε» πνευματικά στο αγιαστήριο του Θεού. Ήρθε στην παρουσία του Θεού και εκεί μπόρεσε να κατανοήσει ακριβώς τι επιφυλάσσετε για τους ασεβείς ανθρώπους. Αναφέρει σχετικά: «Όλες αυτές οι αμφιβολίες με διακατείχαν μέχρι που μπήκα στο άγιο του Θεού και εκεί φωτιστείς κατανόησα ποιο θα είν' το τέλος των αμαρτωλών ανθρώπων». Με άλλα λόγια αναφέρει: «Ήρθα με πίστη μπροστά στην παρουσία του Θεού και εκεί κατάλαβα τι θα συμβεί σε αυτούς όταν φύγουν από την προσωρινή αυτή ζωή και πάνε στην άλλη ζωή». Και όσο σκεπτόμουν τον αιώνιο προορισμό του ανθρώπου, άρχισαν τα πράγματα να ξεκαθαρίζουν μέσα μου. 

18 Συ βεβαίως έθεσας αυτούς εις τόπους ολισθηρούς έρριψας αυτούς εις κρημνόν. 

Η φαινομενική «ευημερία» των ασεβών είναι προσωρινή. Επειδή όλη τους η ζωή περιστρέφεται γύρω από φθαρτά αποκτήματα, στέκουν σε «τόπους ολισθηρούς». Όταν τους εύρει ο θάνατος, όλα αυτά που με τόσο άσχημο τρόπο απέκτησαν, δε θα έχουν καμία αξία και σε τίποτα δε θα μπορούν να τους βοηθήσουν.

Αυτό ήταν εκείνο το οποίο κατάλαβε ο Ασάφ. Μπορεί τώρα να ευημερούν οι ασεβείς γιατί ο Θεός παρατείνει το Έλεός Του και την αγάπη Του και «ανατέλλει τον ήλιον αυτού επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους» (Ματθαίος Ε/΄5: 45), όμως είναι φανερό ότι βαδίζουν πάνω σε ολισθηρό έδαφος. Αργά ή γρήγορα θα πέσουν, θα ταπεινωθούν, θα συντριφθεί η υπερηφάνεια της καρδιάς τους και η ζωή τους θα μετατραπεί σε ερείπια. 

Δεν κλείνει ο Θεός τα μάτια Του σε όλα αυτά τα άδικα που συμβαίνουν γύρω μας από αρνητές και πονηρούς ανθρώπους. Ο αιώνιος Λόγος Του μας προειδοποιεί: «Μη πλανάσθε, ο Θεός δεν εμπαίζεται επειδή ό,τι αν σπείρει ο άνθρωπος, τούτο και θέλει θερίσει διότι ο σπείρων εις την σάρκα εαυτού θέλει θερίσει εκ της σαρκός φθοράν, αλλ' ο σπείρων εις το Πνεύμα θέλει θερίσει εκ του Πνεύματος ζωήν αιώνιον. Ας μη αποκάμνωμεν δε πράττοντες το καλόν διότι εάν δεν αποκάμνωμεν, θέλομεν θερίσει εν τω δέοντι καιρώ» (Γαλάτας Σ/6: 7-9). Η δικαιοσύνη του Θεού θα είναι ο τελικός νικητής τούτης της ζωής. 

19 Πώς διά μιας κατήντησαν εις ερήμωσιν. Ηφανίσθησαν, απωλέσθησαν υπό αιφνιδίου ολέθρου. 

Πώς ξαφνικά όλοι αυτοί ερημώθηκαν, εξαφανίσθηκαν, χάθηκαν, πώς έγιναν σε μια στιγμή συντρίμμια! Όχι μόνον χάθηκαν αλλά και είχαν τέλος τρομερό. Μπορεί στις ημέρες μας να βασιλεύει η αδικία, η ανομία, η καταδυνάστευση, η κατάφορη εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, όμως δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι άνομοι δε θα ξεφύγουν από την κρίση του Θεού (Ρωμαίους Θ/9: 14-24). 

20 Ως όνειρον εξεγειρομένου Κύριε, όταν εγερθής, θέλεις αφανίσει την εικόνα αυτών. 

Η ευημερία των ασεβών είναι σαν ένα όνειρο που περνά γρήγορα. Όπως διαλύεται και χάνεται το όνειρο, όταν ξυπνάει ο άνθρωπος και σηκώνεται από το κρεβάτι του, έτσι και εσύ, Κύριε, θα εκμηδενίσεις την πρόσκαιρη λαμπρή εμφάνιση των αμαρτωλών ανθρώπων. 

21 Ούτως εκαίετο η καρδία μου, και τα νεφρά μου εβασανίζοντο 

Τώρα διαπιστώνω ότι όλα όσα με έκαναν να ζηλέψω δεν ήταν παρά σκιές. Ήταν ανοησία μου που ζήλευα και που μ’ ενοχλούσε η φαινομενική δόξα των ασεβών. Τα νεφρά μου και ολόκληρος ο εσωτερικός μου κόσμος είχαν αναστατωθεί, βασανιζόμουν και είχα αλλάξει όψη. 

22 και εγώ ήμην ανόητος και δεν εγνώριζον κτήνος ήμην ενώπιόν σου.

Φορτωμένος με όλες αυτές τις σκέψεις έγινα ανόητος και δε μπορούσα να καταλάβω και στεκόμουν μπροστά σου σαν το ζώο που δεν έχει λογική και δε μπορεί να εννοήσει. Ας μην αντιδρούμε βασιζόμενοι στα δικά μας αισθήματα και στην ανοχή του Θεού, γιατί τότε θα ενεργούμε όπως τα άλογα ζώα. 

23 Εγώ όμως είμαι πάντοτε μετά σού συ με επίασας από της δεξιάς μου χειρός. 

Πέρα από τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε θα πρέπει με κάθε τρόπο να διαφυλάξουμε την αγαθή και ειλικρινή σχέση μας με το Θεό. Αυτός μια μέρα θα μας εξυψώσει στην παρουσία Του, αλλά και σε τούτη τη ζωή μας έχει υποσχεθεί ότι «δε θα μας αφήσει ουδέ θα μας εγκαταλείψει» (Εβραίους ΙΓ/13: 5). Θα σταθεί κοντά μας κρατώντας μας από το χέρι, για να μην προσκόψουμε. Ως πιστοί άνθρωποι θα πρέπει να είμαστε πάντοτε με τον Κύριο, που μας κρατάει, για να μην πέσουμε, που μας οδηγεί, μας νουθετεί, μας διδάσκει και μας παρέχει ό,τι έχουμε ανάγκη, για να ζήσουμε. Μένοντας στο θέλημα του Θεού μπορούμε να νιώσουμε τη στοργική Του αγάπη. 

24 Διά της συμβουλής σου θέλεις με οδηγήσει και μετά ταύτα θέλεις με προσλάβει εν δόξει. 

Η συμβουλή, η νουθεσία του Θεού είναι εκείνη που θα μας οδηγήσει σε μια σίγουρη και ασφαλή πορεία, σε μία αδιατάρακτη σχέση μαζί Του. Η παρηγοριά μας και η καταφυγή μας στις δύσκολες καταστάσεις που περνάμε θα πρέπει να είναι ο Κύριος. Αναφέρει ο ψαλμωδός: «Εσύ με την αγαθή και παντοδύναμη βουλή σου, με οδήγησες σε τούτη τη ζωή και με δόξα θα με παραλάβεις στην άλλη ζωή». 

25 Τίνα άλλον έχω εν τω ουρανώ; και επί της γης δεν θέλω άλλον παρά σε. 

Ποιον άλλον να ζητήσω, πού αλλού να προσκολληθώ; Ικανοποιούμαι που έχω Εσένα στον ουρανό, αυτό με καθιστά αφάνταστα πλούσιο και επαρκή. Τώρα δεν ποθώ τίποτα πάνω στη γη εκτός από Εσένα. Ας κατέχουν οι ασεβείς όλα τα πλούτη. Για εμένα, Εσύ Κύριε, είσαι η μερίδα μου και αυτή είναι η ικανοποίησή μου. Γιατί τι άλλο άξιο προσοχής και αγάπης υπάρχει στον ουρανό εκτός από Εσένα; Τι άλλο θα μπορούσα να ποθήσω;

26 Ητόνησεν η σαρξ μου και η καρδία μου αλλ' ο Θεός είναι η δύναμις της καρδίας μου και η μερίς μου εις τον αιώνα. 

Η σάρκα μου εξαντλήθηκε, το ίδιο και η καρδιά μου κουράστηκε από τις ταλαιπωρίες μου, όμως ο Θεός είναι και παραμένει ο μοναδικός πόθος της καρδιά μου, βράχος μου και μερίδα μου εις τον αιώνα θα είναι ο Θεός και αιώνια κληρονομιά μου. 

27 Διότι, ιδού, όσοι απομακρύνονται από σου, θέλουσιν απολεσθή συ εξωλόθρευσας πάντας τους εκκλίνοντας από σου. 

Όλοι όσοι απομακρύνονται από τον Αληθινό Θεό και λατρεύουν ψεύτικους θεούς, θα καταστραφούν, θα εξοντωθούν. Αυτή είναι η δικαιοσύνη του Θεού. 

28 Αλλά δι' εμέ, το να προσκολλώμαι εις τον Θεόν είναι το αγαθόν μου έθεσα την ελπίδα μου επί Κύριον τον Θεόν, διά να κηρύττω πάντα τα έργα σου. 

Όμως εγώ θα είμαι πάντοτε κοντά Σου. Για μένα το μεγαλύτερο αγαθό που υπάρχει σ’ αυτήν τη ζωή είναι να προσκολλώμαι στο Θεό. Εκεί βρίσκω την ευτυχία μου. Ευφραίνομαι στο να αποθέτω την ελπίδα μου στον Κύριο, να κηρύττω και να εξιστορώ τα θαυμάσια έργα Του, σε όλους όσους θέλουν ν’ ακούσουν. 

        Επίλογος. 

    --Στον ψαλμό που διαβάσαμε φαίνεται ο Ασάφ να περνάει μέσα από μια δύσκολη περίοδο στη ζωή του. Καθημερινά περιβάλλεται και συναλλάσσεται με ανθρώπους που παραβιάζουν τους νόμους του Θεού και οι οποίοι όχι μόνον φαίνεται να μένουν ατιμώρητοι, αλλά και ευημερούν στη ζωή τους και όλα τους πάνε καλά. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες αναρωτιέται αν αξίζει κανείς να προσπαθεί να ευαρεστεί το Θεό. Καθώς παρατηρεί όλα αυτά, χωρίς να μπορεί να τα εξηγήσει, μία επιπόλαιη και πολύ επικίνδυνη σκέψη έρχεται στο μυαλό του: «Ασφαλώς, μάταια καθάρισα την καρδιά μου και έπλυνα τα χέρια μου με αθωότητα». 

    -- Καθώς το θέμα αυτό απασχολεί τον Ασάφ και το εξετάζει σε βάθος, έρχεται κάποια στιγμή και αλλάζει γνώμη. Αντιλαμβάνεται ότι οποιαδήποτε απόλαυση και αν νιώθουν οι πονηροί άνθρωποι, αυτή είναι προσωρινή και εφήμερη. Έτσι λοιπόν καταλήγει στο σωστό συμπέρασμα και λέγει προς το Θεό: «Εκτός από εσένα δεν έχω άλλη ευχαρίστηση στη γη». 

Αν, ψυχή, κάποιες στιγμές στη ζωή σου αμφιβάλεις και εσύ για το αν αξίζει να ζεις σύμφωνα με τους νόμους του Θεού, κάνε ό,τι έκανε και ο Ασάφ, κοίταξε κάτω από την επιφάνεια, παρατήρησε πίσω από τη βιτρίνα, δες πέρα από την προσωρινότητα τούτης της ζωής. Όλοι αυτοί που περιφρονούν τους νόμους του Θεού διέπονται από ένα κοινό χαρακτηριστικό. Δεν υπάρχει ειρήνη στη ζωή τους. «Ειρήνη δεν είναι εις τους ασεβείς, λέγει Κύριος» (Ησαΐας ΜΗ/48: 22). Καθώς τους παρατηρεί ν’ απολαμβάνουν την πρόσκαιρη ζωή τους, ένας λόγος έρχεται στο στόμα του και στην καρδιά του: «Το να πλησιάζω τον Θεό είναι καλό για εμένα». 

    --Η αδικία, που σε κάθε βήμα της ζωής μας παρατηρούμε, είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας και της αποστασίας του ανθρώπου από το Θεό. Ο προφήτης «Αβακούμ» (Α/1: 3,4), αναφέρει: «Διά τι με κάμνεις να βλέπω ανομίαν και να θεωρώ ταλαιπωρίαν και αρπαγήν και αδικίαν έμπροσθέν μου; και υπάρχουσι διεγείροντες έριδα και φιλονεικίαν. Διά τούτο ο νόμος είναι αργός, και δεν εξέρχεται κρίσις τελεία επειδή ο ασεβής καταδυναστεύει τον δίκαιον, διά τούτο εξέρχεται κρίσις διεστραμμένη». 

   --Πώς εμείς σήμερα μπορούμε να ωφεληθούμε απ’ όσα έγραψε ο ψαλμωδός μέσα από την προσωπική του εμπειρία; Καθώς ζούμε μέσα στην αδικία, το ψέμα και την παραπληροφόρηση, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να εμπιστευθούμε απόλυτα τον Κύριο και να «πραγματευτούμε» (Λουκάς ΙΘ/19: 13) με τους συνανθρώπους μας το Λόγο Του, μέσα από τα έργα και τα λόγια μας. Ο Θεός «γίνεται μισθαποδότης εις τους εκζητούντας αυτόν» (Εβραίους ΙΑ/11: 6) και επίσης «ο Θεός δεν είναι άδικος ώστε να λησμονήσει το έργον σας και τον κόπον της αγάπης, την οποίαν εδείξατε εις το όνομα αυτού, υπηρετήσαντες τους αγίους και υπηρετούντες» (Εβραίους Σ/6: 10). 

   --Ας μην μας παρασύρει η φαινομενική επιτυχία των ασεβών ανθρώπων και ας μην υιοθετούμε εσφαλμένους τρόπους σκέψης, γιατί καταλήγουμε να βρεθούμε στην ίδια κατάσταση με τους ανόμους. Σκεπτόμενοι με τον τρόπο που σκέπτονται οι ασεβείς άνθρωποι, στην πραγματικότητα καταλήγουμε και εμείς στο εσφαλμένο συμπέρασμα ότι: «ο Θεός δε γνωρίζει αυτά που γίνονται και ως εκ τούτου δε θα ενεργήσει κατά της ανομίας». 

   -- Τι πρέπει να κάνουμε; Πώς μπορούμε να σταθούμε και να νικήσουμε μέσα στην ανομία που μας περιβάλει; Πως μπορούμε ν’ αποφύγουμε τους «ολισθηρούς δρόμους» της αμαρτίας; Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε ενθυμούμενοι και εφαρμόζοντας πάντοτε τα λόγια του Ασάφ: «όσο αφορά εμένα, το να προσκολλώμαι στον Θεό είναι το αγαθό μου έθεσα την ελπίδα μου επάνω σε σένα, τον Κύριο τον Θεό, για να κηρύττω όλα τα έργα σου» (εδ. 28). ---

ΨΑΛΜΟΣ ΡΓ / 103.

        Ψαλμός ΡΓ / 103.     «Ψαλμός του Δαβίδ». 

        Αυτός ο ψαλμός είναι ένας ύμνος, μια δοξολογία του Ελέους του Θεού, που αρχίζει με ευλογία και καταλήγει σε ευλογία. Στο Θεό ανήκει όλη η δόξα, η τιμή, η λατρεία και η προσκύνηση. Ο Δαβίδ το γνωρίζει, γιατί έχει προσωπική εμπειρία με τον Κύριο. Ήταν ένας άνθρωπος που «οικοδόμησε πάνω στο βράχο» (Ματθαίος Ζ/7: 26). Γι’ αυτό και όταν ήρθαν οι μεγάλες πλημμύρες στη ζωή του, άντεξε, στάθηκε, δε δείλιασε, νίκησε και έγινε θαυμαστός Βασιλιάς ανάμεσα στο λαό του. Ο Θεός, θέλοντας να του θυμίσει από πού ξεκίνησε, είπε στον πρ. «Σαμουήλ»: Τώρα, λοιπόν, έτσι θα πεις στο δούλο μου το Δαβίδ: «Εγώ σε πήρα από τη μάντρα, πίσω από τα πρόβατα, για να είσαι ηγεμόνας επάνω στον λαό μου, επάνω στον Ισραήλ» (Β’ Σαμουήλ Ζ/7: 8). Στον «ψαλμό» (ΡΙΓ/113, εδ. 7,8) αναφέρεται: «ο εγείρων από του χώματος τον πτωχόν και από της κοπρίας ανυψών τον πένητα, διά να καθίσει αυτόν μετά των αρχόντων, μετά των αρχόντων του λαού αυτού». 

     Θεωρείται ότι τον έγραψε ο Δαβίδ, όταν πιά βρισκόταν στο τέλος της ζωής του με σκοπό να ανακεφαλαιώσει ό,τι ως τώρα είχε κάνει ο Θεός γι’ αυτόν. Αποτελεί πράγματι έναν από τους ωραιότερους ψαλμούς. 

       1. Ευλόγει, η ψυχή μου, τον Κύριον και πάντα τα εντός μου το όνομα το άγιον αυτού. 

      Κάποιος έλεγε: «αν έκανες μία ευεργεσία μη το θυμάσαι ποτέ, αν σου έκαμαν μία ευεργεσία μη το ξεχάσεις ποτέ». Όταν δοξάζουμε με την καρδιά μας το Θεό, δείχνουμε ότι αναγνωρίζουμε την αγάπη Του για μας που είναι άπειρη και απερίγραπτη, την αγαθότητά Του, την αμέριστη καθημερινή φροντίδα Του. Με την ευχαριστία και τη δοξολογία μας αναγνωρίζουμε το μεγαλείο του Θεού, δείχνουμε την ευγνωμοσύνη μας και Του δίνουμε την πρώτη θέση μέσα στην καρδιά μας. 

      Εκφράζουμε τη λατρεία μας προς το μόνον Αληθινό Θεό και Πατέρα μας, που μας χαρίζει δια της πίστεως την «αιώνια ζωή» (Α’ Ιωάννου Β/2: 25). Με τη φράση «δόξα τω Θεώ» εκφράζουμε την αγάπη μας την οποία Αυτός «εκχέει μέσα στην καρδιά μας» (Ρωμαίους Ε/5: 5). Αγαπούμε, δοξολογούμε, τιμούμε το Θεό στη ζωή μας, γιατί «Αυτός πρώτος μας αγάπησε» (Α’ Ιωάννου Δ/4: 19). Πρώτος μας βρήκε, γιατί εμείς λόγω της ξεπεσμένης φύσης μας, ήταν αδύνατον να Τον βρούμε και να Τον αγαπήσουμε. 

      Η ευλογία μας και η δοξολογία μας είναι ένα χρέος μας προς το φιλάνθρωπο Πατέρα μας για ό,τι ευχάριστο ή δυσάρεστο, κατά τη γνώμη μας, επιτρέπει μέσα στη ζωή μας. Είναι μια αναγκαιότητα της ψυχής μας για ύμνο, για δοξολογία, για άπειρη ευγνωμοσύνη σ’ Αυτόν και το θέλημά Του. 

    O Δαβίδ, καθώς αναπολεί το παρελθόν του και καθώς φέρει στη μνήμη όλες τις θαυμαστές ευεργεσίες του Θεού στη ζωή του και στη ζωή του λαού του, αισθάνεται βαθιά την ανάγκη να ευλογήσει, να ευχαριστήσει, να δοξολογήσει από καρδιάς τον Κύριο. Καθώς ξεχειλίζει η ευγνωμοσύνη του προς το Θεό, καλεί τη ψυχή του, δηλ. ολόκληρο το «είναι» του [πνεύμα – ψυχή – σώμα] να ευλογήσουν τ’ Όνομα του Κυρίου των δυνάμεων. Το Άγιο Όνομα του Θεού. Όπως ο Δαβίδ έτσι και εμείς βλέπουμε το χέρι του Θεού να ενεργεί καθημερινά μέσα στη ζωή μας, χωρίς να το αξίζουμε και γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες προς το Θεό, "το Θεό της σωτηρίας μας" (Ψαλμός ΠΗ/88: 1).

       2. Ευλόγει, η ψυχή μου, τον Κύριον, και μη λησμονής πάσας τας ευεργεσίας αυτού.

      Ο Δαβίδ, ένας άνδρας «κατά την καρδίαν του Θεού» και από ευγνωμοσύνη δεν ήθελε να λησμονήσει ο,τιδήποτε ο Θεός είχε κάνει στη ζωή του. Ήταν αδύνατον σ’ αυτόν να ξεχάσει ότι ήταν ένα μικρό παιδί, που ο Θεός είδε την καρδιά του και τον πήρε «εκ της μάνδρας, από όπισθεν των προβάτων και τον έκανε ηγεμόνα στο λαό του Θεού» (Β’ Σαμουήλ Ζ/7: 8). Διαφύλαξε τη ζωή του από τους αλλόφυλους εχθρούς του, αλλά και από το βασιλιά Σαούλ, που με το τόσο πείσμα προσπάθησε να τον εξοντώσει.  Έχει μεγάλη χαρά και αισθάνεται έντονη την ανάγκη να δοξολογήσει τον Κύριο για τις ευλογίες, τις καλοσύνες και τις θαυμάσιες επεμβάσεις Του μέσα στη ζωή του. Είναι πολύ σημαντικό να φέρνουμε συχνά στη μνήμη μας τις επεμβάσεις και τις ευεργεσίες του Θεού στη ζωή μας. Αυτό μας κάνει να είμαστε ευγνώμονες και συγχρόνως να παίρνουμε δύναμη σε καιρούς δοκιμασιών.

       Έχουμε ανάγκη αυτήν την υπενθύμιση, καθώς είμαστε επιλήσμονες, καθώς ξεχνάμε τις επεμβάσεις του Θεού. Ξεχνάμε να ευχαριστήσουμε τον Κύριο για τη σωματική και πνευματική μας υγεία, την όραση, την ακοή, την ομιλία, για το σπίτι, το αυτοκίνητο και τόσα άλλα άπειρα δώρα Του. Ας προσέξουμε να μη θεωρήσουμε τίποτα, μα τίποτα δεδομένο στη ζωή μας. Ο Απ. Ιάκωβος μας υπενθυμίζει: «πάσα δόσης αγαθή και παν δώρημα τέλειον είναι άνωθεν καταβαίνον από του Πατρός των φώτων, εις τον οποίον δεν υπάρχει αλλοίωσις ή σκιά μεταβολής» (επ. Ιακώβου, κεφ. Α/1, εδ. 7). 

     Ο μόνος τρόπος για να μη λησμονεί ο άνθρωπος το Θεό είναι να Τον σκέπτεται, να γνωρίζει το Λόγο Του και να ενεργεί σύμφωνα με αυτόν. Η προτροπή Του στον άνθρωπο είναι: «Άκουσον, λαέ μου, τον νόμον μου κλίνατε τα ώτα σας εις τα λόγια του στόματός μου» (Ψαλμός ΟΗ/78: 1). 

      3. τον συγχωρούντα πάσας τας ανομίας σου τον ιατρεύοντα πάσας τας αρρωστίας σου.

     Πάνω απ’ όλα θα πρέπει να νιώθουμε άπειρη ευγνωμοσύνη στον Κύριο, γιατί διά Ιησού Χριστού μας συγχώρησε όλες τις αμαρτίες μας. Τακτοποίησε το αμαρτωλό και φαύλο παρελθόν μας και συνεχίζει να μας συγχωρεί και σήμερα. «το αίμα του Ιησού Χριστού του Υιού αυτού καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας» (Α’ Ιωάννου Α/1: 7). Είναι ασύλληπτο το γεγονός ότι οι αμαρτίες μας απομακρύνθηκαν από μας μια για πάντα χάρη στο πολύτιμο, το αθώο αίμα του Χριστού, που δόθηκε «ως λύτρον αντί πολλών» (Ματθαίος Κ/20: 28 & Μάρκος Ι/10: 45). Ο Δαβίδ κάθε φορά που έσφαλε, που αμάρτανε, απευθυνόταν στο Θεό με ειλικρινή προσευχή, αναγνώριζε την αναξιότητά του και ζητούσε ταπεινά συγχώρηση. Μέσα από την εμπειρία του με το Θεό εκφράζει τη βεβαιότητα «Θυσίαι του Θεού είναι πνεύμα συντετριμμένον καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην, Θεέ, δεν θέλεις καταφρονήσει» (ψαλμός ΝΑ/51: 17). 

        Ο Θεός είναι αυτός που επιβλέπει τα πάντα στη ζωή μας. Γνωρίζει τις ανάγκες μας, ιατρεύει όλες τις σωματικές και ψυχικές μας ασθένειες, γιατί Αυτός είναι «ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων». Ο Δαβίδ δε μπορούσε να λησμονήσει ότι ο Θεός διαφύλαξε τη ζωή του από τους εχθρούς του, αλλά διαφύλαξε και την υγεία του και τον έκανε δυνατό (ψαλμός Λ/30: 2). Ο άνθρωπος είναι θαυμασίως πλασμένος. Μπορεί να σκέπτεται, να ακούει, να βλέπει, να αισθάνεται, να οσφραίνεται χάρη στην πρόνοια, τη σοφία και το μεγαλείο και την τελειότητα του Θεού. Ο Θεός είναι «ο εξετάζων καρδίας και νεφρούς» (Ψαλμός Ζ/7: 9). 

      Η ασθένεια είναι κληρονομιά της αμαρτίας του ανθρώπου. Η μεγάλη υπόσχεση του Θεού στον πιστό άνθρωπο είναι ότι μια μέρα στην παρουσία του Θεού όλα αυτά τα δεινά αρρώστια, πείνα, θλίψη κλπ δε θα υπάρχουν. «και θέλει εξαλείψει ο Θεός παν δάκρυον από των οφθαλμών αυτών, και ο θάνατος δεν θέλει υπάρχει πλέον, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θέλουσιν υπάρχει πλέον διότι τα πρώτα παρήλθον» (Αποκάλυψη ΚΑ/21: 4). 

       4. τον λυτρώνοντα εκ της φθοράς την ζωήν σου τον στεφανούντά σε με έλεος και οικτιρμούς 

      Από την ώρα που γεννιέται ο άνθρωπος αρχίζει μια αντίστροφη πορεία προς το θάνατο. Ο Κύριος, αφού μας έσωσε από την αιώνια κόλαση, καθημερινά μας διαφυλάττει από ορατούς και αόρατους κινδύνους, ατυχήματα, δύσκολες καταστάσεις κλπ. Ο εχθρός της ψυχής, ο ανθρωποκτόνος σατάν (Ιωάννης Η/8: 44), ο αντίδικός μας διάβολος «ως λέων ωρυόμενος περιέρχεται ζητών τίνα να καταπίει» (Α’ Πέτρου Ε/5: 8). Η ζωή του ανθρώπου είναι εβδομήκοντα έτη και σε περίπτωση ευρωστίας ογδοήκοντα (ψαλμός 90: 10). Μετά απ’ αυτήν την περίοδο έρχεται ο θάνατος. Ο Χριστός έβαλε ελπίδα μέσα στην καρδιά μας για την πέραν του τάφου ζωή με τα λόγια: «Μη θαυμάζετε τούτο διότι έρχεται ώρα, καθ' ην πάντες οι εν τοις μνημείοις θέλουσιν ακούσει την φωνήν αυτού και θέλουσιν εξέλθει οι πράξαντες τα αγαθά εις ανάστασιν ζωής, οι δε πράξαντες τα φαύλα εις ανάστασιν κρίσεως» (Ιωάννης Ε/5: 28,29). Αυτοί που έπραξαν τα «αγαθά» είναι αυτοί που πίστεψαν στο Χριστό (Ιωάννης Ε/5: 25). Αυτοί που έπραξαν τα «φαύλα» είναι αυτοί που απέρριψαν το Χριστό στη ζωή τους. 

     Μια ακόμα καλοσύνη του Θεού είναι ότι πλημμυρίζει τη ζωή μας με Έλεος και αγάπη που είναι αιώνια. Ο Δαβίδ γνώρισε στη ζωή του δύσκολες στιγμές μέσα στη θλίψη και τη στεναχώρια, όμως πάντοτε είχε την ελπίδα του στο Έλεος και τους οικτιρμούς του Θεού. Όταν διέπραξε το λάθος της αρίθμησης του λαού του, ο Δαβίδ ως τιμωρία από το Θεό ζήτησε «ας πέσω, λοιπόν, στο χέρι τού Κυρίου, επειδή είναι πολλοί οι οικτιρμοί του σε χέρι, όμως, ανθρώπου ας μη πέσω» (Β’ Σαμουήλ ΚΔ/24: 13,14). 

      5. τον χορτάζοντα εν αγαθοίς το γήράς σου η νεότης σου ανανεούται ως του αετού. 

    Ο Θεός μας χορταίνει με αγαθά που έχουμε ανάγκη σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, αλλά μας χορταίνει και με πνευματικά αγαθά, γιατί είναι γραμμένο μέσα στο Λόγο του ότι «με άρτον μόνον δεν θέλει ζήσει ο άνθρωπος, αλλά με πάντα λόγον Θεού» (Λουκάς Δ/4: 4). Ας εμπιστευόμαστε τον Κύριο και ας μην ολιγοπιστούμε απ’ όλα αυτά που καθημερινά βλέπουμε να συμβαίνουν γύρω μας. 

     Ο προφήτης «Αβακούμ» (Γ/3: 18,19) μας δείχνει το δρόμο. «Αν και η συκή δεν θέλει βλαστήσει, μηδέ θέλει είσθαι καρπός εν ταις αμπέλοις ο κόπος της ελαίας θέλει ματαιωθή, και οι αγροί δεν θέλουσι δώσει τροφήν το ποίμνιον θέλει εξολοθρευθή από της μάνδρας, και δεν θέλουσιν είσθαι βόες εν τοις σταύλοις Εγώ όμως θέλω ευφραίνεσθαι εις τον Κύριον, θέλω χαίρει εις τον Θεόν της σωτηρίας μου. Κύριος ο Θεός είναι η δύναμίς μου, και θέλει κάμει τους πόδας μου ως των ελάφων και θέλει με κάμει να περιπατώ επί τους υψηλούς τόπους μου». 

      Η υπόσχεση του Θεού σε κάθε πιστή ψυχή είναι: «ο Κύριος θέλει σε οδηγεί πάντοτε και χορταίνει την ψυχήν σου εν ανομβρίαις και παχύνει τα οστά σου και θέλεις είσθαι ως κήπος ποτιζόμενος και ως πηγή ύδατος, της οποίας τα ύδατα δεν εκλείπουσι» (Ησαΐας ΝΗ/58: 11). Τόσο στο Ευαγγέλιο του "Ματθαίου" (ΙΣ/16: 1-12) όσο και στου "Μάρκου" (Η/8: 13-21) αναφέρεται ένας μεγάλος προβληματισμός και μία στεναχώρια των μαθητών, επειδή «ελημόνησαν να λάβωσιν άρτους». Ο Κύριος βλέποντας την αγωνία τους, τους ρώτησε: «Όταν έκοψα τα πέντε ψωμιά στους 5.000 ανθρώπους, πόσα κοφίνια σηκώσατε γεμάτα με κομμάτια; Του λένε: Δώδεκα. Και όταν τα επτά στους 4.000 ανθρώπους, πόσα ψαροκόφινα σηκώσατε γεμάτα με κομμάτια; Και εκείνοι είπαν: Επτά. Και τους έλεγε: Πώς δεν καταλαβαίνετε;» Πόσες φορές στη ζωή μας δεν ενεργήσαμε μ’ αυτόν τον τρόπο, δεν εμπιστευτήκαμε τον Κύριο, δεν πιστέψαμε στη δύναμή Του; 

       6. Ο Κύριος κάμνει δικαιοσύνην και κρίσιν εις πάντας τους αδικουμένους. 

      Η αδικία προκαλείται από την αμαρτία, απ’ όλους εκείνους που απορρίπτουν το Λόγο του Θεού. Ο Προφήτης «Ησαΐας» (ΞΔ/64: 6) αναφέρει σχετικά με την ανθρώπινη δικαιοσύνη «Πάντες τωόντι εγείναμεν ως ακάθαρτον πράγμα, και πάσα η δικαιοσύνη ημών είναι ως ρυπαρόν ιμάτιον διά τούτο επέσαμεν πάντες ως το φύλλον, και αι ανομίαι ημών αφήρπασαν ημάς ως ο άνεμος». Η αληθινή δικαιοσύνη πηγάζει από το Θεό (Ησαΐας ΝΑ/51: 4). 

     Το μάτι του Κυρίου επιβλέπει επί τον αδικημένο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Εβραίων που στέναζαν κάτω από τη δουλεία των Αιγυπτίων. Ο Λόγος του Θεού στο βιβλίο της «Εξόδου» (Γ/3: 7) αναφέρει: «Και ο Κύριος είπε: Είδα, είδα την ταλαιπωρία του λαού μου, που είναι στην Αίγυπτο, και άκουσα την κραυγή τους εξαιτίας των εργοδιωκτών τους επειδή, γνώρισα την οδύνη τους». Ο Κύριος είναι η ελπίδα όλων των κατατρεγμένων. Το έλεός Του, η καλοσύνη Του και η δικαιοσύνη Του είναι το καταφύγιο του κάθε αδικημένου, πονεμένου. 

     7. Εφανέρωσε τας οδούς αυτού εις τον Μωυσήν, τα έργα αυτού εις τους υιούς Ισραήλ. 

     Ο Κύριος φανέρωσε τα θαυμαστά σχέδιά του στο Μωυσή και στο λαό Ισραήλ, καθώς «διά κραταιάς χειρός» τον οδηγούσε στη γη των υποσχέσεων, στη γη τη ρέουσα γάλα και μέλι. Στάθηκε δυνατός, πονετικός, ανεκτικός, σπλαχνικός ανάμεσα σ’ ένα λαό «απερίτμητο τη καρδία και τα ώττα», σ’ ένα λαό αντιδραστικό, ανυπάκουο, που πολλές φορές ζήτησε να γυρίσει πίσω στην Αίγυπτο, στο βούρδουλα του Φαραώ. Ο Θεός μέσα από τον αιώνιο και αψευδή Λόγο Του έχει πλήρως αποκαλύψει και σε μας «τας οδούς αυτού». Ο συγγραφέας της επιστολής «προς Εβραίους» (Α/1: 1,2) αναφέρει: «ο Θεός τον παλιό καιρό, αφού, πολλές φορές και με πολλούς τρόπους, μίλησε στους πατέρες μας διαμέσου των προφητών, σ' αυτές τις έσχατες ημέρες μίλησε σε μας διαμέσου τού Υιού τον οποίο έθεσε κληρονόμο των πάντων, διαμέσου τού οποίου έκανε και τους αιώνες». Όχι μόνον μας αποκαλύπτει «τας οδούς του» ο Κύριος μέσα από τον αψευδή και αιώνιο Λόγο Του, αλλά και μας προειδοποιεί: «εάν ημείς αμαρτάνωμεν εκουσίως, αφού ελάβομεν την γνώσιν της αληθείας, δεν απολείπεται πλέον θυσία περί αμαρτιών, αλλά φοβερά τις απεκδοχή κρίσεως και έξαψις πυρός, το οποίον μέλλει να κατατρώγη τους εναντίους» (Εβραίους Ι/10: 26,27). 

        8. Οικτίρμων και ελεήμων είναι ο Κύριος, μακρόθυμος και πολυέλεος. 

    Ο Θεός είναι «Πατήρ των οικτιρμών και Θεός πάσης παρηγορίας» (Β’ Κορινθίους Α/1: 3). Χορηγεί Έλεος σε όλους όσους Τον υπακούουν. Στο Μωυσή είπε: «Θα ελεήσω όποιον ελεώ, και θα σπλαχνιστώ όποιον σπλαχνίζομαι» (Ρωμαίους Θ/9: 15). Χάρη στο Έργο του Χριστού και το Έλεος του Θεού έχουμε το θάρρος να Τον πλησιάζουμε μέσα στην αδυναμία μας, στην ατέλειά μας, να ερχόμαστε ενώπιόν Του, να Τον αποκαλούμε «Πατέρα» (Ρωμαίους Η/8: 15). 

     Το Έλεός Του είναι η απόδειξη της αγάπης Του. Το Έλεος του Θεού είναι για όλους εκείνους που πιστεύουν σ’ Αυτόν και Τον εκζητούν ειλικρινά. «Επειδή εσύ, Κύριε, είσαι αγαθός, και εύσπλαχνος, και πολυέλεος σε όλους εκείνους που σε επικαλούνται» (Ψαλμός ΠΣ/86: 5). «Το Έλεός αυτού εις γενεάς γενεών επί τους φοβουμένους αυτόν» (Λουκάς Α/1: 50). «Ελεήμων και οικτίρμων ο Κύριος μακρόθυμος και πολυέλεος. Αγαθός ο Κύριος προς πάντας και οι οικτιρμοί αυτού επί πάντα τα ποιήματα αυτού» (ψαλμός ΡΜΕ/145: 8,9). 

     Κανένας άνθρωπος δεν αποκλείεται από το Έλεος του Θεού, αν ειλικρινά το επιθυμήσει. Καθώς λαμβάνουμε Έλεος, ας μη λησμονούμε να είμαστε και εμείς ελεήμονες προς τον πτωχό, τον καθένα που έχει ανάγκη. Να ενεργούμε πάντοτε σύμφωνα με το Λόγο του Θεού «Έκαστος κατά την προαίρεσιν της καρδίας αυτού, ουχί με λύπην ή εξ ανάγκης διότι τον ιλαρόν δότην αγαπά ο Θεός» (Β’ Κορινθίους Θ/9: 7). 

       Ας βάλουμε βαθιά μέσα στην καρδιά μας τα λόγια του σοφού Εκκλησιαστή: «Έλεος και αλήθεια ας μη σε εγκαταλίπωσι δέσον αυτάς περί τον τράχηλόν σου εγχάραξον αυτάς επί την πλάκα της καρδίας σου ούτω θέλεις ευρεί χάριν και εύνοιαν ενώπιον Θεού και ανθρώπων» (Παροιμίαι Γ/3: 3,4). 

       9. Δεν θέλει δικολογεί διαπαντός ουδέ θέλει φυλάττει την οργήν αυτού εις τον αιώνα. 

     Στο βιβλίο του προφήτη «Ησαΐα» (ΝΖ/57: 16) αναφέρεται: «Επειδή, δεν θα αντιμάχομαι αιώνια ούτε θα είμαι πάντοτε οργισμένος δεδομένου ότι τότε, θα εξέλειπαν από μπροστά μου το πνεύμα και οι ψυχές που έκανα». Όμως έρχεται ώρα που ο Κύριος πρέπει να επιπλήξει τα παιδιά Του, αλλά και τότε ο θυμός του δεν κρατά για παντοτινά. Ο προφήτης «Μιχαίας» (Ζ/7: 18) μένει έκπληκτος από μεγαλείο του Θεού και αναφωνεί: «Τις Θεός όμοιός σου, συγχωρών ανομίαν και παραβλέπων την παράβασιν του υπολοίπου της κληρονομίας αυτού; δεν φυλάττει την οργήν αυτού διαπαντός, διότι αυτός αρέσκεται εις το έλεος». 

       Όσες φορές ο Θεός εκφράζει το «θυμό» Του σ’ αυτούς που παραβαίνουν τις εντολές του, το κάνει αποκλειστικά και μόνον για να τους φέρει σε μετάνοια και επιστροφή. Ο βασιλιάς του «Ιούδα» (νότιο βασίλειο), Μανασσής είχε αγνοήσει τον αληθινό Θεό, είχε στραφεί στην ειδωλολατρία και είχε χύσει αθώο αίμα (Β’ Βασιλέων ΚΑ/21: 1-6). Η ποινή που του ταίριαζε ήταν θάνατος. Ο Θεός δεν τον θανάτωσε, αλλά επέτρεψε να φερθεί αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα. Εκεί ο τόσο αμαρτωλός αυτός άνθρωπος μετανόησε ειλικρινά και ζήτησε από το Θεό να του δείξει Έλεος. Ο Θεός όχι μόνον τον συγχώρησε, αλλά αποκατέστησε και τη βασιλεία του. Μέσα στη μετάνοιά του ξεκίνησε μία εκστρατεία εναντίον της ειδωλολατρίας και ζήτησε από το λαό του να λατρεύει τον αληθινό Θεό (Β’ Χρονικών ΛΓ/33: 12-17). Αυτή είναι η παιδεία του Κυρίου, για την οποίαν στην επιστολή «προς Εβραίους» (ΙΒ/12: 5) αναφέρεται: «μη καταφρονής την παιδείαν του Κυρίου, μηδέ αθυμής ελεγχόμενος υπ' αυτού».

      10. Δεν έκαμεν εις ημάς κατά τας αμαρτίας ημών, ουδέ ανταπέδωκεν εις ημάς κατά τας ανομίας ημών. 

       Η Βίβλος αναφέρει ότι ο άνθρωπος λόγω των αμαρτιών του θα έπρεπε να πεθάνει αιώνια, «Επειδή, ο μισθός τής αμαρτίας είναι θάνατος» (Ρωμαίους Σ/6: 23). Για να μην πεθάνουμε εμείς, πέθανε στη θέση μας ο Χριστός και πλήρωσε Αυτός για τις δικές μας αμαρτίες. Δια Ιησού Χριστού πλέον ο Θεός μας δέχεται και μας αποκαλεί παιδιά Του και κληρονόμους Του (Ρωμαίους Η/8: 17). Ο Λόγος του Θεού μας εξηγεί πλήρως, γιατί συνεχίζουμε να ζούμε: «Είναι έλεος του Κυρίου ότι, δεν συντελεστήκαμε, επειδή δεν έλειψαν οι οικτιρμοί του. Ανανεώνονται κατά τα πρωινά μεγάλη είναι η πιστότητά σου» (Θρήνοι Γ/3: 22,23). Ο σταυρός τον οποίο υπέστη ο Ιησούς Χριστός για μας καθώς και θάνατός Του, μας αποκαλύπτουν ότι μας άξιζε αιώνιος θάνατος και μάλιστα σταυρικός, καθώς και αιώνια κόλαση.

       Μακάρι ο Θεός να πάρει κάθε ελπίδα από τον εαυτόν μας και να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το βάθος και το πλάτος της ενοχής μας. Αποστατήσαμε, αμαρτήσαμε, ασεβήσαμε, κάναμε πράξεις τόσο βδελυρές, ώστε για την απολύτρωσή μας από αυτές χρειάστηκε να πεθάνει ο Χριστός. «παρεδόθη διά τας αμαρτίας ημών και ανέστη διά την δικαίωσιν ημών» (Ρωμαίους Δ/4: 25). 

      Ο Θεός από αγάπη τον αμαρτωλό άνθρωπο δεν έκανε σύμφωνα με τις αμαρτίες μας, αλλά καθώς μετανοήσαμε, μας δέχτηκε και μας σκέπασε με χάρη και Έλεος. Η αναγνώριση της χάριτος Αυτού μας φέρνει σε μετάνοια, σε συγχώρηση και σε καθαρισμό. Ο Απ. Παύλος γράφει προς τους Χριστιανούς της Εφέσου: «Ευλογητός ο Θεός και Πατήρ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ο ευλογήσας ημάς εν πάση ευλογία πνευματική εις τα επουράνια διά Χριστού» (Εφεσίους Α/1: 3). 

      Επίσης προς τους Χριστιανούς της Ρώμης αναφέρει: «Η καταφρονείς τον πλούτον της χρηστότητος αυτού και της υπομονής και της μακροθυμίας, αγνοών ότι η χρηστότης του Θεού σε φέρει εις μετάνοιαν;» (Ρωμαίους Β/2: 4). Ο πλούτος της χάριτος του Θεού, η υπομονή Του και η μακροθυμία Του μας φέρνει σε ταπείνωση, μετάνοια και εξομολόγηση. Ο Δαβίδ αναφέρει στον ψαλμό της μετάνοιας: «Θυσίαι του Θεού είναι πνεύμα συντετριμμένον καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην, Θεέ, δεν θέλεις καταφρονήσει» (ψαλμός ΝΑ/51: 17). 

      «Την αμαρτίαν μου εφανέρωσα προς σε, και την ανομίαν μου δεν έκρυψα· είπα, Εις τον Κύριον θέλω εξομολογηθή τας παραβάσεις μου και συ συνεχώρησας την ανομίαν της αμαρτίας μου» (ψαλμός ΛΒ/32: 5). Εάν ομολογούμε τις αμαρτίες μας, ο Θεός θα μας συγχωρήσει και θα εξαλείψει την ποινή της αμαρτίας μας. Στην επιστολή «Α’ Ιωάννου» (Α/1: 9) αναφέρεται: «Εάν ομολογώμεν τας αμαρτίας ημών, είναι πιστός και δίκαιος, ώστε να συγχωρήση εις ημάς τας αμαρτίας και καθαρίση ημάς από πάσης αδικίας». 

       11. Διότι όσον είναι το ύψος του ουρανού υπεράνω της γης, τόσον μέγα είναι το Έλεος αυτού προς τους φοβουμένους αυτόν. 

      Είναι απρόσμετρη η αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο. Ο Θεός για τη σωτηρία μας σχεδίασε και εκτέλεσε δια Ιησού Χριστού μια ολοκληρωμένη σωτηρία. Ο Λόγος του Θεού μας προειδοποιεί: «Επειδή, αν ο λόγος που μιλήθηκε διαμέσου αγγέλων έγινε βέβαιος, και κάθε παράβαση και παρακοή έλαβε δίκαιη ανταπόδοση, πώς εμείς θα ξεφύγουμε, αν αμελήσουμε μια τόσο μεγάλη σωτηρία; Η οποία, αφού άρχισε να διακηρύσσεται διαμέσου τού Κυρίου, βεβαιώθηκε σε μας από εκείνους που άκουσαν» (Εβραίους Β/2: 3). Πόσο μεγάλη είναι η σωτηρία μας το πεπερασμένο μυαλό μας δε μπορεί να τη συλλάβει. Αν μπορούσαμε να μετρήσουμε το ύψος του ουρανού πάνω από τη γη, τότε θα μπορούσαμε να πάρουμε μια ιδέα για το μέγεθος της αγάπης Του. Όμως δε μπορούμε να μετρήσουμε αυτά τα μεγέθη. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο δεν μπορούμε να μετρήσουμε πόσο πολύ απομάκρυνε ο Θεός τις αμαρτίες μας, ώστε να μην τις ενθυμείται πλέον 

         12. Όσον απέχει η ανατολή από της δύσεως, τόσον εμάκρυνεν αφ' ημών τας ανομίας ημών. 

     Όπως δε συναντιούνται ποτέ η ανατολή με τη δύση, έτσι και ο πιστός δε θα ξανασυναντήσει μπροστά τους τις αμαρτίες του. Τις αμαρτίες αυτές ο Θεός τις ξέχασε για πάντα χάρη στο θαύμα της αγάπης Του (Εβραίους Ι/10: 17). 

    Ο πρ. «Μιχαίας» (Ζ/7: 19) αναφέρει: «Θέλει επιστρέψει, θέλει ευσπλαγχνισθή ημάς, θέλει καταστρέψει τας ανομίας ημών και θέλεις ρίψει πάσας τας αμαρτίας αυτών εις τα βάθη της θαλάσσης». Και ο συγγραφέας της επιστολής «προς Εβραίους» (Ι/10: 16,17) συμπληρώνει: «Αύτη είναι η διαθήκη, την οποίαν θέλω κάμει προς αυτούς μετά τας ημέρας εκείνας, λέγει ο Κύριος· Θέλω δώσει τους νόμους μου εις τας καρδίας αυτών και θέλω γράψει αυτούς επί των διανοιών αυτών, προσθέτει Και τας αμαρτίας αυτών και τας ανομίας αυτών δεν θέλω ενθυμείσθαι πλέον». 

      13. Καθώς σπλαγχνίζεται ο πατήρ τα τέκνα, ούτως ο Κύριος σπλαγχνίζεται τους φοβουμένους αυτόν. 

      Όπως αγαπάει και σπλαχνίζεται ο στοργικός πατέρας τα παιδιά του, έτσι και ο Κύριος σπλαχνίζεται πάντοτε εκείνους που Τον σέβονται και Τον αγαπούν. Πρόκειται για μία θαυμαστή υπόσχεση της αγάπης και της προστασίας του Θεού σε όλους εκείνους που έχουν «φόβον Κυρίου». Ο ψαλμωδός αναφέρει: «ο Κύριος ευχαριστιέται σ' εκείνους που τον φοβούνται, σ' εκείνους που ελπίζουν στο έλεός του» (Ψαλμός ΡΜΖ/147: 11). Επίσης «Ποιος είναι ο άνθρωπος που φοβάται τον Κύριο; Αυτόν θα διδάξει τον δρόμο, που πρέπει να εκλέξει» (ψαλμός ΚΕ/25: 12). Στο εδάφιο αυτό βλέπουμε μία θαυμάσια υπόσχεση του Κυρίου. Αυτός θα οδηγήσει τον άνθρωπο που Τον «φοβάται» (σέβεται) σε σωστές επιλογές στη ζωή του. «Όσοι διοικούνται από το Πνεύμα του Θεού, ούτοι είναι υιοί του Θεού» (Ρωμαίους Η/8: 14). Σ’ αυτούς ο Κύριος δίνει φως, σωστό προσανατολισμό στη ζωή, γιατί είναι Πατέρας τους και τους αγαπάει. 

          14. Διότι αυτός γνωρίζει την πλάσιν ημών, ενθυμείται ότι είμεθα χώμα. 

     Σύμφωνα με την Βίβλο ο Θεός έφτιαξε τον άνθρωπο από χώμα που πήρε από τη γη και «ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωής και έγινεν ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν» (Γένεση Β/2: 7). Ο Θεός έχοντας πατρική ευσπλαχνία δείχνει κατανόηση στις αδυναμίες μας και είναι έτοιμος κάθε στιγμή να μας βοηθήσεις. Ο ψαλμωδός μας τονίζει: «Ο Θεός είναι καταφυγή ημών και δύναμις, βοήθεια ετοιμοτάτη εν ταις θλίψεσι» (ψαλμός ΜΣ/46: 1). Ως πλάστης και δημιουργός μας γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον την πλάση μας, τα ελαττώματά μας, τις αδυναμίες μας, τις παραβάσεις μας και είναι Εκείνος που μας δίνει τη δύναμη να ανταπεξέλθουμε και μας συγχωράει, όταν με ειλικρίνεια εξομολογηθούμε Ενώπιόν Του τις παραβάσεις μας. Διά του προφήτου «Ησαΐα» (ΝΕ/55: 7) μας καλεί: «Ο ασεβής ας εγκαταλείπει τον δρόμο του, και ο άδικος τις βουλές του κι ας επιστρέψει στον Κύριο, και θα τον ελεήσει και στον Θεό μας, για τον λόγο ότι αυτός θα συγχωρήσει άφθονα». Άφθονη η συγχώρεσή Του, μέγα το Έλεός Του και η αγάπη Του. Ακριβώς επειδή γνωρίζει την πλάση μας και τις αδυναμίες μας, είναι έτοιμος να σταθεί κοντά μας με αγάπη, με κατανόηση, να μας ενισχύσει με θάρρος και δύναμη στις δύσκολες περιστάσεις. 

      Ο Θεός γνωρίζει την πλάση μας, όμως εμείς πολλές φορές την ξεχνάμε και νομίζουμε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας. Αυτή είναι η αιτία που οδηγούμαστε στην υπερηφάνεια, την αυτοπεποίθηση, στην ανεξαρτησία απ’ Αυτόν και τελικά στην αποτυχία. 

        15. Του ανθρώπου αι ημέραι είναι ως χόρτος ως το άνθος του αγρού, ούτως ανθεί. 

 Ο Θεός έφτιαξε τον άνθρωπο σαν ένα άνθος που δε θα μαραινόταν ποτέ. Τον έθεσε μέσα στον Παράδεισο σ’ έναν ιδανικό, ειρηνικό κήπο με ωραία άνθη και φυτά, για να ζει εκεί αιώνια. Την ιδανική αυτή κατάσταση άλλαξε παντελώς η εκούσια ανυπακοή του ανθρώπου προς το Θεό και Δημιουργό Του. Πλέον ο άνθρωπος γεννιέται, για να ζήσει λίγο καιρό πάνω στη γη και στη συνέχεια σαν το λουλούδι του αγρού να πεθάνει, να επιστρέψει στο χώμα από το οποίο προήλθε. «Χώμα είσαι και στο χώμα θα πας». Την εικόνα της ανθρώπινη ζωής μετά την πτώση του ανθρώπου, την περιγράφει χαρακτηριστικά ο Πατριάρχης Ιακώβ, καθώς ομιλεί με τον Φαραώ: «…ολίγαι και κακαί υπήρξαν αι ημέραι των ετών της ζωής μου» (Γένεση ΜΖ/47: 9). 

     Στην κατάσταση αυτή που βρέθηκε ο άνθρωπος, ο Θεός δεν τον εγκατέλειψε αλλά από αγάπη έστειλε το Χριστό και πλήρωσε Αυτός, αναμάρτητος ων, για τις αμαρτίες μας με σκοπό να μας επαναφέρει και πάλι κοντά Του. 

       16. Διότι διέρχεται ο άνεμος επ' αυτού, και δεν υπάρχει πλέον και ο τόπος αυτού δεν γνωρίζει αυτό πλέον. 

       Όπως προείπαμε, ο άνθρωπος, καθώς έρχεται στη ζωή, μοιάζει μ’ έναν ανθό λουλουδιού. Μετά από λίγες και δύσκολες ημέρες της ζωής του, περνά από πάνω του ο άνεμος και δεν υπάρχει πλέον και ο τόπος δεν γνωρίζει αυτόν. Ο προφήτης «Ησαΐας» (Μ/40: 6,7) αναφέρει: «πάσα σαρξ είναι χόρτος και πάσα η δόξα αυτής ως άνθος του αγρού. Ο χόρτος εξηράνθη, το άνθος εμαράνθη διότι πνεύμα Κυρίου έπνευσεν επ' αυτό χόρτος τη αληθεία είναι ο λαός». Ο πολύπαθος «Ιώβ» (ΙΔ/14: 1,2): «Άνθρωπος γεγεννημένος εκ γυναικός είναι ολιγόβιος και πλήρης ταραχής αναβλαστάνει ως άνθος και κόπτεται φεύγει ως σκιά και δεν διαμένει». Τα ίδια ακριβώς λόγια επαναλαμβάνει ο ο Απ. Πέτρος: «Διότι Πάσα σαρξ είναι ως χόρτος, και πάσα δόξα ανθρώπου ως άνθος χόρτου. Εξηράνθη ο χόρτος, και το άνθος αυτού εξέπεσεν» (Α’ Πέτρου Α/1: 24). 

       17. Το δε έλεος του Κυρίου είναι από του αιώνος και έως του αιώνος επί τους φοβουμένους αυτόν

       Όλα όσα αναφέραμε έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το Έλεος και την αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο. Το ΄Eλεος του Κυρίου για εκείνους που τον σέβονται είναι από πάντα και είναι παντοτινό και αναλλοίωτο. Το βάθος και το πλάτος του είναι ανεξερεύνητα. Πόσο μας εντυπωσιάζουν τούτα τα λόγια και πόση ασφάλεια έρχονται να μας δώσουν στη ζωή. Ας επαναλάβουμε τα λόγια του «Ιώβ» (Α/1: 21) «είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον». Ας είναι ευλογημένο το όνομα του Κυρίου από τώρα και πάντοτε. 

         18. επί τους φυλάττοντας την διαθήκην αυτού και ενθυμουμένους τας εντολάς αυτού διά να εκπληρώσιν αυτάς. 

      Ας το επαναλάβουμε φορτικά. Οι υποσχέσεις του Θεού ισχύουν για εκείνους του τηρούν τη διαθήκη Του και που θυμούνται και εφαρμόζουν τις εντολές Του, όπως αυτές αναφέρονται μέσα στη Βίβλο. Σχετικά με τις εντολές Του ο Λόγος του Θεού μας διευκρινίζει: «αι εντολαί αυτού βαρείαι δεν είναι» (Α’ Ιωάννου Ε/5: 3). 

          19. Ο Κύριος ητοίμασε τον θρόνον αυτού εν τω ουρανώ, και η βασιλεία αυτού δεσπόζει τα πάντα.

         Ο Θεός δε σταμάτησε ποτέ να δεσπόζει και να είναι Κυρίαρχος στον ουρανό, πάνω και στη γη και κάτω απ' αυτήν. Αυτός είναι «ο Ων, ο Ην και ο Ερχόμενος» (Αποκάλυψη ΙΑ/11: 17), ο άπειρος, ο παντοδύναμος, ο πάνσοφος, που κυβερνά πάνω απ’ όλα, που σχεδιάζει, δημιουργεί, διευθύνει όλα τα πράγματα με αγάπη, σοφία και δύναμη. Μέσα στο κράτος της ισχύος Του και στην εξουσία της διακυβέρνησής Του έχει πάντοτε τα πάντα κάτω από τον απόλυτο έλεγχό του. Αυτός υψώνει τους ταπεινούς και ταπεινώνει τους υπερήφανούς. Είναι «ο εγείρων από του χώματος τον πτωχόν και από της κοπρίας ανυψών τον πένητα, διά να καθίσει αυτόν μετά των αρχόντων, μετά των αρχόντων του λαού αυτού» (Ψαλμός ΡΙΓ/113: 7,8). 

       Είναι Θεός Κυρίαρχος, φοβερός στην οργή Του, υπερβολικός στην ευσπλαχνία Του. Ο Θεός της αλήθειας, της δικαιοσύνης, της κρίσης, της μακροθυμίας, που με κανέναν τρόπο δε συμβιβάζεται με το σκοτάδι, αλλά και που είναι έτοιμος να απεκδυθεί τη δόξα Του, για να σώσει τον αμαρτωλό άνθρωπο.

         20. Ευλογείτε τον Κύριον, άγγελοι αυτού, δυνατοί εν ισχύϊ, οι εκτελούντες τον λόγον αυτού, οι ακούοντες της φωνής του λόγου αυτού. 

       Οι άγγελοι είναι πνευματικά όντα δημιουργήματα του Θεού. Δεν είναι τα πνεύματα κάποιων πιστών ανθρώπων που έχουν αναχωρήσει. Η ύπαρξή τους διδάσκεται μέσα στο Λόγο του Θεού. Είναι «πρεσβευτές» του Θεού και ανήκουν στην ουράνια αυλή και εξουσία Του. Το θέλημά τους είναι να υπηρετούν το Θεό. Ο συγγραφέας της επιστολής «προς Εβραίους» (Α/1: 14) αναφέρει ότι είναι «λειτουργικά πνεύματα, που αποστέλλονται προς υπηρεσία, για εκείνους που πρόκειται να κληρονομήσουν σωτηρία». 

        Οι άγγελοι είναι πνεύματα «εις υπηρεσίαν αποστελλόμενα» και σύμφωνα με το Λόγο του Θεού ούτε παντρεύονται, ούτε πεθαίνουν. Ο ίδιος ο Κύριος ανέφερε σχετικά με τους αγγέλους: «Διότι εν τη αναστάσει ούτε νυμφεύονται ούτε νυμφεύουσιν, αλλ' είναι ως άγγελοι του Θεού εν ουρανώ» (Ματθαίος ΚΒ/22: 30). «οι δε καταξιωθέντες ν' απολαύσωσιν εκείνον τον αιώνα και την εκ νεκρών ανάστασιν ούτε νυμφεύουσιν ούτε νυμφεύοντα διότι ούτε να αποθάνωσι πλέον δύνανται επειδή είναι ισάγγελοι και είναι υιοί του Θεού, όντες υιοί της αναστάσεως» (Λουκάς Κ/20:35, 36). 

      Υπάρχουν μυριάδες αγγέλων. «αλλά προσήλθετε εις όρος Σιών και εις πόλιν Θεού ζώντος, την επουράνιον Ιερουσαλήμ, και εις μυριάδας αγγέλων» (Εβραίους ΙΒ/12: 22). Υπάρχουν διάφορες τάξεις δύναμης και εξουσίας ανάμεσα στους αγγέλους. Η γέννηση του Κυρίου αναγγέλθηκε από αγγέλους (Ματθαίος Α/1: 20). Άγγελοι ήταν παρόντες στην ώρα της γέννησης, της ανάστασης και της ανάληψης. Άγγελοι θα συνοδεύουν τον Ιησού, όταν επιστρέψει με δόξα πολύ (Ματθαίος ΚΔ/24: 31). 

       Υπάρχουν εκπεσόντες άγγελοι για τους οποίους έχει ετοιμαστεί η λίμνη του πυρός. «εάν ο Θεός δεν εφείσθη αγγέλους αμαρτήσαντας, αλλά ρίψας αυτούς εις τον τάρταρον δεδεμένους με αλύσεις σκότους, παρέδωκε διά να φυλάττωνται εις κρίσιν» (Β’ Πέτρου Β/2: 4). Η Γραφή καθαρά δηλώνει ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αγγέλων που σε μια στιγμή αμάρτησαν και έπεσαν. Η δουλειά τους είναι να αντιτάσσονται στο Θεό, να δουλεύουν για τον Σατανά, να θλίβουν το λαό του Θεού και να προσπαθούν να τον πλανήσουν. Η αιώνια καταδίκη τους είναι το άσβεστο πυρ. Δεν υπάρχει ελπίδα απολύτρωσης γι' αυτούς. Φαίνεται ότι οι άγιοι θα έχουν μέρος στην κρίση τους (Α' Κορινθίους Σ/6: 3).

     21. Ευλογείτε τον Κύριον, πάσαι αι δυνάμεις αυτού λειτουργοί αυτού, οι εκτελούντες το θέλημα αυτού. 

        Ο ψαλμωδός καλεί όλα τα δημιουργήματα που υπηρετούν τον Κύριο να ενώσουν τη φωνή τους σ’ ένα ύμνο δοξολογίας, ευλογίας, ευχαριστίας. 

      22. Ευλογείτε τον Κύριον, πάντα τα έργα αυτού εν παντί τόπω της δεσποτείας αυτού. Ευλόγει, η ψυχή μου, τον Κύριον. 

         Με τα λόγια αυτά παρακινεί όλα τα έργα του Θεού να ψάλλουν μαζί του. ---