Ευαγγέλιον «κατά Λουκάν», κεφ. Ε/5, εδ. 33 – 39.
33 Οι δε είπον προς αυτόν: Διά τι οι μαθηταί του Ιωάννου νηστεύουσι συχνά και κάμνουσι δεήσεις, ομοίως και οι των Φαρισαίων, οι δε ιδικοί σου τρώγουσι και πίνουσιν;
34 Ο δε είπε προς αυτούς Μήπως δύνασθε να κάμητε τους υιούς του νυμφώνος να νηστεύωσιν, ενόσω είναι μετ' αυτών ο νυμφίος;
35 θέλουσιν όμως ελθεί ημέραι, όταν αφαιρεθή απ' αυτών ο νυμφίος τότε θέλουσι νηστεύει εν εκείναις ταις ημέραις.
36 Έλεγε δε και παραβολήν προς αυτούς, ότι ουδείς βάλλει επίρραμμα ιματίου νέου επί ιμάτιον παλαιόν ει δε μη, και το νέον σχίζει και με το παλαιόν δεν συμφωνεί το επίρραμμα το από του νέου.
37 Και ουδείς βάλλει οίνον νέον εις ασκούς παλαιούς ει δε μη, ο νέος οίνος θέλει σχίσει τους ασκούς, και αυτός θέλει εκχυθή και οι ασκοί θέλουσι φθαρή
38 αλλά πρέπει να βάλληται ο νέος οίνος εις ασκούς νέους, και αμφότερα διατηρούνται.
39 Και ουδείς αφού πίη οίνον παλαιόν, θέλει ευθύς νέον διότι λέγει Ο παλαιός είναι καλήτερος. (μετάφραση Ν. Βάμβα).
ΣΧΟΛΙΑ:
Οι μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή και οι μαθητές των Φαρισαίων νήστευαν και το έκαναν κυρίως για θρησκευτική άσκηση. Στην Παλαιά Διαθήκη η νηστεία είχε καθιερωθεί σαν εκδήλωση βαθιάς λύπης και συνοδευόταν από εντατική προσευχή. Με το χρόνο όμως είχε χάσει το πραγματικό νόημά της και είχε εκφυλιστεί σε μια τυπική ρουτίνα. Μερικοί λοιπόν απ’ αυτούς που νήστευαν παρατήρησαν ότι οι μαθητές του Ιησού δε νήστευαν και ζητούσαν από τον Κύριο να τους δώσει μια εξήγηση γι’ αυτό. Ο Κύριος τους έδωσε μία αλληγορική απάντηση. Συνέκρινε τους μαθητές Του με τους φίλους ενός γαμπρού. Όσο καιρό ο γαμπρός ήταν μαζί με τους φίλους του, δεν υπήρχε λόγος να εξωτερικεύσουν κάποια λύπη τους, θα ερχόταν όμως καιρός που ο γαμπρός δεν θα ήταν πια κοντά τους και τότε θα είχαν κάθε λόγο να νηστεύουν.
Πράγματι ήρθε η ώρα που ο "γαμπρός", δηλ. ο Κύριος Ιησούς, έφυγε από κοντά τους, πέθανε, ενταφιάστηκε, αναστήθηκε, αναλήφθηκε και είναι στους ουρανούς, «καθεζόμενος εκ δεξιών του Πατρός». Τώρα οι δικοί Του δεν Tον βλέπουν σωματικά, τον βλέπουν όμως πνευματικά, αισθάνονται τη δύναμή Του και περιμένουν να έρθει για να τους παραλάβει για να είναι και αυτοί, όπου είναι Αυτός, σύμφωνα με την υπόσχεσή Του. «Εν τη οικία του Πατρός μου είναι πολλά οικήματα ει δε μη, ήθελον σας ειπεί υπάγω να σας ετοιμάσω τόπον και αφού υπάγω και σας ετοιμάσω τόπον, πάλιν έρχομαι και θέλω σας παραλάβει προς εμαυτόν, διά να είσθε και σεις, όπου είμαι εγώ» (Ιωάννης ΙΔ/14: 2,3).
Δεν είχε κανένα απολύτως νόημα να βάλουν οι μαθητές του Ιωάννη καθώς και οι μαθητές των Φαρισαίων τους οπαδούς του Κυρίου κάτω από το ζυγό της πένθιμης νηστείας σύμφωνα με τη συνήθειά τους. Οι μαθητές του Χριστού ζούσαν τη χαρά και τη ζωντάνια της νέας ζωής ανάμεσα στον Κύριό τους. Διαχρονικά έγινε μεγάλη προσπάθεια να αναμειχθεί ο Χριστιανισμός με τον Ιουδαϊκό Νομικισμό. Ο Κύριος Ιησούς δίδαξε πως αυτά τα δύο είναι ασυμβίβαστα. Ο Νόμος της Παλαιάς Διαθήκης και Χάρη (Εφεσίους Β/2: 8) της Καινής Διαθήκης, είναι δύο εντελώς αντίθετες έννοιες.
Το ερώτημα που έθεσαν οι μαθητές του Ιωάννη έκανε τον Ιησού να τονίσει ότι ο Ιωάννης σηματοδότησε το τέλος της «οικονομίας του Νόμου», προαναγγέλλοντας την έλευση μιας νέας εποχής της «Οικονομίας της χάριτος» που άρχισε την ημέρα της Πεντηκοστής (Πράξεις Β/2: 1-13) και θα κλείσει με την αρπαγή της Εκκλησίας (Α΄ Θεσσαλονικείς Δ/4: 13-18).
Είναι γεγονός ότι ακόμα και σήμερα επικρατεί μια μεγάλη παρεξήγηση στην αντίληψη των περισσοτέρων ανθρώπων, όσον αφορά την αποστολή του Κυρίου Ιησού Χριστού στον κόσμο μας. Για τους πολλούς ο Χριστός δεν είναι τίποτα παραπάνω από έναν επιδιορθωτή των παλαιών, των διεφθαρμένων συνειδήσεων και των μολυσμένων καρδιών που υπάρχουν σ’ όλους τους ανθρώπους εξαιτίας της αμαρτίας. Η γνώμη αυτή για τον Κύριο πέρα του ότι απέχει πάρα πολύ από την αλήθεια, δυσφημίζει και προσβάλλει το Πρόσωπο και το Έργο του Κυρίου.
Ο Κύριος, για να ξεκαθαρίσει τα πράγματα, αναφέρει την παραβολή «των ασκών και του ιματίου». Λέγει λοιπόν ο Κύριος. Αν κάποιος βάλει καινούργιο κρασί σε παλιά ασκιά, η πίεση που δημιουργείται από τη ζύμωση του νέου κρασιού θα σκίσει τα παλιά ασκιά γιατί αυτά έχουν χάσει την αντοχή και την ελαστικότητά τους και έτσι θα προκληθεί μεγάλη ζημιά, αφού θα χυθεί όλος ο οίνος. Ο Κύριος ήταν κατηγορηματικός: «Νέος οίνος… νέοι ασκοί». Καμία ανάμειξη του νέου με το παλιό, κανένας συμβιβασμός μεταξύ Νόμου και Χάρης του Θεού.
Το «νέο κρασί» είναι η αλήθεια του Λόγου του Θεού που διαχρονικά παραμένει αναλλοίωτη και μέσα σ’ αυτή είναι όλη η χαρά και η δύναμη της Χριστιανικής ζωής. Εκείνο που κάνει τη διαφορά είναι ο ασκός. Τα παλιά ασκιά συμβολίζουν τους τύπους τις παραδόσεις και τις τελετές του Ιουδαϊσμού. Όλοι οι παρωχημένοι τύποι, οι διατάξεις, οι παραδόσεις και οι τελετές του Ιουδαϊσμού ήταν όλα πολύ παλιά, πολύ άκαμπτα, για ν’ αντέξουν μέσα τους τη χαρά, την πληθωρικότητα και τη δύναμη της νέας Οικονομίας την οποία εγκαινίασε με τον Ερχομό Του ο Ιησούς Χριστός.
Πώς να βαστάξει ο παλιός ασκός το νέο οίνο; «Πουλημένος» στην αμαρτία ο άνθρωπος (Ρωμαίους Ζ/7: 13) πώς να χωρέσει μέσα του και να βαστάξει το Άγιο θέλημα του Θεού; Πώς να ζήσει ο άνθρωπος τη ζωή του Χριστού μέσα στο φθαρμένο σάκο της παλιάς αμαρτωλής του φύσης; Χρειάζεται νέος ασκός, νέος άνθρωπος, που θα τον γεμίσει ο Χριστός με το νέο Του κρασί της δωρεάν, «κατά χάριν» σωτηρίας του ανθρώπου, δια της πίστεως (Εφεσίους Β/2: 8). Αν το «νέο κρασί» που διακήρυξε ο Ιησούς Χριστός, χυθεί μέσα στα παλιά ασκιά του νομικισμού, του τυπικισμού, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Αλίμονο, τα ασκιά θα σκιστούν, θα καταστραφούν, το κρασί θα χυθεί και όλη εκείνη η δύναμη του Λόγου του Θεού, που είναι η μόνη που μπορεί να διοχετεύσει μέσα στον άνθρωπο δύναμη και ζωή, θα χαθεί.
Η κατάντια του ανθρώπου εξαιτίας της αμαρτίας είναι τόσο άσχημη, ώστε να μη σηκώνει καμία επιδιόρθωση και κανένα μπάλωμα. Σ’ ένα σάπιο παλιόρουχο είναι δυνατόν ποτέ να μπει καινούργιο μπάλωμα; Ας αναλογιστούμε πόσους «μπαλωμένους» Χριστιανούς συναντάμε καθημερινά που φιγουράρουν για κάποιο «μπάλωμα ευσέβειας» που έχουν, ενώ η ζωή τους θυμίζει παλαιοπωλείο! Στη δύσκολη ώρα της δοκιμασίας όλα μαζί τα μπαλώματα σκίζονται και η γύμνια της ανθρώπινης αδυναμίας ξεπροβάλλει.
Ο Κύριος δεν είναι επιδιορθωτής. Ένα καινούργιο στοιχείο φέρνει στον κόσμο, που το παρομοιάζει με νέο, δυνατό κρασί. Η δύναμη του Αγίου Πνεύματος είναι αδύνατον να διατηρηθεί σ’ ένα σάπιο ασκί, να κατοικήσει σε μια διεφθαρμένη καρδιά. Χρειάζεται καινούργιο ασκί, καινούργια, αναγεννημένη καρδιά. Ο Κύριος δίνει καρδιά νέα, την οποία τη γεμίζει με το Άγιο Πνεύμα και τότε δε μένει τίποτα από τα παλιά «Όθεν εάν τις ήναι εν Χριστώ είναι νέον κτίσμα τα αρχαία παρήλθον, ιδού, τα πάντα έγειναν νέα» (Β΄ Κορινθίους Ε/5: 17).
Ο Ευαγγελιστής Μάρκος λοιπόν αναφέρει την παραβολή του Ιησού για τον ασκό «Κανείς δεν βάζει νέο κρασί σε παλιό ασκό γιατί θα σπάσει το κρασί τον ασκό και το κρασί θα χυθεί και ο ασκός θα καταστραφεί, αλλά βάζουν πάντα το νέο κρασί σε νέο ασκό» (Μάρκος Β/2: 21). Ο Ματθαίος επαναλαμβάνει τα ίδια με τον Μάρκο (Ματθαίος Θ/9: 16).
Ας θυμηθούμε το γάμο στη Κανά της Γαλιλαίας. Ο νέος οίνος του Χριστού, αυτός που από νερό έγινε κρασί, ήταν πολύ καλύτερος από τον παλαιό οίνο ώστε προκάλεσε το σχόλιο του αρχιτρίκλινου. «Φώναξε ο αρχιτρίκλινος τον γαμπρό και του είπε, κάθε άνθρωπος βάζει στο τραπέζι πρώτα το καλό κρασί και όταν μεθύσουν τον χειρότερο, εσύ κράτησες όμως το καλό κρασί στο τέλος» (Ιωάννης Β/2: 9).
Η νέα απελευθερωμένη ζωή που διακηρύττει το Ευαγγέλιο του Χριστού καταστρέφει τα παλιά ασκιά της τυπολατρίας. Η χαρά καθώς και η ζωντανή ελπίδα που έφερε ο Χριστός δε θα μπορούσε να περιοριστεί μέσα στους παλιούς τύπους και τις τελετουργίες της Παλαιάς Διαθήκης. Ο Κύριος ήταν κατηγορηματικά αντίθετος στην ανάμιξη του παλιού με το καινούργιο. Όμως στην πράξη αυτό συνέβη σε όλη τη Χριστιανική περίοδο που ακολούθησε μέχρι τις ημέρες μας. Ο Ιουδαϊσμός «μπαλώθηκε» παντού και προσαρμόστηκε στα δεδομένα της «νέας Οικονομίας». Το αποτέλεσμα που προέκυψε ήταν να δημιουργηθούν κάποια συγκεχυμένα θρησκευτικά συστήματα, που δεν είναι ούτε Ιουδαϊσμός, ούτε Χριστιανισμός. Έτσι δημιουργήθηκαν τα διάφορα εκκλησιαστικά σχήματα, που ανάμεσα στους αιώνες δεν μπόρεσαν να «ντύσουν» πνευματικά τον άνθρωπο και να τον οδηγήσουν «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάννης ΙΣ/16: 13). Δεν μπόρεσαν να φανερώσουν στον άνθρωπο Τον ζωντανό, Τον αληθινό Θεό. Δεν μπόρεσαν να διοχετεύσουν μέσα σ’ αυτόν τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Ο Νόμος έχασε το φόβο που προκαλούσε και η Χάρη έχασε την ομορφιά και τα χαρακτηριστικά της, ακριβώς, γιατί αναμίχτηκε με τα έργα του Νόμου.
Ο Κύριος δείχνει ότι οι αρχές των δύο αυτών Οικονομιών δεν μπορούν ν’ αναμιχτούν. Το να προσπαθήσει κάποιος να αναμείξει το Νόμο της Παλαιάς Διαθήκης με τη Χάρη της Καινής Διαθήκης είναι σαν να χρησιμοποιεί ένα καινούργιο κομμάτι ύφασμα, για να μπαλώσει ένα παλιό.
Αυτά τα δύο προσπαθούσαν να συμβιβάσουν οι Ιουδαϊζοντες (Ιουδαίοι που είχαν γίνει Χριστιανοί) και κατοικούσαν στην ευρύτερη περιοχή της Γαλατίας. Αναγνώριζαν ότι ο άνθρωπος σώζεται με τη χάρη του Θεού, δια της πίστεως στον Σωτήρα Ιησού Χριστό, αλλά μαζί με αυτή ήταν αναγκαία και η περιτομή και η εκτέλεση των έργων του Νόμου. Μια τέτοια διδασκαλία φέρνει στον άνθρωπο δουλεία και φόβο. Ο Απ. Παύλος είναι κατηγορηματικά αντίθετος σε μια τέτοια σύμμεικτη διδασκαλία. Εξηγεί μάλιστα πως αν ο άνθρωπος θα μπορούσε να σωθεί με τα έργα του Νόμου, τότε ο Χριστός μάταια πέθανε. «Δεν αθετώ την χάριν του Θεού διότι αν η δικαίωσις γίνηται διά του νόμου, άρα ο Χριστός εις μάτην απέθανε» (Γαλάτας Β/2: 21). Όμως ο Γολγοθάς έπρεπε να υπάρξει γιατί κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να σωθεί μόνος του. Η σωτηρία είναι δώρο του Θεού που δίδεται με τη Χάρη Του σε αμαρτωλούς ανθρώπους που θα μετανοήσουν ειλικρινά.
Στην Καινή Διαθήκη ο «καινός οίνος», το καινούργιο κρασί είναι το σύμβολο των μεσσιανικών χρόνων, των χρόνων δηλαδή της εμφάνισης στη γη του Μεσσία. Ο Χριστός διακηρύσσει πράγματι ότι η νέα Διαθήκη, που εγκαινιάζεται στο πρόσωπό Του, είναι σαν ένα καινούργιο κρασί που κάνει τους παλιούς ασκούς να διαρραγούν. Το νέο κρασί, στο οποίο συνεχίζεται ακόμα η ζύμωση, εξασκεί πιέσεις στα τοιχώματα των ασκών και επειδή ακριβώς είναι παλιοί και φθαρμένοι δεν μπορούν να το κρατήσουν. «Ουδείς βάλλει οίνον νέον εις ασκούς παλαιούς ει δε μη, ρήσσει ο οίνος ο νέος τους ασκούς και ο οίνος εκχείται και οι ασκοί απολούνται, αλλά οίνον νέον εις ασκούς καινούς βλητέον» (Μάρκος Β/2: 22). Η παραβολή ήταν προφανής: Οι Φαρισαίοι και οι οπαδοί τους ήταν τα παλιά ασκιά που δεν μπορούσαν να αντέξουν στη νέα διδασκαλία του Χριστού. Αυτή θα την παραλάμβαναν οι μαθητές Του, νέοι και υγιείς κατά την ψυχή και την καρδία, για να την μεταδώσουν «έως εσχάτου της γης...» (Πράξεις Α/1: 8).
Ο Χριστός μας προσφέρει το καινούργιο κρασί της Άγιας Του ζωής και διδασκαλίας και μας προσφέρει και το καινούργιο ασκί της αναγεννημένης καρδιάς (Ιωάννης Γ/3: 3). Πόσο έχουμε ανάγκη όλοι μας να επαναλάβουμε τα λόγια του Δαβίδ, όπως αυτά αναφέρονται στον ΝΑ/51 ψαλμό: «Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί, Θεέ και πνεύμα ευθές ανανέωσον εντός μου» (εδ. 10).
Κλείνοντας την παραβολή ο Κύριος αναφέρει: «Και ουδείς αφού πιει οίνον παλαιόν, θέλει ευθύς νέον διότι λέγει, ο παλαιός είναι καλύτερος» (εδ. 39). Κανένας που πίνει από το παλιό κρασί δε θέλει αμέσως να πιει καινούργιο, γιατί κρίνει ότι το παλιό είναι καλύτερο. Αυτό δείχνει τη φυσική απροθυμία των ανθρώπων ν’ αφήσουν το παλιό για χάρη του καινούργιου.
Είναι ανώφελο, επικίνδυνο και ανόητο ενώ ο Θεός μας προσφέρει τον καινούργιο άνθρωπο, τον κτισθέντα εν Χριστώ Ιησού, εμείς να επιμένουμε να μπαλώσουμε τον ξεπεσμένο εαυτόν μας με τα ράκη του παρελθόντος. Τα λόγια Του ηχούν και σήμερα σε κάθε καρδιά ανθρώπου: «Ουδέ βάλλουσιν οίνον νέον εις ασκούς παλαιούς ει δε μη, σχίζονται οι ασκοί, και ο οίνος εκχέεται και οι ασκοί φθείρονται, αλλά βάλλουσιν οίνον νέον εις ασκούς νέους και αμφότερα διατηρούνται».
Ας αρνηθούμε κάθε «παλιό» στη ζωή μας και ας λάβουμε όλα τα «καινούργια», που ο Κύριος μας προσφέρει μέσα από τον Άγιο Λόγο Του, για να μπορέσουμε να «διατηρηθούμε», να σταθούμε και να νικήσουμε, με τη δύναμη του Θεού. ---
