«Ο ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΓΙΟΣ».

 

       Ευαγγέλιον  «κατά Λουκάν», κεφ.  ΙΕ/15,   εδ.   25 – 32. 

25 Ήτο δε ο πρεσβύτερος αυτού υιός εν τω αγρώ και καθώς ερχόμενος επλησίασεν εις την οικίαν, ήκουσε συμφωνίαν και χορούς, 

26 και προσκαλέσας ένα των δούλων, ηρώτα τι είναι ταύτα. 

27 Ο δε είπε προς αυτόν ότι ο αδελφός σου ήλθε και έσφαξεν ο πατήρ σου τον μόσχον τον σιτευτόν, διότι απήλαυσεν αυτόν υγιαίνοντα. 

28 Και ωργίσθη και δεν ήθελε να εισέλθη. Εξήλθε λοιπόν ο πατήρ αυτού και παρεκάλει αυτόν. 

29 Ο δε αποκριθείς είπε προς τον πατέρα· Ιδού, τόσα έτη σε δουλεύω, και ποτέ εντολήν σου δεν παρέβην, και εις εμέ ουδέ ερίφιον έδωκάς ποτέ διά να ευφρανθώ μετά των φίλων μου. 

30 Ότε δε ο υιός σου ούτος, ο καταφαγών σου τον βίον μετά πορνών, ήλθεν, έσφαξας δι' αυτόν τον μόσχον τον σιτευτόν. 

31 Ο δε είπε προς αυτόν Τέκνον, συ πάντοτε μετ' εμού είσαι, και πάντα τα εμά σα είναι· 

32 έπρεπε δε να ευφρανθώμεν και να χαρώμεν, διότι ο αδελφός σου ούτος νεκρός ήτο και ανέζησε, και απολωλώς ήτο και ευρέθη. 

       ΣΧΟΛΙΑ: 

     Σ’ ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας γραμματείας, που είναι η «παραβολή του ασώτου υιού» (Λουκάς ΙΕ/15: 11-32) πέρα από το βαθύτατα πνευματικό περιεχόμενο, που μας αποκαλύπτει για το ποιος είναι αληθινά ο Θεός και τι ζητάει από εμάς, βλέπουμε μία μορφή που ο Χριστός μάς καλεί να την ψηλαφήσουμε με πολύ μεγάλη προσοχή. Πρόκειται για τον «πρεσβύτερο υιό» της οικογένειας. 

     Πολλές φορές ίσως να μοιάζουμε, ως πιστοί, με τον άνθρωπο αυτόν. Έχοντας τη βεβαιότητα ότι είμαστε πάντοτε δίπλα στο Θεό, τον οποίο αναγνωρίζουμε και αποκαλούμε «Πατέρα μας» (Ματθαίος ΚΓ/23: 9), έρχεται η στιγμή που διαπιστώνουμε ότι η αγάπη του Θεού δεν περιορίζεται στην ηθική μας ή την υπακοή μας ή το δίκιο μας, αλλά είναι μία ασύλληπτη αγάπη που απλώνεται σε όλους τους τομείς της ύπαρξής μας, ανεξαρτήτως έργων, κοινωνίας κλπ. Για όποιον πιστεύει σ’ ένα Θεό που αποβλέπει σε αυστηρούς «νόμους», που δε δίνει ευκαιρίες στους ανθρώπους όταν κάνουν λάθη, όταν ενεργούν άστοχα, όταν Τον περιφρονούν, ακόμα και όταν φεύγουν από κοντά Του, φαίνεται σκανδαλώδης αυτή η αγάπη και έξω από κάθε πραγματικότητα. 

       Ας παρατηρήσουμε όμως τα γεγονότα με τη σειρά που εξελίσσονται. Μπορεί μετά τη μετάνοια και επιστροφή του, όπως είδαμε στο πρώτο μέρος της παραβολής (η δημοσίευση έγινε 02-03-2012) να σταμάτησε το δράμα του αποστατημένου υιού, όχι όμως και το οικογενειακό δράμα, αφού μια τελευταία πράξη του, πολύ ανέλπιστη παίχτηκε γύρω από το τραπέζι της χαράς, που έστησε ο πατέρας, για να γιορτάσουν όλοι μαζί την επιστροφή του χαμένου του παιδιού. 

        Ο πρεσβύτερος υιός ζει με την βεβαιότητα ότι μόνον αυτός έχει θέση στην καρδιά του Πατέρα και για το σκοπό αυτό εργάζεται σκληρά, για να φανεί αντάξιος της αποκλειστικότητάς του, την οποία όπως πιστεύει, δικαιούται για τον εαυτό του. Καθώς επιστρέφει από την εργασία του και παρατηρεί τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω του, το οικοδόμημα που έχει χτίσει μέσα του με κέντρο τον εαυτό του, σταδιακά καταρρέει. 

          «και οργίσθη και δεν ήθελε να εισέλθει». 

     Καθώς η γιορτή έχει φουντώσει και όλοι με μεγάλη χαρά γιορτάζουν την επιστροφή του μικρότερου παιδιού της οικογένειας και τη λήξη της περιπέτειάς του, φτάνει στο σπίτι, επιστρέφοντας από τη δουλειά, ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας και βρίσκει το σπίτι κυριολεκτικά να «καίγεται» από τα φώτα, τους χορούς (χορωδίες) και τις μουσικές. Έκπληκτος ρωτάει έναν από τους δούλους για να μάθει τι ακριβώς συμβαίνει. Αμέσως έμαθε ότι ο χαμένος αδελφός του είχε γυρίσει μετανοημένος στο σπίτι τους και ο πατέρας από τη μεγάλη του χαρά έσφαξε το "σιτευτό μοσχάρι" και ξεκίνησε μια μεγάλη γιορτή, για να γιορτάσει την επιστροφή του γιου του. 

        Όταν άκουσε τούτα τα λόγια από το δούλο της οικογένειας, οργίστηκε και δεν ήθελε να μπει μέσα στο σπίτι, που γινόταν το τραπέζι της χαράς. Ένας ολόκληρος κόσμος τακτοποιημένος σε «καλούπια» ανθρώπινης ηθικής γκρεμίστηκε μέσα του. Ζούσε δίπλα σ’ έναν πατέρα που ποτέ δε μπόρεσε να τον καταλάβει. Όλο του το ενδιαφέρον ήταν στο κέρδος, το συμφέρον, η επιθυμία να γίνουν όλα δικά του. Η καρδιά του σκοτείνιασε, γέμισε από θυμό και αγανάκτηση, καθώς άκουσε τα νέα για το μικρότερο αδελφό του. Συμβαίνει άραγε αυτό αναμεταξύ μας; Ας σκεφτεί και ας απαντήσει ο καθένας για τον εαυτόν του. Ο Απ. Ιάκωβος, ο αδελφόθεος στην καθολική επιστολή του αναφέρει  μία χαρακτηριστική φράση την οποία δε θα πρέπει να παραβλέπουμε: "εις πολλά πταίομεν άπαντες" (Ιακώβου Γ/3: 2). Πολλές φορές αγανακτούμε και εκφράζουμε παράπονα, όπως «Γιατί ευλόγησες εκείνον, εγώ έχω τα δικαιώματα, γιατί έχω τόσα χρόνια μέσα στην Εκκλησία, όχι αυτός που ήταν μακριά, που κατέφαγε, σπατάλησε, ντρόπιασε......». 

      Μάταια ο πατέρας θα βγει έξω για να εξηγήσει και να ηρεμήσει το μεγαλύτερο γιό του και να τον καλέσει να μπει κι αυτός μέσα στο τραπέζι της χαράς. Ο μεγάλος γιος πεισματικά αρνείται να μπει και μένει σκληρός και ανένδοτος. Αφήνει να βγουν από την ψυχή του όλα τα "απωθημένα του". Ένας μεγάλος θυμός τον έχει καταλάβει και ένα πικρό παράπονο έρχεται στα χείλη του, καθώς απευθύνεται στον πατέρα του: «Σε δούλεψα, ποτέ εντολή σου δεν παραβίασα και ποτέ δεν μου έδωσες, ούτε ένα κατσίκι να το φάω με τους φίλους μου, όμως σαν ήρθε ο γιος σου τούτος ο άσωτος, που κατέφαγε το βιός σου με τις πόρνες, έσφαξες γι’ αυτόν, το μόσχο τον σιτευτό». Πικρά, σκληρά λόγια δείχνουν ασπλαχνία, μεγάλη σκληρότητα, πείσμα, απαίτηση και πάνω απ’ όλα έλλειψη συγχωρητικότητας και αγάπης. Ο Κύριος ήταν κατηγορηματικός: "εάν δεν συγχωρήσητε εις τους ανθρώπους τα πταίσματα αυτών, ουδέ ο Πατήρ σας θέλει συγχωρήσει τα πταίσματά σας" (Ματθαίος Σ/6: 15). 

       Θα ήθελα να ξεχωρίσω και να επισημάνω μία φράση σε τούτα τα λόγια: "ποτέ δεν μου έδωσες, ούτε ένα κατσίκι να το φάω με τους φίλους μου". Αν ο πατέρας του έδινε και ένα και δύο και παραπάνω κατσίκια, με ποιους θα τα έτρωγε; Ο ίδιος ομολογεί με τους φίλους του, με τους δικούς του, με την παρέα του, με αυτούς που ταίριαζε και αγαπούσε. Η καρδιά όμως του πατέρα είναι διαφορετική. Τους καλεί όλους, τους θέλει όλους, τους αγαπάει όλους, τους περιμένει όλους και έχει για όλους ετοιμάσει τα καλύτερα. "έκαμε δείπνον μέγα και εκάλεσε πολλούς" (Λουκάς ΙΔ/14: 16). Αλήθεια ποιους καλούμε στο σπίτι μας, στη ζωή μας; Ο Κύριος ήταν κατηγορηματικός: "Και αν αγαπάτε εκείνους που σας αγαπούν, ποια χάρη οφείλεται σε σας; Επειδή, και οι αμαρτωλοί αγαπούν εκείνους που τους αγαπούν. Και αν αγαθοποιείτε εκείνους που σας αγαθοποιούν, ποια χάρη οφείλεται σε σας; Επειδή, και οι αμαρτωλοί κάνουν το ίδιο" (Λουκάς Σ/6: 32, 33). 

      Ο μεγαλύτερος γιος δε δίνει καμία απολύτως σημασία στο μικρότερο αδελφό του. Δεν τον αποκαλεί καν αδερφό του, δεν είπε: "ο αδερφός μου", αλλά "ο υιός σου ούτος" (εδ. 30). Όλη η ανησυχία του επικεντρώνεται στα μοσχάρια, τα ρούχα και κυρίως στο δαχτυλίδι του Πατέρα. Είχε ξεχάσει τον αδελφό του και θα επιθυμούσε πάρα πολύ να τον είχε ξεχάσει και ο Πατέρας. Άραγε υπάρχει κάτι δικό μας σ' αυτό το σημείο της παραβολής; Ναι υπάρχει! Πόσες φορές δίνοντας προτεραιότητα στα εφήμερα πράγματα τούτης της ζωής, ξεχάσαμε τον αδελφό μας, ξεχάσαμε τον "πλησίον" μας (Λουκάς Ι/10: 25-37), το συνάνθρωπό μας, δεν προσέξαμε, δε δώσαμε σημασία, δε χαρήκαμε γι' αυτόν, δεν τον καλοδεχτήκαμε, δεν τον αγαπήσαμε. Ο Χριστός, σε αντίθεση με τη δική μας συμπεριφορά, δε μας ξέχασε και δε μας εγκατέλειψε μέσα στην αμαρτία και τον αιώνιο θάνατο που βρισκόμαστε. «Πατέρα, είπε θα πεθάνω Εγώ γι' αυτούς και θα πληρώσω για τις αμαρτίες τους» (Εβραίους Ι/10: 7). 

        Αφού λοιπόν ο μεγάλος γιος της οικογένειας αρνείται να μπει μέσα, ας βγούμε εμείς έξω και ας τον πλησιάσουμε, προσέχοντας ιδιαίτερα να μην τον αδικήσουμε με εύκολα και ρηχά συμπεράσματα. Καθώς τον παρατηρούμε, συναντάμε έναν άνθρωπο πάνω απ' όλα τίμιο, ηθικό, αξιοπρεπή. Ποτέ δεν πήγε με πόρνες, ούτε συναναστράφηκε με μέθυσους ή άλλους ανήθικους παραβάτες. Θεωρείται «μακάριος» διότι ουδέποτε «περιεπάτησεν εν βουλή ασεβών και εν οδώ αμαρτωλών δεν εστάθη, και επί καθέδρας χλευαστών δεν εκάθησεν» (Ψαλμός Α/1: 1). Ήταν ένας άνθρωπος σωστός, τυπικός, σοβαρός, αξιοπρεπής, μετρημένος στις εκδηλώσεις του, εργατικός, που κράτησε και αξιοποίησε με την εργασία του το μερίδιό του από την πατρική του περιουσία. 

     Με μια γρήγορη ματιά φαίνεται ο άνθρωπος αυτός να τα κάνει όλα σωστά. Προσεύχεται, πάει στην εκκλησία, διαβάζει το Λόγο του Θεού, τον κηρύττει  και έχει προσφέρει ένα σημαντικό έργο μέσα από την πολύχρονη διακονία του. Από μία εξωτερική παρατήρηση και προσέγγιση θα λέγαμε ότι ο άνθρωπος αυτός είναι το υπόδειγμα ενός πνευματικού ανθρώπου. Όμως, παρ' όλα τα προσόντα που αναφέραμε, παρατηρούμε ότι στην κυριολεξία μέσα στα βάθη της καρδιάς του είναι ένας χαμένος και συγχυσμένος πνευματικά. Είναι και αυτός ένα "απολωλός πρόβατο". Ενώ πιστεύει ότι υπηρετεί το Θεό, από την άλλη δε γνωρίζει την Αγάπη και το Έλεος Του. Η σχέση του με τον πατέρα βασίζεται στην τήρηση κάποιων αυστηρών νόμων, κανόνων και διατάξεων και όχι σε μια αγαθή, στενή, πνευματική σχέση αγάπης και λατρείας. Αλήθεια μπορεί να είναι κάποιος μέσα στο σπίτι του Πατέρα (εκκλησία) και να είναι χαμένος; Ναι, γιατί πολλές φορές είναι τυφλωμένος από τα τυπικά "θρησκευτικά" του έργα και νομίζει πως εκτελώντας όλα αυτά έχει προσφέρει πολύ μεγάλη υπηρεσία στο Θεό. Τούτος ο άνθρωπος ένα δρόμο γνώριζε και αυτόν ακολουθούσε καθημερινά στη ζωή του, από το σπίτι στη δουλειά και αντίθετα. Είχε εργαστεί και είχε προσφέρει ένα πολύ σημαντικό έργο μέσα στο σπίτι του Πατέρα. Με τα μέτρα της δικής μας ηθικής θα λέγαμε ότι ήταν ένας σωστός, τυπικός και υποδειγματικός πολίτης. Δεν έλειψε ποτέ δίπλα από τον Πατέρα και ήταν το στήριγμά του σε όλη εκείνη την περίοδο, που ο μικρότερος υιός είχε φύγει μακριά του. Πολλές φορές τα "θρησκευτικά" μας έργα μας επαναπαύουν και νομίζουμε ότι είμαστε τακτοποιημένοι με το Θεό. 

      Τούτη τη φορά γίνεται μάρτυρας ενός φαινόμενου, το οποίο ποτέ δεν είχε σκεφτεί ότι θα συνέβαινε, να γίνεται τόσο μεγάλη χαρά για έναν αμαρτωλό, για έναν άσωτο που ντρόπιασε τον πατέρα του και σπατάλησε την περιουσία του!!! Αυτό του είναι αδιανόητο, δεν το χωράει ο νους του και γι' αυτό αρνείται να συμμετάσχει. Δεν ήταν μόνον ο θυμός, δεν ήταν μόνον το μίσος, δεν ήταν η αγανάκτηση που τον κράτησαν καθηλωμένο έξω από το σπίτι, ήταν η μεγάλη του έκπληξη, που δεν τον άφησε να προχωρήσει, για να μπει μέσα. Γι’ αυτόν ήταν κάτι αδιανόητο, που πραγματικά τον γέμιζε με φρίκη και αγανάκτηση, το θεωρούσε πολύ μεγάλη αδικία να στρωθεί ένα τόσο μεγάλο τραπέζι υποδοχής για εκείνον το βρωμερό άνθρωπο που είχε προσβάλει το όνομά τους, που είχε κατασπαταλήσει την περιουσία του με τις πόρνες. 

      Ένας έντονος διάλογος γίνεται μεταξύ του Πατέρα και του γιου. "Παιδί μου", λέει ο Πατέρας……, "σε δούλεψα" λέει ο υιός, "ποτέ εντολή σου δεν παρέβηκα και ποτέ δε μου έδωσες ούτε ένα κατσίκι να το φάω με τους φίλους μου. Σαν όμως ο γιος σου τούτος, ο άσωτος, που κατέφαγε το βιό σου με τις πόρνες ήρθε, έσφαξες γι’ αυτόν το μόσχο τον σιτευτόν". Πρόκειται για πικρά λόγια, σκληρά, που δείχνουν ασπλαχνία, αχαριστία, σκληρότητα, θυμό, πείσμα, απαίτηση. Από την άλλη η κριτική, τα παράπονα μέσα στην Εκκλησία του Θεού, ποτέ δεν έλλειψαν. "αυτός" όχι "ο αδελφός" μου, που τον ευλογείς, που του έχεις αναθέσει την (τάδε) υπηρεσία, ενώ εγώ με τόσα χρόνια προσφοράς και ενσυνείδητης εργασίας,  δεν έχω λάβει απάντηση. Κριτική στον αδελφό ακόμα και στο Θεό. Δεν είναι αδελφός μου, είναι δικό σου γιός. Παρατηρούμε πολλές φορές και εκφράζουμε κρίσεις: "Πώς ήρθε αυτός ο νέος έτσι μέσα στην εκκλησία, τι φόραγε, πώς μίλησε, πώς καθόταν....." Ο Κύριος ήταν κατηγορηματικός: "μη κρίνετε, και δεν θέλετε κριθή, μη καταδικάζετε και δεν θέλετε καταδικασθή, συγχωρείτε, και θέλετε συγχωρηθή" (Λουκάς Σ/6: 37). Πόσο μακριά βρίσκεται ο άνθρωπος, που ζητάει να δικαιωθεί από τα έργα του και την τήρηση των εντολών του Νόμου, από τη χαρά του ουρανού! Αδυνατεί να καταλάβει τη λογική της αγάπης. Κατηγορηματικός ο Απόστολος Παύλος: «εάν η δικαίωση γίνεται διά του νόμου, άρα ο Χριστός εις μάτην απέθανεν» (Γαλάτας Β/2: 21). Εάν ο άνθρωπος μπορούσε να σωθεί με τα έργα του, τότε ο Χριστός μάταια πέθανε. 

       Ο άνθρωπος αυτός στηρίζεται στο "γράμμα" του Νόμου (Β' Κορινθίους Γ/3: 6), που απαιτεί την παραδειγματική τιμωρία του "πεισματώδη και απειθή υιού". Αυτό άλλωστε προέβλεπε και ο Μωσαϊκός Νόμος (Δευτερονόμιο ΚΑ/21: 18-20) και αδυνατεί να καταλάβει τη Χάρη του Θεού προς τον μετανοημένο αμαρτωλό, το Έλεος του Θεού για όσους ειλικρινά Τον επικαλούνται, την Αγάπη του Θεού που επιβάλει να χαρεί κανείς στην ανεύρεση του «χαμένου πρόβατου» (Λουκάς ΙΕ/15: 6). Ένας "χαμένος θησαυρός" (Ματθαίος ΙΓ/13: 44) είναι ο άνθρωπος για το Θεό. Εμείς αξιολογούμε τους ανθρώπους ανάλογα με την εμφάνιση, την κοινωνική τους θέση, τη νοημοσύνη, την οικονομική τους επιφάνεια και τόσα άλλα ευτελή κριτήρια. Μόνον ο δημιουργός που έφτιαξε τον άνθρωπο, "κατ’ εικόναν Αυτού", ξέρει την αξία του κάθε ανθρώπου. Να γιατί χαίρεται ο ουρανός για τη σωτηρία μίας πολύτιμης ψυχής. Ο ίδιος ο Κύριος είπε: «Χαρά μεγάλη γίνεται στον Ουρανό για ένα αμαρτωλό που μετανοεί» (Λουκάς ΙΕ/15: 7-10). 

      Τούτος ο μεγαλύτερος αδελφός, καθώς στέκεται έξω από το τραπέζι της χαράς, μένει στη σκιά και ζει το δικό του δράμα, καθώς χάνει την εμπειρία της μεγάλης γιορτής, της αγκαλιάς του πατέρα. Δε γελάει, δε χαίρεται για τη σωτηρία του αμαρτωλού και δε ζητάει και ο ίδιος τη σωτηρία του γιατί δε νοιώθει καμία ανάγκη για να σωθεί. Αντίθετα νομίζει ότι είναι τακτοποιημένος με το Θεό και μάλιστα, με όλα αυτά που έχει προσφέρει μέσα στον οίκο του Θεού, θεωρεί ότι ο Θεός του οφείλει και από πάνω και μάλιστα πάρα πολλά. Δε φροντίζει να έχει κάποια ιδιαίτερη προσωπική, πνευματική - εσωτερική - σχέση αγάπης με τον πατέρα, απλά κάνει ό,τι ορίζει "το γράμμα" του Νόμου. Εξαντλεί όλη του τη σχέση δουλεύοντας και υπακούοντας στις εντολές Του. Νομίζει ότι επειδή μένει μέσα στον οίκο του Πατέρα και δεν κοιμάται με τις πόρνες και δεν τρώει με τα γουρούνια, όπως έκανε ο μικρότερος αδελφός του, είναι πολύ καλός. "Ευχαριστώ σοι, Θεέ, ότι δεν είμαι καθώς οι λοιποί άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή και καθώς ούτος ο τελώνης" (Λουκάς ΙΗ/18: 11). Όλων μας η ζωή είναι καλύτερη, αν αρχίσουμε να τη συγκρίνουμε με τη ζωή κάποιων άλλων ανθρώπων που εμείς επιλέγουμε. 

    Πρόκειται για έναν άνθρωπο ανίκανο να δημιουργήσει γνήσιες σχέσεις, έναν άνθρωπο σκληρόκαρδο, εγωιστή, που αρνείται ν’ αγαπήσει, να υποταχθεί, ν’ αγκαλιάσει…. Απέναντι σε μια τέτοια στάση ζωής ο Πατέρας απαντά με απίστευτη τρυφερότητα, με πολύ μεγάλη διάκριση: «Παιδί μου, όλα όσα έχω είναι δικά σου» επιβεβαιώνοντας για άλλη μία φορά ότι κανένας δε μπορεί να του στερήσει τα δικαιώματα που κατέχει και πάνω απ’ όλα την πατρική αγάπη. Η αγάπη δεν έχει όρια, δε γνωρίζει σύνορα, είναι ανεξάντλητη. Παιδί μου… «έπρεπε να χαρείς γιατί ο αδερφός σου νεκρός ήταν και αναστήθηκε, χαμένος και βρέθηκε», υπενθυμίζοντάς του ότι η αδελφική σχέση δε διαγράφεται, ότι «η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει» (Α’ Κορινθίους ΙΓ/13: 8) και θα πρέπει πάντοτε να στέκεται στο υψηλότερο επίπεδο, να μπαίνει πάνω απ’ όλα. 

       Ο μεγαλύτερος γιος δε φαίνεται ν' αντιλαμβάνεται όλα τούτα και τη μόνη λογική που καταλαβαίνει είναι να δείχνει τα ροζιασμένα χέρια του στον Πατέρα και να του λέει: «σε δούλεψα….». Είναι αυστηρός και στηρίζεται στη δική του δικαιοσύνη, που την προβάλει με περηφάνια. Είναι η εικόνα του θρησκευόμενου, του αυτοδικαιούμενου ανθρώπου. Θρησκεία είναι η αυτοδικαίωση του ανθρώπου με τα έργα του, μέσα από την τήρηση κάποιων νόμων ή κανόνων. Η δικαιοσύνη του Θεού δεν έχει να κάνει με έργα ή την τήρηση κάποιων κανόνων ή νόμων, αλλά έχει να κάνει με το περιεχόμενο της καρδιάς του ανθρώπου. "ο άνθρωπος βλέπει το φαινόμενον, ο δε Κύριος βλέπει την καρδίαν" (Α' Σαμουήλ ΙΣ/16: 7). Ο Θεός θέλει να πάρει την "πέτρινη" καρδιά μας, που μισεί τον αδερφό μας και να μας δώσει μια νέα καρδιά, που θα εκφράζει ένα "νέο πνεύμα" (Ιεζεκιήλ ΛΣ/36: 26). Τ' ανθρώπινα "θρησκευτικά έργα" δεν μπορούν να δημιουργήσουν μία εσωτερική, πνευματική σχέση με το Θεό. Δε μπορεί ο άνθρωπος μέσα απ' αυτά να χαρεί, να νοιώσει αγάπη για τον αδερφό του, να περπατήσει μαζί με το Θεό, να συμμετέχει στις μεγάλες γιορτές που κάνει Αυτός για να τιμήσει τους δικούς Του. Ο μεγαλύτερος αδελφός δεν έχει καμία εμπειρία γιορτής, αγκαλιάς με τον πατέρα, με αποτέλεσμα να μη νιώθει καμία ευχαρίστηση. Οι άνθρωποι αυτοί περπατούν με το Θεό από φόβο για να μην καταλήξουν στην κόλαση, όμως δεν είναι αυτή η σχέση που θέλει να έχει ο Θεός με τα παιδιά Του. Δε θέλει μια σχέση: "Κύριε, Κύριε" (Ματθαίος Ζ/7: 21), αλλά θέλει μια σχέση "εν πνεύματι και αληθεία" (Ιωάννης Δ/4: 23). 

      Ο Ιησούς Χριστός όλους αυτούς που στηρίζονταν στα έργα και δεν ήθελαν να έχουν μια στενή πνευματική σχέση μαζί Του, τους αναγνώρισε στο πρόσωπο όλων εκείνων των Φαρισαίων και Σαδουκαίων, των Γραμματέων και των Πρεσβυτέρων του λαού. Πίστευαν ότι προσέφεραν εκδούλευση στο Θεό με το να είναι θρησκευόμενοι (Λουκάς ΙΗ/18: 10–14). Να εφαρμόζουν τους τύπους και τους νόμους της θρησκείας τους και μέσα απ’ όλα αυτά να είναι διδάσκαλοι των άλλων ανθρώπων. Ο Κύριος, αφού τους αποκάλεσε "τυφλούς, οδηγούς τυφλών" τους εξήγησε πού θα καταλήξουν: "τυφλός δε τυφλόν εάν οδηγή, αμφότεροι εις βόθρον θέλουσι πέσει" (Ματθαίος ΙΕ/15: 14).

       Περιφρονούσαν τον Ιησού, γιατί έφερνε ένα παράξενο γι’ αυτούς μήνυμα. Έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι αμαρτωλός (Ρωμαίους Γ/3: 23) και ως εκ τούτου έχει ανάγκη σωτηρίας. Δεν μπορεί να σωθεί με τα έργα του και αυτό δεν τους άρεσε, γιατί αυτοί εκεί στηρίζονταν στα δικά τους ψεύτικα, υποκριτικά έργα. Έκαναν τους θρησκευόμενους, αλλά στην ουσία, όπως τους χαρακτήρισε και ο Κύριος, ήταν «τάφοι ασβεστωμένοι» (Ματθαίος ΚΓ/23: 27) και τίποτα άλλο. Φρόντιζαν να καθαρίζουν το «έξωθεν του ποτηρίου» (Λουκάς ΙΑ/11: 39), για να τους βλέπουν οι άνθρωποι, ενώ μέσα τους ήταν βρώμικοι, πονηροί και άρπαγες. 

      Με τη σκληρή, άκαρδη και κακή συμπεριφορά του ο πρεσβύτερος γιος αδίκησε τον Πατέρα του, γιατί δεν μπόρεσε να τον καταλάβει. Ο πατέρας είχε αγάπη, είχε μεγάλη καρδιά. Τούτη την αγάπη δεν μπόρεσε να την καταλάβει ο μεγαλύτερος γιος και με τα σκληρά του λόγια τον πίκρανε, τον πλήγωσε. Πόσες φορές δεν μπορούμε να καταλάβουμε τα σχέδια του Θεού μέσα στη ζωή μας. Η αιτία που δεν τα καταλαβαίνουμε είναι ότι παραμένουμε απ’ έξω. Είναι ανάγκη να έρθουμε πιο κοντά στο Θεό, να μπούμε μέσα, να καθίσουμε στο πατρικό τραπέζι και είναι βέβαιο ότι ο Θεός θα μας εξηγήσει όλα τα σχέδιά Του για τη ζωή μας. 

       Ο πρεσβύτερος γιός με τη συμπεριφορά του αδίκησε τον πατέρα του, αδίκησε όμως και τον αδελφό και μάλιστα στην πιο δύσκολη ώρα της ζωής του. Η πιο δύσκολη ώρα για το νεότερο γιο δεν ήταν, όταν ήταν όταν βρισκόταν μέσα στα γουρούνια, εκείνη τη θέση την άξιζε. Η πιο δύσκολη ώρα ήταν τώρα που βρέθηκε να κάθεται στο τραπέζι, δίπλα στον Πατέρα του, γιατί ήξερε ότι τη θέση αυτή δεν την άξιζε. Μέσα σε κείνο το λαμπρό περιβάλλον είναι βέβαιο ότι αισθάνθηκε πιο βαριά την ενοχή του. Αισθάνθηκε ξένος στο σπίτι του πατέρα του. Τούτη την ώρα είχε μεγάλη ανάγκη από λίγη συμπάθεια, από λίγη ενθάρρυνση, είχε ανάγκη από δυο λόγια αγάπης. Όμως αντί να πάρει αυτό που είχε ανάγκη, άκουσε από τη μισάνοιχτη πόρτα τα σκληρά και άκαρδα λόγια του αδελφού του. 

     Υπάρχουν άνθρωποι που μόλις τώρα γνώρισαν την αγάπη του Θεού, γνώρισαν το Χριστό και τη σωτηρία που Αυτός προσφέρει, δωρεάν, "κατά χάριν" (Εφεσίους Β/2: 8), άνθρωποι, που ακόμα μυρίζουν από την οσμή των χοίρων και τα ξυλοκέρατα της αμαρτίας. Πλούσιο το τραπέζι που έστρωσε ο πατέρας, για να τους υποδεχθεί, όμως το περιβάλλον (που είμαι εγώ και συ), πολύ ξένο και αφιλόξενο. Στέκεται η ψυχή δίπλα μας συντετριμμένη και "πεινάει" για λίγα λόγια συμπάθειας, για λίγη συντροφιά, για δυο λόγια αγάπης, φιλίας, ενθάρρυνσης. Εκείνη την ώρα περνά από μπροστά ο μεγαλύτερος αδελφός, ο άνθρωπος που έχει πολλά χρόνια στην πίστη, με πολύ μεγάλη δράση μέσα στην εκκλησία, ο άνθρωπος που τον χωρίζουν πολλά χιλιόμετρα από τους πλησιέστερους "χοίρους" και στέκεται αδιάφορος. Ίσως τα σκληρά λόγια του μεγαλύτερου αδελφού να είναι πολύ καλύτερα από την παγερή αδιαφορία, που πολλές φορές δείχνουμε. 

       Τι άλλο να πει κανείς για τούτο το μεγάλο γιο! Αδίκησε τον πατέρα του, αδίκησε τον αδελφό του, όμως πιο πολύ από κάθε άλλον αδίκησε τον εαυτόν του. "Κάθισε δίπλα στον αδελφό σου, γνώρισέ τον, βοήθησέ τον και δίνοντάς του θα πάρεις και συ πολλά πράγματα που έχεις ανάγκη". Τούτος ο γιος έμεινε σκληρός, αλύγιστος στη δική του δικαιοσύνη και δε θέλησε να μπει στο σπίτι της χαράς. Ένα συμπέρασμα βγαίνει απ’ όλα αυτά. Ας μη στηριζόμαστε στη δική μας δικαιοσύνη, στα δικά μας έργα, στις δικές μας προσπάθειες. Ας μην προσπαθούμε να αυτοδικαιωθούμε, όπως ο Φαρισαίος μπροστά στο ιερό (Λουκάς ΙΗ/18: 10-14), όπως τούτος ο μεγαλύτερος γιος της ιστορίας μας. Ο Λόγος του Θεού μας προτρέπει: "Ας γίνει γνωστή η επιείκειά μας σε όλους" (Φιλιππησίους Δ/4: 5). Ας καταλάβουμε ότι μπροστά στο Θεό είμαστε τόσο αμαρτωλοί και χαμένοι, όσο ο ληστής και η πόρνη. Όλοι έχουμε ανάγκη από ένα Σωτήρα. Αυτόν το Σωτήρα τον έδωσε ο ουρανός (Γαλάτας Δ/4: 4), είναι ο Κύριος Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού. Ας Τον δεχθούμε, ας Τον πιστέψουμε, ας Τον ομολογήσουμε, ας στηριχτούμε στο Έργο, που Εκείνος έκανε πάνω στο σταυρό για τη δική μας σωτηρία. Εν κατακλείδι, ας πλησιάσουμε το Θεό, ας μπούμε στο τραπέζι της χαράς και της ευφροσύνης, που ο Πατέρας Θεός έχει ετοιμάσει για τον καθένα από μας (Λουκάς ΙΒ/12: 37). Ο πατέρας μας περιμένει, αγωνιά για μας, "θέλει πάντες να σωθούν και να έρθουν εις επίγνωσιν" (Α΄ Τιμοθέου Β/2: 4). 

        ΕΠΙΛΟΓΟΣ: 

      Την παρούσα παραβολή την αναφέρουμε ως "η παραβολή του ασώτου", όμως όπως φαίνεται από την εξιστόρηση των γεγονότων τούτοι οι γιοί ήταν και οι δύο άσωτοι. Όλοι οι άνθρωποι είναι άσωτοι. Ο Λόγος του Θεού αναφέρει: "πάντες ήμαρτον και υστερούνται της δόξης του Θεού" (Ρωμαίους Γ/3: 23. O νεότερος γιος έδειχνε με κάθε τρόπο την ασωτία του και την πρόβαλε, ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός την πραγματική φτωχή πνευματική του κατάσταση την έκρυβε κάτω από μια δήθεν αξιοπρεπή εμφάνιση στην πατρική στέγη. Θέλοντας να χαρακτηρίσει ο Κύριος αυτή την κατηγορία των ανθρώπων ανέφερε: "έχοντες μεν μορφήν ευσεβείας, ηρνημένοι δε την δύναμιν αυτής" (Β' Τιμοθέου Γ/3: 5). 

      Και οι δύο λοιπόν γιοί ήταν άσωτοι και των δύο η καρδιά ήταν πολύ μακριά από την καρδιά του Πατέρα και οι δύο έδειξαν πόσο λίγο αγαπούσαν και υπολόγιζαν τον Πατέρα τους. Ο μεν νεότερος το έδειξε όταν ζήτησε την κληρονομιά του, ενώ ο πατέρας ήταν εν ζωή, ο δε πρεσβύτερος όταν μίλησε με τόσο σκληρά λόγια για τον αδελφό του που είχε επιστρέψει μετανιωμένος. 

      Και οι δύο ήταν άσωτοι και συνεπώς και οι δύο ήταν χαμένοι, όμως ο ένας απ' αυτούς μετάνιωσε για την ασωτία του, για την αμαρτωλή του ζωή, αναγνώρισε την αναξιότητά του και ταπεινώθηκε μπροστά στον Πατέρα του και έτσι αξιώθηκε να λάβει το φιλί της πατρικής αγάπης και συγχώρησης, να λάβει τη σωτηρία του. Ο άλλος, ο θρησκευόμενος, παρά το γεγονός ότι γνωρίζει πολύ καλά το Νόμο του Θεού και υπηρετούσε μέσα στον οίκο Του, δεν είχε καταλάβει το βάθος της καρδιάς του Θεού, που θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν και να έρθουν σε μετάνοια, που τους αγαπάει όλους, που τους καλεί όλους, που τους θέλει όλους κοντά Του. Ο άνθρωπος αυτός μένοντας σκληρός, αμετανόητος προβάλλοντας τα "θρησκευτικά" του έργα, δείχνοντας αδιαφορία και παντελή έλλειψη συχωρητικότητας και αγάπης για τον αδελφό του τελικά μένει έξω από το τραπέζι της χαράς.

 

       Ας είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, γιατί "άσωτοι" δεν υπάρχουν μόνον "στη χώρα στης ασωτίας", υπάρχουν παντού και γύρω μας, ακόμα και μέσα στην Εκκλησία. Πρόκειται για ανθρώπους που ζουν μία φαινομενικά αξιοπρεπή, ηθική και ανεπίληπτη ζωή, όμως η καρδιά τους είναι πολύ μακριά από την καρδιά του πατέρα.---

ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΙΠΠΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.

    Στις ημέρες μας συμβαίνουν τρομερά παγκόσμια γεγονότα τα οποία δεν μπορεί εύκολα να ερμηνεύσει ο άνθρωπος, αν δεν έχει γνώση του Λόγου του Θεού. Ο Κύριος, για να μας προειδοποιήσει, μίλησε για «έσχατους καιρούς» και μίλησε και για «σημεία των εσχάτων ημερών». Παρατηρούμε καθημερινά μία επιδείνωση της παγκόσμιας κατάστασης μέσα από πολέμους, πολιτικές ταραχές και ανισότητες. Πολλοί άνθρωποι σκέπτονται μήπως είμαστε στα πρόθυρα ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου, ενώ κάποιοι άλλοι αρχίζουν να παίρνουν στα σοβαρά την πιθανότητα ενός «Αρμαγεδώνα». Στο βιβλίο του προφήτη "Δανιήλ" (κεφ. ΙΒ/12, εδ. 10) αναφέρεται: "Πολλοί θέλουσι καθαρισθή και λευκανθή και δοκιμασθή· και οι ασεβείς θέλουσιν ασεβεί· και ουδείς εκ των ασεβών θέλει νοήσει· αλλ' οι συνετοί θέλουσι νοήσει".

       Την ήδη ζοφερή κατάσταση έρχονται να επιδεινώσουν μεγάλες φυσικές καταστροφές, σεισμοί, πλημμύρες, φωτιές, κυκλώνες, ανεμοστρόβιλοι, χιονοθύελλες. Από την άλλη πλευρά η ηθική αποσύνθεση των ημερών μας, η ανταρσία και η αποστασία του ανθρώπου από το θέλημα του Θεού βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα που υπήρξαν ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία. Ο αιώνιος και αψευδής Λόγος του Θεού χαρακτηρίζοντας τις ημέρες τις οποίες ζούμε ως «καιροί κακοί» (Β’ Τιμοθέου Γ/3: 1) και δε μας έχει αφήσει απληροφόρητους για όλα αυτά τα συνταρακτικά γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας καθώς και για εκείνα τα οποία άμεσα πρόκειται να συμβούν. 

      Με τη βοήθεια του Πνεύματος του Θεού θα εξετάσουμε, με την παρούσα μελέτη, τα γεγονότα που αναφέρονται στο βιβλίο της «Αποκάλυψης», κεφ. Σ/6, εδ. 1 – 8. 

      Οι τέσσερις ίπποι. 

    Το Βιβλίο της «Αποκάλυψης» χωρίζεται σε 4 ενότητες, η κάθε μία των οποίων διακρίνεται σε 7 περιόδους. Σ’ αυτήν αναφέρονται: 7 επιστολές (Αποκάλυψη, κεφ. Β/2), 7 σφραγίδες (Αποκάλυψη, κεφ. Σ/6), 7 σάλπιγγες (Αποκάλυψη, κεφ. Η/8: 2), και οι 7 φιάλες της οργής του Κυρίου (Αποκάλυψη ΙΕ/15: 7). Η εκκλησία της «Λαοδικείας» (Αποκάλυψη Γ/3: 22), συμβολίζει η τελευταία περίοδος της Εκκλησίας. 

    Στο βιβλίο της «Αποκάλυψης» (κεφ. ΙΔ/14, εδ. 15-20) επίσης αναφέρονται γεγονότα και κάποιες λεπτομέρειες από το δεύτερο ερχομό του Χριστού (τη δευτέρα παρουσία). Εκεί γίνεται λόγος για έναν «θερισμό» (Αποκάλυψη ΙΔ/14: 15) και έναν «τρύγο» (κεφ. ΙΔ/14, εδ. 18). Η καταπάτηση των σταφυλιών αφορά την κρίση του Θεού πάνω στους αμετανόητους αμαρτωλούς ανθρώπους. Στο προηγούμενο κεφάλαιο ΙΓ/13 αναφέρεται η εμφάνιση του Αντίχριστου. 

     Η δεύτερη ενότητα, αυτή δηλ. μετά τις επιστολές είναι «οι σφραγίδες», που παρουσιάζονται στο Σ/6 κεφάλαιο. Σε κάθε μία από τις πρώτες τέσσερις σφραγίδες εμφανίζεται από ένας ίππος με τον καβαλάρη του και έτσι αρχίζουν οι πρώτες κρίσεις πάνω στη γη. 

1/ Ο λευκός ίππος μ’ έναν τοξότη (περίοδος παραπλάνησης). 

2/ Ο κόκκινος ίππος (ένας σκληρός πόλεμος). 

3/ Ο μέλας ίππος (περίοδος πείνας). 

4/ Ο ωχρός ίππος (περίοδος αρρώστιας και μόλυνσης του περιβάλλοντος). 

      Ο Ιησούς Χριστός, που είναι το «Αρνίον το εσφαγμένον» (Αποκάλυψη Ε/5: 12), είναι ο «ΜΟΝΟΣ ΑΞΙΟΣ» για να λάβει το βιβλίο και να ανοίξει τις σφραγίδες του, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο της «Αποκάλυψης» (κεφ. Ε/5). 

      1η σφραγίδα. «Ίππος λευκός». -- Βιβλίο «Αποκάλυψης», κεφ. Σ/6, εδ. 1, 2). 

     «ΚΑΙ είδα, όταν το Αρνίο άνοιξε μία από τις σφραγίδες, και άκουσα ένα από τα τέσσερα ζώα, σαν με φωνή βροντής, να λέει: Έλα και βλέπε. Και είδα, και ξάφνου, ένα άλογο, λευκό και εκείνος που καθόταν επάνω σ' αυτό είχε ένα τόξο και του δόθηκε ένα στεφάνι, και βγήκε νικώντας, για να νικήσει».

      Με το άνοιγμα της 1ης σφραγίδας ξεπρόβαλε ένα άσπρο άλογο και εκείνος που καθόταν πάνω σ’ αυτό κρατούσε ένα τόξο και πολεμούσε μ’ αυτό. Πολλοί στο πρόσωπο τούτου του αναβάτη έσπευσαν να ισχυριστούν ότι πρόκειται για τον Κύριο Ιησού Χριστό. Φοράει, όπως διατείνονται, το λευκό ένδυμα της δικαιοσύνης και αγωνίζεται να σώσει τις χαμένες ψυχές. Αυτή η ερμηνεία στην προκειμένη περίπτωση, θεωρούμε ότι δεν είναι ορθή, καθόσον οι τέσσερις ίπποι αντιπροσωπεύουν μεγάλες κρίσεις πάνω στη γη, ενώ ο Κύριός μας και το Ευαγγέλιό Του δεν αποβλέπουν σε κρίσεις, αλλά στη σωτηρία των ανθρώπων. 

      Ο «λευκός ίππος» είναι μια περίοδος κρίσης που στηρίζεται στην παραπλάνηση των ανθρώπων. Το λευκό, που συνήθως συμβολίζει τη Θεία δικαιοσύνη, εδώ φαίνεται να είναι εικόνα της ψεύτικης ανθρώπινης δικαιοσύνης. Αυτός που κάθεται πάνω στον ίππο εμφανίζεται ότι είναι δίκαιος. Εικόνα του Κυρίου σαν καβαλάρη με στεφάνι, δεν υπάρχει αλλού στην Καινή Διαθήκη. Ο Κύριος παρουσιάζεται να κρατά «μάχαιρα» και όχι τόξο. Ο πνευματικός πόλεμος γίνεται από κοντά με την «μάχαιρα του Πνεύματος», που είναι «ο Λόγος του Θεού» (Εφεσίους Σ/6: 17) και όχι από μακριά, όπως συμβαίνει με εκείνους που πολεμούν με τόξο. 

      Το λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνότητα, το φως, την αγιότητα, την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και κάθε τι καλό που υπάρχει. Στην προκειμένη όμως περίπτωση τίποτα απ’ όλα αυτά δεν ισχύει. Ο αναβάτης τούτου του ίππου έχει σκοπό να εξαπατήσει τους ανθρώπους. Ο Χριστός είναι «ο άρχοντας της ειρήνης» (Ησαΐας Θ/9: 6) που φέρνει ειρήνη, προσφέρει ζωή και μάλιστα «εν αφθονία» (Ιωάννης Ι/10: 10), φέρνει χαρά, ανάπαυση στους ανθρώπους, επομένως δεν μπορεί να είναι ο Ιησούς αυτός που κάθεται πάνω στον «λευκό ίππο» γιατί, όπως θα δούμε, ο αναβάτης αυτού του ίππου προκαλεί καταστροφή και ερήμωση. Πρόκειται για κάποιον που θα πάρει – θα σηκώσει - την ειρήνη από τη γη και θα φέρει τον πόλεμο και την ολοκληρωτική καταστροφή. 

      Ο αναβάτης του «λευκού ίππου» φαίνεται καθαρά ότι είναι κάποιος που προσπαθεί να αντιγράψει, ν’ αντιποιήσει το Χριστό, με σκοπό να παραπλανήσει τους ανθρώπους. Αυτός σύμφωνα με το Λόγο του Θεού, είναι ο Αντίχριστος (Β’ Ιωάννου Α/1: 7), ο άνομος (Β’ Θεσσαλονικείς Β/2: 8), ο υιός της απωλείας (Β’ Θεσσαλονικείς Β/2: 3), ο οποίος θα φέρει πάνω στη γη: πόλεμο, πείνα, καταστροφή, θάνατο. Κάτω από το μανδύα του λευκού χρώματος θα είναι ο Αντίχριστος, ο πλάνος, ένας πλαστός Χριστός, που δε θα μπορούν να τον αντιληφθούν τα ανυποψίαστα μάτια των ανθρώπων. Σκοπός του είναι να διεισδύσει ύπουλα μέσα στον κόσμο με σκοπό να τον εξουσιάσει. Επειδή εμφανίζεται με τόξο, αλλά χωρίς βέλη, πιστεύεται ότι δε θα προσπαθήσει να κατακτήσει τον κόσμο με τη βία, αλλά με άλλα μέσα. Ο άρχοντας αυτός «εν ειρήνη θέλει αφανίσει πολλούς» (Δανιήλ Η/8: 25). 

      Ο Αντίχριστος στην προσπάθειά του να εξαπατήσει τα έθνη εμφανίζεται να κρατά τόξο. Ο Κύριος Ιησούς, που είναι «ο Βασιλιάς των βασιλιάδων και ο Κύριος των Κυρίων» (Αποκάλυψη ΙΘ/19: 16), όταν θα έρθει, θα κρατάει ρομφαία. «εκ του στόματος Του εξέρχεται ρομφαία κοπτερά, δια να κτυπά με αυτήν τα έθνη» (Αποκάλυψη ΙΘ/19: 15).Το τόξο είναι ύπουλο όπλο, μπορεί κάποιος να βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση και να χτυπηθεί ύπουλα και χωρίς θόρυβο. Έτσι λοιπόν, όπως διαφαίνεται μέσα από το Λόγο του Θεού, ο Αντίχριστος θα κερδίσει τα έθνη με απάτη και με δόλο. Πρόκειται για μια τεράστια, άνευ προηγουμένου, προσπάθεια εξαπάτησης από το διάβολο ολόκληρης της ανθρωπότητας μέσω του οργάνου του, του Αντίχριστου, ο οποίος θα έρθει σαν βασιλιάς ισχυρός, με απατηλές και φρούδες υποσχέσεις για καλυτέρευση της ζωής, για εξύψωση του ανθρώπου, για ευδαιμονία και πρόοδο. 

     Έρχεται στη γη «αντί του Χριστού» (γι’ αυτό ονομάστηκε αντίχριστος) που σημαίνει ότι θα προσπαθήσει να πείσει τους ανθρώπους ότι αυτός είναι ο Χριστός που περιμένουν και γι’ αυτό άλλωστε έρχεται σε λευκό άλογο, για να πείσει τους ανθρώπους ότι αυτός είναι ο σωτήρας Χριστός, ο οποίος θα τους ελευθερώσει και θα τους σώσει. Το λευκό είναι σύμβολο ειρήνης, καθαρότητας και αγιασμού. Θα έρθει λοιπόν σαν θεοσεβής, σαν θρησκευόμενος ηγέτης, σαν άνθρωπος που θα τον βλέπεις και θα θέλεις να τον προσκυνήσεις, αλλά παράλληλα θα είναι "ο άρχοντας του σκότους" (Πράξεις ΚΣ/26: 18). Αυτός θα έρθει «με ενέργεια του σατανά με κάθε δύναμη και σημεία και τέρατα ψεύδους» (Β’ Θεσσαλονικείς Β/2: 9). 

        Παρατηρούμε ότι θα δοθεί στον Αντίχριστο «στέφανος νικητή» (εδ. 2), θεωρώντας ότι έχει βέβαιη τη νίκη, την αποδοχή και την επιβολή του πάνω στους ανθρώπους. Ο Χριστός στη 2η έλευσή Του θα έρθει με πολλά «διαδήματα» πάνω στο κεφάλι Του, γιατί είναι   (Αποκάλυψη ΙΘ/19: 16). Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο Σατανάς και το όργανό του, ο Αντίχριστος, έχουν περιορισμένη δύναμη και ισχύ. Ο Θεός κατέχει το βιβλίο, «το Αρνίο», που σφάχτηκε πάνω στο σταυρό, που πέθανε και αναστήθηκε από τους νεκρούς και βρίσκεται στα δεξιά του Πατέρα, ανοίγει την πρώτη σφραγίδα και ένα από τα 4 ζώα λέει: «πήγαινε». Η βασιλεία του αντίχριστου θα είναι σύντομη (επταετής). 

        Είναι γεγονός ότι η ανθρωπότητα που επαναστάτησε εναντίον του Θεού και της βασιλείας Του, θα ενωθεί τελικά κάτω από μία «παγκόσμια κυβέρνηση», της οποίας θα ηγείται ένας ασεβής και διεστραμμένος ηγέτης. Νομίζουν οι άνθρωποι ότι μόνον, όταν όλοι μαζί ενωθούν κάτω από έναν χαρισματικό ηγέτη, η επανάσταση εναντίον του Θεού θα είναι αποτελεσματική. Ο Κύριος αναφέρει: «Εγώ ήρθα στο όνομα του Πατέρα μου, και δεν με δέχεστε αν έρθει άλλος στο δικό του όνομα, εκείνον θα τον δεχθείτε» (Ιωάννης Ε/5: 43). Αυτός ο «άλλος» τον οποίο αναφέρει ο Κύριος είναι ο Αντίχριστος.

     Ολόκληρη η ανθρωπότητα υπηρετεί το σατανά με κάθε τρόπο, κάποιοι μάλιστα έχουν ανοίξει χώρους λατρείας του και τον λατρεύουν, κάτι που στις μέρες μας παίρνει επίσημο χαρακτήρα, χωρίς να παρακωλύεται από τις αρχές. Στην επιστολή «προς Ρωμαίους» (κεφ. Α/1, εδ. 28-32) μεταξύ των άλλων αναφέρεται ότι «επειδή οι άνθρωποι απεδοκίμασαν να έχουν επίγνωση του Θεού έγιναν υβριστές» (εδ.30). 

      Μια πραγματική διαρκής ύβρις και πρόκληση εναντίον του Θεού υπήρξε η πορεία του ανθρώπου πάνω στη γη. Η προσκόλλησή του στην πίστη της παντοδυναμίας του αδόκιμου πνευματικά νου του οδήγησε τον άνθρωπο στην παραμόρφωση της ψυχής του. Η φιλαυτία του άνοιξε το δρόμο στην απληστία και την εκμηδένιση κάθε ηθικού φραγμού. Αυτά έρχονται πρώτα, ακολουθεί η ολοκληρωτική κατάρρευση, η απελπισία, η πλήρης καταστροφή. 

     Στην Παλαιά Διαθήκη η ανθρώπινη πρόκληση εικονογραφείται με το χτίσιμο του «πύργου της Βαβέλ» (Γένεση ΙΑ/11: 4). Πρόκειται για ένα ανθρώπινο έργο που κατέληξε να είναι ένα ερειπωμένο μνημείο, ένα σορό μπάζα, για να θυμίζει τα σαθρά έργα του ανθρώπου και την αποτυχία του άκρατου ανθρώπινου εγωισμού. Ένα μνημείο που θα θυμίζει στον άνθρωπο ότι είναι και παραμένει, παρά τις γνώσεις και την ανάπτυξη της τεχνολογίας, «τοίχος κεκλιμένος και φραγμός ετοιμόρροπος» (Ψαλμός ΞΒ/62: 3), ένας τοίχος που έχει πάρει κλίση είναι ο άνθρωπος και ένας φράχτης που είναι έτοιμος να γκρεμιστεί, από μόνος του, σε μια ξέφρενη πορεία αυτοκαταστροφής. 

     Σ’ αυτήν ακριβώς την κατάσταση βρίσκεται ο άνθρωπος μακριά από το Θεό. Όταν έρχεται η δύσκολη ώρα της δοκιμασίας φαίνεται καθαρά πόσο μεγάλη είναι η ανθρώπινη ανεπάρκεια και πως ο άνθρωπος μένει μόνος, προδομένος από τις δυνάμεις του, ανήμπορος και εντελώς αβοήθητος. Ο Θεός είναι κατηγορηματικός: «Διότι δύο κακά έπραξεν ο λαός μου εμέ εγκατέλιπον, την πηγήν των ζώντων υδάτων, και έσκαψαν εις εαυτούς λάκκους, λάκκους συντετριμμένους, οίτινες δεν δύνανται να κρατήσωσιν ύδωρ» (Ιερεμίας Β/2: 13). Όσες βελτιώσεις κι αν κάνουμε, όσες συμφωνίες και αν υπογράψουμε για τη διάσωση του πλανήτη, όσος αγώνας και αν γίνει για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, χωρίς το «φως το αληθινό» (Ιωάννης Α/1: 9), που είναι ο Κύριος Ιησούς Χριστός και ο αιώνιος Λόγος Του, χωρίς την αγάπη και τη σοφία του Θεού, σκάβουμε «λάκκους συντετριμμένους» χωρίς να προκύπτει κανένα απολύτως θετικό αποτέλεσμα. Η ανάγκη ταπείνωσης, μετάνοιας και συντριβής στην παρουσία του Θεού είναι και παραμένει η πρώτη μεγάλη ανάγκη κάθε ανθρώπου.

        Σήμερα οι άνθρωποι περισσότερο από κάθε άλλη εποχή φοβούνται, καθώς έχουν αντιληφθεί ότι στο εγγύς μέλλον τα πράγματα θα χειροτερέψουν. Φοβούνται γιατί, ενώ το φως ήρθε στον κόσμο (ο Ιησούς Χριστός), αυτοί αγάπησαν στη ζωή τους το σκοτάδι. Μ’ αυτό το κριτήριο ο Θεός θα κρίνει μια μέρα τον ασεβή κόσμο. Ως προς την κρίση του Θεού ο Κύριος ήταν κατηγορηματικός: «Κι αυτή είναι η κρίση, ότι το φως ήρθε στον κόσμο, και οι άνθρωποι αγάπησαν το σκοτάδι περισσότερο παρά το φως· για τον λόγο ότι, τα έργα τους ήταν πονηρά» (Ιωάννης Γ/3: 19). 

        Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Την ώρα που οι πολλοί φοβούνται και τρέμουν κάποιοι άλλοι, που αποτελούν ένα «μικρό ποίμνιο» (Λουκάς ΙΒ/12: 32), που έχει έναν Μεγάλο Ποιμένα, ένα ποίμνιο που αποτελείται από πραγματικούς πιστούς του Χριστού και το οποίο προέρχεται «από κάθε φυλή και γλώσσα και λαό και έθνος» (Αποκάλυψη Ε/5: 9), σηκώνουν τα κεφάλια τους και κράζουν με λαχτάρα: «ναι, έρχου Κύριε Ιησού». Αυτοί οι άνθρωποι είναι «παιδιά του Θεού» (Ιωάννης Α/1: 12) και έχουν «αιώνια ζωή» μέσα τους (Α’ Ιωάννου Ε/5: 11). Μετάνιωσαν για το παρελθόν τους, για την αμαρτωλή τους ζωή, εξομολογήθηκαν τις αμαρτίες τους στο Χριστό, που είναι ο Μόνος που έχει εξουσία από το Θεό "να συγχωράει αμαρτίες επί της γης" (Λουκάς Ε/5: 24), πλύθηκαν με το αίμα του Χριστού, που "καθαρίζει από κάθε αμαρτία" (Α΄ Ιωάννου Α/1: 7), αντιστάθηκαν, πίστεψαν και ακολούθησαν τον Χριστό, έως τέλους (Ματθαίος ΚΔ/24: 13). Αυτούς δεν τους αγγίζει ο φόβος. Αυτοί δεν είναι «ως και λοιποί οι μη έχοντες ελπίδα» (Α’ Θεσσαλονκείς Δ/4: 13). Γι’ αυτούς, για τους λυτρωμένους με το αίμα του Ιησού Χριστού ισχύει εκείνο που ο Χριστός είπε στη Μάρθα, την αδελφή του Λαζάρου: «Είπε προς αυτήν ο Ιησούς, Εγώ είμαι η ανάστασις και η ζωή ο πιστεύων εις εμέ, και αν αποθάνη, θέλει ζήσει και πας όστις ζει και πιστεύει εις εμέ δεν θέλει αποθάνει εις τον αιώνα. Πιστεύεις τούτο;» (Ιωάννης ΙΑ/11: 25,26). Ψυχή, πιστεύεις τούτο; Πιστεύεις στις ζωντανές και πλούσιες είναι οι υποσχέσεις του Θεού; 

       Το σκοτάδι, ο φόβος, η αβεβαιότητας, που απλώνονται καθημερινά γύρω μας και πάνω μας εξαιτίας της αμαρτίας και της αποστασίας μας από τον αληθινό Θεό, θα μεγαλώνουν ακόμα περισσότερο. Ενώ θα βρισκόμαστε σ’ αυτήν την κατάσταση μας προτρέπει ο Κύριος: «Όποιος αδικεί, ας αδικήσει ακόμα και όποιος είναι μολυσμένος, ας μολυνθεί ακόμα και ο δίκαιος ας γίνει ακόμα πιο δίκαιος, και ο άγιος ας γίνει ακόμα πιο άγιος» (Αποκάλυψη ΚΒ/22: 11). Ο καθαρός; θα πρέπει να γίνεται πιο καθαρός, ενώ ο ασεβής θ’ ασεβεί πιο πολύ (Δανιήλ ΙΒ/12: 10). Η διαφορά αυτή θα γίνεται όλο και μεγαλύτερη, ώστε να μπορεί ο καθένας να καταλάβει ποιος είναι ο αληθινός Βασιλιάς. 

        Η πιο ποθητή, ακριβή και πολυπόθητη φράση μεταξύ των ανθρώπων είναι η λέξη «ειρήνη». Όμως η ειρήνη είναι δώρο του Ιησού Χριστού. Αυτός είναι «ο άρχοντας της ειρήνης». Ο Λόγος του Θεού αναφέρει: «Η ειρήνη του Χριστού, η υπερέχουσα πάντα νουν» (Φιλιππησίους Δ/4: 7), όμως αντί οι άνθρωποι να χαίρονται αυτήν την ειρήνη που προσφέρει ο Χριστός, ο Λόγος του Θεού μας αναφέρει ότι θα ζούνε μέσα στο φόβο και την αβεβαιότητα «θα αποψυχούν από του φόβου και της προσδοκίας των επερχομένων δεινών» (Λουκάς ΚΑ.21: 6). Αυτά θα είναι τ’ αποτελέσματα της άρνησης του Χριστού στη ζωή τους. Τα αποτελέσματα μιας διαχρονικής ανθρώπινης επιλογής: "Δεν θέλομεν ούτος βασιλεύση εφ' ημάς" (Λουκάς ΙΘ/19: 14).

      «Εξήλθεν νικών και ίνα νικήσει». Ο σκοπός του αντίχριστου είναι να επιβληθεί και «να νικήσει» αιώνια, όμως αυτό δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ. Νικητής είναι και θα παραμείνει ο αναστημένος και δοξασμένος Ιησούς Χριστός. Η τελευταία προσπάθεια του ανθρώπου να «χτίσει» τον χαμένο Παράδεισο με τα δικά του έργα και όχι με τον τρόπο που τον προσφέρει ο Θεός θ’ αποτύχει οικτρά μέσα σε αλλεπάλληλες, πρωτόγνωρα τρομερές κρίσεις. 

      2 η σφραγίδα: «Ίππος πυρός» -- Βιβλίο «Αποκάλυψης», (κεφ. Σ/6, εδ. 3,4). 

3 Και όταν άνοιξε τη δεύτερη σφραγίδα, άκουσα το δεύτερο ζώο να λέει: Έλα και βλέπε. 

4 Και βγήκε ένα άλλο άλογο, κόκκινο και σ' αυτόν που καθόταν επάνω σ' αυτό δόθηκε να σηκώσει την ειρήνη από τη γη, και να σφάξουν ο ένας τον άλλον, και του δόθηκε μια μεγάλη μάχαιρα. 

    Ο «κόκκινος ίππος», σύμβολο του πολέμου και της καταστροφής. Όταν ο Κύριος Ιησούς Χριστός άνοιξε τη δεύτερη σφραγίδα, εμφανίστηκε ένα κόκκινο άλογο με τον αναβάτη του να κρατάει μια μεγάλη μάχαιρα. Η αποστολή του θα είναι να σηκώσει την ειρήνη από ολόκληρη τη Γη και να φέρει τον πόλεμο. Να κάνει τους ανθρώπους να σφάξουν ο ένας τον άλλον. Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει τον πόλεμο και είναι το χρώμα του αίματος, των επαναστάσεων. 

    Μετά από μια περίοδο φαινομενικής - απατηλής και κίβδηλης ειρήνης, της ειρήνης του τρόμου, όπως λέγεται, ακολουθεί ο ερυθρός (κόκκινος) ίππος του πολέμου. Ο άνθρωπος, παρά τις προσπάθειές του, ποτέ δεν μπόρεσε ν’ απαλλαγεί από τον πόλεμο. Σε όλες τις εποχές, αλλά περισσότερο στη δική μας ο άνθρωπος ζει κάτω από το φόβο και τον τρόμο του πολέμου. Οι προϋπολογισμοί όλων των κρατών βουλιάζουν από το βάρος των αμυντικών δαπανών, προκειμένου ν’ αποφύγουν τον πόλεμο. Ο πόλεμος βγαίνει μέσα από το μίσος που φωλιάζει στην καρδιά του ανθρώπου, όταν μέσα σ’ αυτήν δεν κατοικεί ο Χριστός, «ο άρχοντας της ειρήνης». Υπάρχουν έθνη που οι λαοί τους πεθαίνουν από την πείνα, τις αρρώστιες, και όμως επενδύουν αμύθητα ποσά για στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Έτσι αποδεικνύεται για άλλη μια φορά πως ο άνθρωπος δεν είναι ελεύθερος, αλλά είναι δούλος, είναι αιχμάλωτος της καρδιάς του, των παθών του, της αμαρτίας και της κακίας του. 

      Ο Κύριος ήταν κατηγορηματικός προς του Ιουδαίους: «Εάν σεις μείνητε εν τω λόγω τω εμώ, είσθε αληθώς μαθηταί μου και θέλετε γνωρίσει την αλήθειαν, και η αλήθεια θέλει σας ελευθερώσει» (Ιωάννης Η/8: 31,32). Ο πόλεμος είναι εσωτερική διάθεση, είναι προσανατολισμός καρδιάς. Μόνον, όταν η καρδιά είναι στραμμένη προς το Χριστό, θα έχει ειρήνη, όταν είναι μακριά απ’ Αυτόν, μοιραία θα έχει πόλεμο. Έτσι βλέπουμε πόλεμο μεταξύ κρατών, πόλεμο μεταξύ φυλών, ομάδων, οικογενειών, πόλεμο με τον ίδιο του τον εαυτό έχει ο άνθρωπος. Ο πόλεμος έγινε μια μόνιμη κατάσταση μέσα στη ζωή του ανθρώπου. Συσσωρευμένα μίση, πάθη, εχθρότητες έρχεται η ώρα που ξεσπούν. Υπάρχει ο πόλεμος, αλλά υπάρχει και ο φόβος του επερχόμενου πολέμου. Ο πόλεμος αποτελεί τη μεγάλη απόδειξη της απόλυτης χρεοκοπίας του ανθρώπου, που βρίσκεται μακριά από το Θεό. 

       Στο σπάσιμο της δεύτερης σφραγίδας από το χέρι του Κυρίου μας, ξεπροβάλλει ο «ερυθρός ίππος». Στην περιγραφή αναφέρονται δύο βασικά στοιχεία. 

    α/ «και εις τον καθήμενον επ’ αυτόν εδόθη εξουσία να σηκώσει την ειρήνη από της γής». Αποδεικνύεται για άλλη μία φορά, ότι η ειρήνη είναι δώρο του Θεού (Ιωάννης ΙΔ/14: 27). Το αιώνιο χέρι του Θεού συγκρατεί τις πολεμικές δυνάμεις του κόσμου και δεν επέρχεται ολοκληρωτικός πόλεμος και πλήρης αφανισμός του ανθρώπινου είδους. Πόσες φορές ο κόσμος πήγε να αιματοκυλισθεί από τη μία άκρη ως την άλλη, αλλά ο Θεός δεν το επέτρεψε. Κάποτε το χέρι Του θα αποσυρθεί και το κακό θα καλύψει και θα κυριαρχήσει πάνω σ’ όλη τη γη με τα ολέθρια αποτελέσματά του. 

     β/ «και να σφάξωσι αλλήλους». Η εντολή του Θεού είναι «αγαπάτε αλλήλους», όμως ο εχθρός της ψυχής, «ο ανθρωποκτόνος» διάβολος (Ιωάννης Η/8: 44) έρχεται να στρέψει τον έναν άνθρωπο εναντίον του άλλου. Τούτος ο κόκκινος ίππος κατά καιρούς έχει επισκεφθεί όλες τις γωνιές της γης. 

    γ/ «εδόθη αυτώ μάχαιρα μεγάλη». Αυτή η μεγάλη μάχαιρα είναι σύμβολο μεγάλης σφαγής, μιας μεγάλης γενοκτονίας. Γι’ αυτό δόθηκε σ’ αυτόν μεγάλη μάχαιρα, γιατί θα υποτάξει όλο τον κόσμο προκαλώντας μεγάλη ερήμωση και καταστροφή. «και εδόθη εις αυτό εξουσία επί πάσαν φυλήν και γλώσσαν και έθνος» (Αποκάλυψη ΙΓ/13: 7). 

      Οι καταστροφές που θα γίνουν από τους πολέμους των εσχάτων ημερών δε θα έχουν προηγούμενο, καθώς θα χρησιμοποιηθούν και πυρηνικά όπλα (Ζαχαρίας ΙΔ/14: 12). Όλες αυτές οι μάχες και οι πόλεμοι από πού προέρχονται; Ο Ιάκωβος στην επιστολή του μας αναφέρει σχετικά: «Από πού προέρχονται οι πόλεμοι και οι διαμάχες ανάμεσά σας; Όχι από εδώ, από τις ηδονές σας, οι οποίες αντιμάχονται μέσα στα μέλη σας; Επιθυμείτε, και δεν έχετε φονεύετε και φθονείτε, και δεν μπορείτε να επιτύχετε μάχεστε και πολεμάτε, αλλά δεν έχετε, επειδή δεν ζητάτε. Ζητάτε, και δεν παίρνετε, επειδή ζητάτε με κακή πρόθεση, για να δαπανήσετε στις ηδονές σας» (Ιάκωβος Δ/4: 1-3).

 

     3η σφραγίδα: «ίππος μέλας» -- Βιβλίο «Αποκάλυψης», κεφ. Σ/6, εδ. 5,6). 

5 Και όταν άνοιξε την τρίτη σφραγίδα, άκουσα το τρίτο ζώο να λέει: Έλα και βλέπε. Και είδα, και ξάφνου, ένα άλογο, μαύρο, και εκείνος που καθόταν επάνω σ' αυτό είχε μια ζυγαριά στο χέρι του. 

6 Και άκουσα μια φωνή στο μέσον των τεσσάρων ζώων, που έλεγε: Ένας χοίνικας σιτάρι για ένα δηνάριο και τρεις χοίνικες κριθάρι για ένα δηνάριο και το λάδι και το κρασί μη τα βλάψεις. 

      Ο αναβάτης του μαύρου ίππου αντιπροσωπεύει την πείνα, η οποία θα φέρει εξαθλίωση, κατάθλιψη, αφανισμό και θάνατο. Όταν θα εμφανιστεί το μαύρο άλογο της Αποκάλυψης, η πείνα θα γίνει πραγματικότητα ακόμα και για τα πλουσιότερα έθνη του κόσμου. Το μαύρο χρώμα είναι σημάδι θρήνου και καταστροφής. Όταν ο Ιησούς Χριστός άνοιξε την τρίτη σφραγίδα, ο Ιωάννης άκουσε το τρίτο ζώο να του λέει: «Έλα και δες». Τότε ο Ιωάννης είδε ένα «μαύρο άλογο» και εκείνον που καθόταν πάνω σ’ αυτό να έχει μια ζυγαριά στα χέρια του. Και τότε ανάμεσα στα ζώα ακούστηκε μια φωνή. Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για το μαύρο καβαλάρη είναι ότι είναι ο μόνος του οποίου η εμφάνιση συνοδεύεται από μια φωνή που μιλάει συγκεκριμένα για τις τιμές του σιταριού και του κριθαριού.

       «Μία χοίνικα σταριού για ένα δηνάριο και τρεις χοίνικες κριθαριού, για ένα δηνάριο πουλιέται». Ένα δηνάριο σύμφωνα με την «παραβολή των εργατών» (Ματθαίος Κ/20: 9) την εποχή του Χριστού ισοδυναμούσε μ’ ένα μεροκάματο. Μία χοίνιξ είναι γύρω στα 800 γραμμάρια. Θα έρθει λοιπόν καιρός που θα πουλιέται μια ποσότητα σιταριού 800 περίπου γραμμαρίων για ένα μεροκάματο. Θα δουλεύει ο άνθρωπος ένα μεροκάματο για ν’ αγοράσει 800 γραμμάρια σταριού ή τρεις μερίδες, δηλ. 2,5 κιλά κριθάρι (κατώτερη τροφή). Όλα αυτά δείχνουν μια κατάσταση κατά την οποία οι άνθρωποι θα είναι αναγκασμένοι να εργάζονται και να ξοδεύουν σχεδόν όλο το εισόδημα τους μόνο, για να επιζήσουν.

     Αυτό ήδη σήμερα συμβαίνει σε πάρα πολλά μέρη της γης που οι άνθρωπο έχουν ημερήσια εισόδημα 2 ή 3 ευρώ. Η πείνα θα έχει σαν βασική αιτία την ακρίβεια αλλά και τη μείωση της παραγωγής. Θα υπάρξει πολύ μεγάλη ακρίβεια τροφίμων και άλλων αναγκαίων ειδών. Αποτέλεσμα αυτού είναι να υπάρχει μεγάλη πείνα και θα είναι αυτό ένα από τα σημεία των εσχάτων ημερών, όπως αναφέρεται και στο Ευαγγέλιο (Ματθαίος ΚΔ/24: 7, Μάρκος ΙΓ/13: 8, Λουκάς ΚΑ/21: 11). 

     Κύρια αιτία της μεγάλης ακρίβειας και της έλλειψης τροφίμων θα είναι η έλλειψη δυνατότητας παραγωγής της γης, της βιομηχανίας, οι ακραίες καιρικές συνθήκες, αλλά και η άνιση κατανομή των αγαθών, η πολύ μεγάλη συσσώρευση πλούτου εκ μέρους των ολίγων, λόγω έλλειψης αγάπης και ενδιαφέροντος για τους συνανθρώπους τους. «και επειδή θέλει πληθυνθεί η ανομία, η αγάπη των πολλών θέλει ψυχρανθεί» (Ματθαίος ΚΔ/24: 12). Πάνω απ’ όλα θα κυριαρχήσει η πλεονεξία, η οποία σύμφωνα με το λόγο του Θεού είναι αμαρτία και ειδωλολατρία (Κολοσσαείς Γ/3: 5). Ένα στοιχείο που τα τελευταία χρόνια έχει μπει στη ζωή μας και συμβάλει στην έλλειψη τροφίμων είναι η πολύ μεγαλύτερη αύξηση του πληθυσμού, κυρίως στους υποανάπτυκτους λαούς. Όλα αυτά θα συμβάλουν στη δημιουργία ενός ευρέως διαδεδομένου λιμού. 

      «και το έλαιον και τον οίνον μη βλάψης». Ένα σημείο που θα πρέπει να προσέξουμε είναι ότι δε θίγονται όλα τα είδη διατροφής, αλλά μερικά. Ο «οίνος και το έλαιον», που δε θα πειραχτούν και δε θα παρουσιάζουν έλλειψη, ήταν είδη που κυρίως κατανάλωναν οι πλούσιοι και όχι αυτοί που ζούσαν με το μεροκάματο. Το κρασί συμβολίζει τη διασκέδαση και το λάδι την πλούσια διατροφή και καλοπέραση. Η έλλειψη των τροφών δε θα είναι για όλους η ίδια. Άλλοι θα στερούνται, ενώ άλλοι θα έχουν μεγάλη αφθονία. Καθημερινά πάνω στον κόσμο οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι, ενώ οι λίγοι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και το χάσμα όλο και πιο πολύ αυξάνει. Και όπως πολύ εύστοχα ανέφερε μία γελοιογραφία, το δύσκολο δεν είναι να χορτάσουμε τους φτωχούς και τους πεινασμένους, εκείνο που είναι πολύ δύσκολο είναι να χορτάσουμε τους πλούσιους. 

     Κάτω λοιπόν από αυτές της συνθήκες θα υπάρξει πολύ μεγάλη ανεργία, υποαπασχόληση, κοινωνικές αναταραχές πολύ πιο έντονες απ’ ότι τις βλέπουμε στις ημέρες μας. Λύση δε θα φαίνεται από πουθενά. Οι ηγέτες της γης θα αδυνατούν να δώσουν λύσεις και έτσι ο φόβος και η αβεβαιότητα όλο και πιο πολύ θα μεγαλώνουν. Πού θα καταλήξουν όλα αυτά; Θα καταλήξουν ώστε μια μικρή, ανεπαρκής μερίδα σταριού (βασική ελάχιστη ποσότητα τροφής) ή τριπλάσια ποσότητα κριθαριού (κατώτερης τροφής) να κοστίζουν ένα μεροκάματο. 

       Η πείνα έρχεται σαν κρίση του Θεού πάνω στον άνθρωπο. Βεβαίως η ευθύνη δεν ανήκει στο Θεό. Αυτά είναι τα αποτελέσματα της σποράς και του θερισμού του ανθρώπου, ο οποίος έσπειρε αποστασία, αμαρτία άρνηση του Θεού αντί να δεχτεί τη σωτηρία την οποία Αυτός προσφέρει και σήμερα δια Ιησού Χριστού, «δωρεάν, κατά χάριν» (Εφεσίους Β/2: 8). 

       4 η σφραγίδα: «ίππος χλωρός». Βιβλίο «Αποκάλυψης», κεφ. Σ/6, εδ. 7, 8). 

7 Και όταν άνοιξε την τέταρτη σφραγίδα, άκουσα τη φωνή τού τέταρτου ζώου να λέει: Έλα και βλέπε. 8 Και είδα, και ξάφνου, ένα άλογο, ωχρό, και εκείνος που καθόταν επάνω σ' αυτό ονομαζόταν Θάνατος, και ο Άδης ακολουθούσε μαζί του· και τους δόθηκε εξουσία επάνω στο ένα τέταρτο της γης να θανατώσουν με ρομφαία και με πείνα και με θάνατο, και με τα θηρία τής γης. 

     Τότε ο Ιωάννης άνοιξε την 4η σφραγίδα και άκουσε το 4ο ζώο, που έμοιαζε με αετό, να του λέει: «έλα να δεις». Τότε είδε ένα άλογο κιτρινοπράσινο και τον αναβάτη του, που τ’ όνομά του ήταν «θάνατος» και τον οποίο ακολουθούσε ο Άδης, για να δέχεται ομαδικά τους νεκρούς τους οποίους άφηνε πίσω του ο θάνατος. 

     Το ωχρό άλογο και ο αναβάτης του θυμίζουν το χρώμα του νεκρού σώματος ή του ανθρώπου που είναι βαριά άρρωστος και είναι ετοιμοθάνατος. Συμβολίζει την επιδείνωση των κρίσεων και των πολέμων, που έχουν σαν αποτέλεσμα τον ομαδικό θάνατο των ανθρώπων, γι’ αυτό και φανερώνει τον Άδη ν’ ακολουθεί από κοντά και να παραλαμβάνει τους νεκρούς. 

      «και εδόθη εις αυτούς εξουσία επί το τέρτατον της γής». Θάνατος & Άδης θα έχουν εξουσία πάνω στο ¼ της γης, για να φέρνουν το θάνατο με 4 τρόπους: Με ρομφαία, που σημαίνει με φόνο, με πείνα που συνοδεύει τους πολέμους, με αρρώστιες και με τα θηρία της γης. Αυτή η εξουσία πάνω στο 1/4 του πληθυσμού της γης δόθηκε στο θάνατο και στον Άδη. Θα είναι μια τρομερή κρίση πάνω στο πρόσωπο της γης. Σήμερα, το 1/4 του πληθυσμού της γης αντιπροσωπεύει περίπου δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους. Ποτέ στην ιστορία δε θανατώθηκαν τόσοι άνθρωποι. 

      Άδης είναι ο τόπος όπου φυλάσσονται τα πνεύματα των αδίκων. Πριν την ανάληψη του Χριστού στον Άδη υπήρχαν δύο τόποι. Ο «κόλπος του Αβραάμ», όπου πήγαιναν τα πνεύματα των δικαίων και ο «τόπος της βασάνου» που πήγαιναν τα πνεύματα των αδίκων (Λουκάς ΙΣ/16: 31). Όταν αναλήφθηκε ο Χριστός, ο τόπος των δικαίων μεταφέρθηκε στον ουρανό, όπου και πηγαίνουν τώρα τα πνεύματά τους. Έμειναν όμως κάτω στον Άδη τα πνεύματα των αδίκων, τα οποία φυλάγονται για την μέρα της μεγάλης κρίσης. 

    Σαν τρόποι καταστροφής αναφέρονται: 

1/ Πόλεμοι που θα γίνονται με υπερσύγχρονα όπλα συμβατικά, ατομικά και βιολογικά. 

2/ Μεγάλη πείνα, που θα επιφέρει το θάνατο και η οποία θα είναι ως συνέπεια των συνεχών πολέμων. 3/ Θάνατοι ξαφνικοί (π.χ. σεισμούς, πλημμύρες, επιδημίες κλπ). 

4/ Και από «τα θηρία της γης». 

      Ο Αντίχριστος περιγράφεται σαν «θηρίο» αναβαίνον από της θαλάσσης, το οποίο είχε κεφαλάς επτά και κέρατα δέκα (Αποκάλυψη ΙΓ/13: 1). Τα όργανά του, όλοι εκείνοι που θα τον ακολουθούν, θα είναι και εκείνα θηρία και θα κατασπαράζουν τους ανθρώπους που δε θα συμμορφώνονται απόλυτα με τα σατανικά σχέδιά τους. 

       Η σειρά που ο Λόγος του Θεού έχει θέσει τα πράγματα είναι καταπληκτική. Αφού απέτυχε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια για ειρήνη, ακολουθεί ο πλάνος (Αντίχριστος), που φέρνει τον πόλεμο, την πείνα, τις αρρώστιες, την πλήρη καταστροφή του ανθρώπινου γένους. Για να μπορέσουμε να σταθούμε και να νικήσουμε κάτω απ’ αυτές τις τρομερές και πρωτόγνωρες συνθήκες ο Λόγος του Θεού μας προτρέπει: «Αγρυπνείτε λοιπόν δεόμενοι εν παντί καιρώ, διά να καταξιωθήτε να εκφύγητε πάντα ταύτα τα μέλλοντα να γείνωσι και να σταθήτε έμπροσθεν του Υιού του ανθρώπου» (Λουκάς κεφ. ΚΑ/21, εδ. 36) ---

Η κραυγή του Αμνού του Θεού. (ποίημα).

Η κραυγή τού Αμνού τού Θεού. 

Θεέ μου, 

γιατί στέκεσαι μακριά από την θλίψη μου ; 

γιατί μ' εγκατέλειψες ; 

γιατί δεν ακροάζεσαι τούς στεναγμούς μου ; 

Κράζω ολημερίς κι ολονυχτίς σε Σένα 

και δε σιωπώ, 

και Συ δεν αποκρίνεσαι ! 

Δύναμη πια δεν έχω να κράξω προς Σε, 

ατόνησα.... 

 Θεέ μου, 

 με καταβύθισες στα βάθη τού λάκκου, 

 στο βαθύ σκοτάδι και φως δεν θωρώ. 

 Ο φοβερός θυμός Σου όλος επάνω μου έπεσε ! 

Πάντα τα κύματά Σου, 

και όλες οι τρικυμίες Σου από πάνω μου πέρασαν, 

με κτύπησαν, χωρίς έλεος, 

στ' άγρια βράχια, πληγώθηκα, 

κι ο πόνος αβάσταχτος, 

και βάλσαμο στις πληγές μου δεν στάλαξε ! 

Θεέ μου, 

όλα τα βέλη Σου, τα πυρωμένα 

στη φωτιά τής οργής Σου,

στην καρδιά μου μπήχτηκαν, 

κι απ' τις πληγές της στάζει αίμα 

στην ξεραμένη γη ! 

Θεέ μου, 

πάντες με μυκτηρίζουν 

καθώς με βλέπουν πληγωμένο, 

εγκαταλειμμένο, 

χωρίς φίλο πλάι μου ! 

Μ' αντιμετωπίζουν ως όνειδος 

και εξουθένημα. 

Στέκονται ολόγυρά μου 

σαν λέοντες βρυχώμενοι, 

 έτοιμοι να μ' αρπάξουν, 

 να με κατασπαράξουν ! 

 Θεέ μου, ελευθέρωσέ με 

 σπεύσε σε σωτηρία μου, 

μη κρύψεις το Πρόσωπό Σου απ'εμέ, 

Σε προσμένω, 

Σε Σένα προβλέπω, 

Είσαι η μόνη μου ελπίδα ! 

Αλέξης Π. Καρέλης (Μ. Πέμπτη 28 Απριλίου 2016 ) 

Σημείωση : Εμπνευσμένο από τα προφητικά λόγια των Ψαλμών 22 - 38 - 42 - 69 - 88.

Τον αγώνα τον καλό αγωνίστηκα.

Επιστολή «B΄ TΙΜΟΘΕΟΥ»,   κεφ. Δ/4,   εδ. 6 – 14. 

6 Διότι εγώ γίνομαι ήδη σπονδή και ο καιρός της αναχωρήσεώς μου έφθασε. 

7 Τον αγώνα τον καλόν ηγωνίσθην, τον δρόμον ετελείωσα, την πίστιν διετήρησα· 

8 του λοιπού μένει εις εμέ ο της δικαιοσύνης στέφανος, τον οποίον ο Κύριος θέλει μοι αποδώσει εν εκείνη τη ημέρα, ο δίκαιος κριτής, και ου μόνον εις εμέ, αλλά και εις πάντας όσοι επιποθούσι την επιφάνειαν αυτού. 

9 Σπούδασον να έλθης προς εμέ ταχέως·

10 διότι ο Δημάς με εγκατέλιπεν, αγαπήσας τον παρόντα κόσμον, και απήλθεν εις θεσσαλονίκην, ο Κρήσκης εις Γαλατίαν, ο Τίτος εις Δαλματίαν

11 ο Λουκάς είναι μόνος μετ' εμού. Τον Μάρκον παραλαβών φέρε μετά σού· διότι μοι είναι χρήσιμος εις την διακονίαν.

12 Τον δε Τυχικόν απέστειλα εις Έφεσον.

13 Τον φελόνην, τον οποίον αφήκα εν Τρωάδι παρά τω Κάρπω, ερχόμενος φέρε, και τα βιβλία, μάλιστα τας μεμβράνας.

14 Ο Αλέξανδρος ο χαλκεύς πολλά κακά μοι έκαμεν· ο Κύριος να αποδώση εις αυτόν κατά τα έργα αυτού·

         ΣΧΟΛΙΑ:

       Γίνομαι σπονδή, μια εικόνα από τις θυσίες είναι τούτη. Η ώρα της αναχώρησής μου έφθασε. Η εικόνα αυτή είναι παρμένη από τα πλοία, που αναχωρούσαν από τα λιμάνια για να μεταβούν σ’ άλλους μακρινούς τόπους. Ο καιρός της παροικίας του τελειώνει. Η άγκυρα έχει σηκωθεί, τα σχοινιά έχουν λυθεί και το καράβι του Απ. Παύλου είναι έτοιμο να αναχωρήσει για την Πατρίδα, για την ουράνια πόλη "της οποίας τεχνίτης και δημιουργός είναι ο Θεός" (Εβραίους ΙΑ/11: 10). Καθώς ο Απ. Παύλος ρίχνει μια τελευταία φευγαλέα ματιά προς τα πίσω, ένα πράγμα έχει να πει: "Αγωνίστηκα και νίκησα". Θέλοντας να περιγράψει τη ζωή του χρησιμοποιεί τούτες τις απλές, αλλά τόσο συγκλονιστικές σκέψεις. 

      1/ «Αγωνίστηκα τον καλό αγώνα». Ο Απ. Παύλος διευκρινίζει στον Τιμόθεο ότι: «Αν και αγωνίζεται κάποιος, δεν στεφανώνεται, αν δεν αγωνιστεί νόμιμα» (Β’ Τιμοθέου Β/2: 5). Δεν αρκεί κάποιος ν’ αγωνίζεται, αλλά θα πρέπει και ν’ αγωνιστεί νόμιμα. Η ζωή αναμφισβήτητα είναι αγώνας, όμως το ερώτημα είναι, για ποιόν αγωνίζεσαι; Ποιόν υπηρετείς; Ποιος τελικά είναι ο «καλός αγώνας»; Ποιος είναι εκείνος ο αγώνας που θα οδηγήσει κατευθείαν στη δόξα και στον ουρανό μια ψυχή; Αναμφισβήτητα είναι ο αγώνας της πίστεως. «Χωρίς, μάλιστα, πίστη είναι αδύνατον κάποιος να Τον ευαρεστήσει» (Εβραίους ΙΑ/11: 6). Μαζί με την πίστη πηγαίνει και η ομολογία. Ο Απ. Παύλος αναφέρει προς τους Χριστιανούς της Ρώμης: «Ότι εάν ομολογήσης διά του στόματός σου τον Κύριον Ιησούν, και πιστεύσης εν τη καρδία σου ότι ο Θεός ανέστησεν αυτόν εκ νεκρών, θέλεις σωθή» (Ρωμαίους Ι/10: 9). 

       2/ «τον δρόμο τον τελείωσα». Λίγα χρόνια πριν μιλώντας προς την Εκκλησία της Εφέσου, της οποίας υπεύθυνος είναι τώρα πλέον ο Τιμόθεος, είχε πει ο Απ. Παύλος: «αλλά τίποτα απ΄ αυτά δεν υπολογίζω, ούτε θεωρώ τη ζωή μου τόσο πολύτιμη για μένα, όσο το να τελειώσω το δρόμο μου και το έργο που ανέλαβα από τον κ. Ιησού Χριστό» (Πράξεις Κ/20: 24). Τώρα μπορεί να πει ότι τα κατάφερε. Το δρόμο τον τελείωσα. Ένας δρόμος «στενός και τεθλιμμένος» είναι η χριστιανική ζωή, που οδηγεί όμως κατευθείαν στη δόξα και τον Πατέρα. Στο Ευαγγέλιο «κατά Ματθαίον» (κεφ. Ζ/7, εδ. 14) αναφέρεται: «Επειδή στενή είναι η πύλη και τεθλιμμένη η οδός η φέρουσα εις την ζωήν, και ολίγοι είναι οι ευρίσκοντες αυτήν». 

      3/ «διατήρησα την πίστη».  Η χριστιανική ζωή είναι ένας αγώνας, ένας δύσβατος δρόμος, στον οποίο τρέχει κανείς "αποβλέποντας εις τον Ιησούν" (Εβραίους ΙΒ/12: 2). Η πίστη είναι κάτι που χρειάζεται διατήρηση και για αυτό ο Λόγος τους Θεού μας προτρέπει: "Εαυτούς εξετάζετε αν ήσθε εν τη πίστει, εαυτούς δοκιμάζετε" (Β' Κορινθίου ΙΓ/13: 5). Εκεί που ο Απ. Παύλος διατήρησε την πίστη του κάποιοι άλλοι  είχαν «ναυαγήσει» γιατί «δεν ενεργούσαν με πίστη και αγαθή συνείδηση» (Α’ Τιμοθέου Α/1: 19). Με άλλα λόγια δεν είχαν μείνει πιστοί, μέχρι τέλους στη σχέση τους με το Θεό. Ο Απ. Παύλος έμεινε πιστός στο Θεό και στη διακονία του μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο συγγραφέας της Επιστολής «προς Εβραίους» (κεφ. Γ/3, εδ. 14) αναφέρει: «διότι μέτοχοι εγείναμεν του Χριστού, εάν κρατήσωμεν μέχρι τέλους βεβαίαν την αρχήν της πεποιθήσεως».

       Μετά από μια τέτοια ζωή συνέπειας και συνέχειας τι απομένει για τον Απ. Παύλο; Απομένει να του αποδοθεί το βραβείο, το οποίο το ονομάζει «στεφάνι της δικαιοσύνης», (δικαίωσης), το οποίο είναι φυλαγμένο γι’ αυτόν στον ουρανό και θα του αποδοθεί εκείνη την ημέρα από τον δίκαιο Κριτή. Μπορεί ο Νέρωνας να τον κατηγόρησε άδικα για αξιόποινες πράξεις και να τον καταδίκασε σε θάνατο, όμως θα έρθει σύντομα η μεγαλειώδεις ανατροπή όταν ο ίδιος ο Κύριος θα του αποδώσει το στεφάνι της δικαιοσύνης. Η ίδια δικαίωση περιμένει όλους εκείνους που πιστεύουν στον Ιησού Χριστό και περιμένουν τον ερχομό Του. Μάλιστα η Αγία Γραφή μιλάει για «τὸν ἀμαράντινον στέφανον τῆς δόξης» (Α’ Πέτρου Ε/5: 4) για τον «ἄφθαρτον στέφανον» (Α’ Κορινθίους Θ/9: 25), για τον «στέφανον τῆς ζωῆς» (Ιακώβου Α/1: 12) και για άλλες τιμές οι οποίες θα δοθούν στους πιστούς, τους λυτρωμένους με το αίμα του Κυρίου Ιησού Χριστού. 

        Αυτός είναι ο Απ. Παύλος. Αγωνίστηκε τον καλό αγώνα, τελείωσε το δρόμο, διατήρησε την πίστη και τώρα το μικρό καράβι, αδύναμο στα μάτια των ανθρώπων, είναι έτοιμο να σαλπάρει για τον έναν και μοναδικό «καλό λιμένα», που υπήρξε ο στόχος μιας ζωής, στον οποίον πάντα ήταν προσκολλημένος ο νους του Απ. Παύλου. 

      "μένει εις εμέ ο της δικαιοσύνης στέφανος". Ο Κύριος, ο δίκαιος Κριτής, θα ανταμείψει με το αμαράντινο στεφάνι της δικαιοσύνης κατά την ένδοξη εκείνη ημέρα της κρίσεως τους αγώνες και τους κόπους του μεγάλου Αποστόλου των Εθνών. Η αγάπη του Απόστολου για όλους τους αγωνιζομένους πιστούς και η επιθυμία του να στηρίξει τον αγαπημένο μαθητή του τον Τιμόθεο τον παρακινούν να βεβαιώσει στη συνέχεια ότι ο «στέφανος της δικαιοσύνης» θα δοθεί όχι μόνο στον ίδιο, αλλά και σ' όλους εκείνους που θα έχουν αγαπήσει τη δευτέρα και ένδοξη παρουσία του Χριστού (Β' Τιμοθέου Δ/4: 8). 

    "Σπούδασε να έρθεις κοντά μου ταχέως" (Β' Τιμοθέου Δ/4: 9). Είναι άνθρωπος και ο Απ. Παύλος, "ομοιοπαθής με ημάς" (Ιακώβου Ε/5: 17) αποζητά την ανθρώπινη συντροφιά. Ζητά τη συναναστροφή αγαπημένων του προσώπων, τούτες τις στερνές ώρες. Είναι αποκομμένος, εγκαταλελειμμένος απ’ όλους εκείνους τους οποίους αγάπησε, συνεργάστηκε και μαθήτευσε μέσω της διακονίας του. Ιδιαίτερα οδυνηρή φαίνεται να είναι η εγκατάλειψή του από τον Δημά, ο οποίος υπήρξε πολύ στενός συνεργάτης του. Όμως ο Δημάς, παρά το έργο που πρόσφερε, δεν διατήρησε την πίστη μέχρι το τέλος. Αγάπησε τον παρόντα κόσμο (Β’ Τιμοθέου Δ/4: 10). Πρόκειται να ένα πνευματικό ναυάγιο, για μια τραγωδία. Οι άλλοι τρεις δεν επικρίνονται για την αποχώρησή τους. Ο Κρήσκης, το όνομα του οποίου μια φορά αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη, πήγε στη Γαλατία. Ο Τίτος, ο οποίος θα πρέπει να είχε τελειώσει το έργο του στην Κρήτη, πήγε στη Δαλματία. Τον Τυχικό τον είχε στείλει ο Παύλος στην Έφεσο. Τρία πράγματα αποζητά ο Παύλος μέσα από τις φυλακές της Ρώμης, καθώς περνά τις τελευταίες ώρες της ζωής του.

     1/ Κάποιους πιστούς ανθρώπους για συντροφιά. Πάρε μαζί σου τον Μάρκο. Ο Μάρκος είχε εγκαταλείψει τον πνευματικό αγώνα, αλλά είχε επανέλθει και συνέχισε να αγωνίζεται. Ξεχωριστή λαχτάρα έχει ο Παύλος να δει κοντά του τον Τιμόθεο. «Φρόντισε να έρθεις κοντά μου το ταχύτερο» (Α’ Τιμοθέου Γ/3: 14). "Φρόντισε να έρθεις πριν το χειμώνα" (Β' Τιμοθέου Δ/4: 21). Θα έλεγε κανείς, αφού είχε το Θεό μαζί του, γιατί αποζητά με τόσο πάθος τη συντροφιά ανθρώπων. Από αγάπη ασφαλώς, από ειλικρινή φιλία, άλλωστε ο ίδιος ο Θεός είχε πει κάποτε ότι δεν είναι καλό να είναι ο άνθρωπος μόνος, γι’ αυτό έφτιαξε τη σύντροφο, γι’ αυτό έδωσε τη φιλία. 

      2/ Το μοναδικό πανωφόρι (φελόνην) που έχει και το οποίο φαίνεται δεν πρόλαβε, ίσως λόγω της βίαιης σύλληψης του να πάρει μαζί του από την Τρωάδα (Β’ Τιμοθέου Δ/4: 13).  

    3/ Τα βιβλία και τις μεμβράνες που του κρατούσαν συντροφιά. Τα βιβλία ήταν φτιαγμένα από πάπυρο. Ήταν κάποια συγγράμματα, η αλληλογραφία του Απ. Παύλου με άτομα και με Εκκλησίες, στις μεμβράνες, πολύ πιθανόν, ήταν γραμμένη η Παλαιά Διαθήκη. Αυτές ήταν οι μεγάλες ανάγκες του Απ. Παύλου, μέσα στη φυλακή. 

    «Ο Αλέξανδρος ο χαλκεύς πολλά κακά μοι έκαμεν». Ερμηνευτές υποστηρίζουν ότι η ακριβής μετάφραση αυτού του χωρίου είναι: «ο Αλέξανδρος κατήγγειλε πολλά κακά εναντίον μου». Για τον Αλέξανδρο δεν έχουμε πολλά στοιχεία. Ήταν χαλκιάς δηλ. τεχνίτης μετάλλων, πιθανόν επεξεργαστής του μπρούτζου, από τον οποίο έφτιαχνα πολλά ομοιώματα τα οποία λάτρευαν. Μελετητές υποστηρίζουν ότι ήταν εκείνος που είχε καταγγείλει τον Απ. Παύλο στις Ρωμαϊκές αρχές και εξαιτίας αυτής της καταγγελίας είχε συλληφθεί και ήταν στην φυλακή. Ο Απ. Παύλος συμβουλεύει τον Τιμόθεο, να φυλάγεται απ’ αυτόν.

      Στην πρώτη μου απολογία (θα λέγαμε στην προανάκριση), δεν μου παραστάθηκε κανένας, αλλά "πάντες με εγκατέλειπον" (Β' Τιμοθέου Δ/4: 16). Είναι η Γεσθημανή του Απ. Παύλου, ο οποίος είναι μια εικόνα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Ανάμεσα σε όλους τους Χριστιανούς της Ρώμης δεν υπήρξε, ούτε ένας να σταθεί δίπλα του, να τον υπερασπιστεί. Δεν υπήρξε ένας να του πάει ένα παλτό για να μην κρυώνει. Βεβαίως και οφείλουμε να το ομολογήσουμε ότι αυτό δεν ήταν κάτι εύκολο εκείνη την εποχή καθώς γενικά οι κατηγορίες εναντίον των Χριστιανών ήταν πολύ σοβαρές και ο φόβος των αρχών πολύ μεγάλος, όμως να μην ξεχνάμε ποτέ και το παράδειγμα του Ονησιφόρου ο οποίος με τα μέσα της εποχής εκείνης πήγε από την Έφεσο στη Ρώμη, για να συναντήσει τον φυλακισμένο Απ. Παύλο. Ο ίδιος ο Απόστολος αναφέρει: "ότε ήλθεν εις την Ρώμην, με εζήτησε μετά σπουδής πολλής και με εύρεν". Ας μη λείψει αυτή η "σπουδή", αυτό το ενδιαφέρον για τον αδελφό μας; --- 

 

ΕΓΓΥΣ – ΜΑΚΡΟΘΕΝ.

        Ευαγγέλιον  «κατά ΜΑΡΚΟΝ»,   κεφ. ΙΒ/12,   εδ. 28 – 34. 

28 Και προσελθών εις των γραμματέων, όστις ήκουσεν αυτούς συζητούντας, γνωρίζων ότι καλώς απεκρίθη προς αυτούς, ηρώτησεν αυτόν· Ποία εντολή είναι πρώτη πασών; 

29 Ο δε Ιησούς απεκρίθη προς αυτόν ότι πρώτη πασών των εντολών είναι· Άκουε Ισραήλ, Κύριος ο Θεός ημών είναι εις Κύριος· 

30 και θέλεις αγαπά Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου, και εξ όλης της ψυχής σου, και εξ όλης της διανοίας σου, και εξ όλης της δυνάμεώς σου αύτη είναι η πρώτη εντολή. 

31 Και δευτέρα ομοία, αύτη· Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν. Μεγαλητέρα τούτων άλλη εντολή δεν είναι. 

32 Και είπε προς αυτόν ο γραμματεύς· Καλώς, Διδάσκαλε, αληθώς είπας ότι είναι εις Θεός, και δεν είναι άλλος εκτός αυτού· 

33 και το να αγαπά τις αυτόν εξ όλης της καρδίας και εξ όλης της συνέσεως και εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της δυνάμεως, και το να αγαπά τον πλησίον ως εαυτόν, είναι πλειότερον πάντων των ολοκαυτωμάτων και των θυσιών. 

34 Και ο Ιησούς, ιδών αυτόν ότι φρονίμως απεκρίθη, είπε προς αυτόν· Δεν είσαι μακράν από της βασιλείας του Θεού. Και ουδείς πλέον ετόλμα να ερωτήση αυτόν. 

         ΣΧΟΛΙΑ:

         Μύριες ήταν οι παγίδες τις οποίες οι Ιουδαίοι αρνητές θρησκευόμενοι προσπαθούσαν να στήσουν στον Κύριο, προκειμένου να ανατρέψουν εκείνα τα οποία έλεγε, καθώς επίσης και για να βρουν αιτίες κατηγορίας εναντίον Του, ώστε να Τον οδηγήσουν στο Συνέδριο και να Τον καταδικάσουν σε θάνατο. Όμως κάθε φορά που απευθύνονταν σ’ Αυτόν απιστούντες, ο Κύριος ήταν αποστομωτικός. Ας θυμηθούμε την περίπτωση με τη γυναίκα εκείνη που συνελήφθη «εν μοιχεία» (Ιωάννης Η/8: 3-11), «το βάπτισμα του Ιωάννη» (Ματθαίος ΚΑ/21: 25), την «ανάσταση των νεκρών» (Μάρκος ΙΒ/12: 18-27) και άλλες πολλές. Αποστομωτικός ο Κύριος. Κάποτε έστειλαν ανθρώπους, για να Τον συλλάβουν, αλλά γύρισαν άπρακτοι. Απολογούμενοι είπαν: «ουδέποτε εμίλησεν άνθρωπος, ως ούτος το άνθρωπος» (Ιωάννης Ζ/7: 46). 

      Παρατηρώντας τις ερωτήσεις που του έκαναν κάθε φορά και τις απαντήσεις που έδινε ο Κύριος, βλέπουμε πως μπορεί ο Θεός μέσα από το κακό που προσπαθούν να επιβάλουν οι άνθρωποι, να βγάλει καλό. Βλέπουμε μέσα και από τις πλέον κακεντρεχείς επιθέσεις των εχθρών του ο Κύριος να βγάζει καλό και αγαθό για την Εκκλησία Του, για τους δικούς Του. Πόσες μεγάλες αλήθειες δεν μας αποκάλυψε ο Κύριος μέσα από τις απαντήσεις του αυτές προς του εχθρούς Του; Ποτέ δε θα μπορούσαν να φανταστούν τούτοι οι αισχροί συκοφάντες πόσο βοήθησαν την Εκκλησία του Χριστού ανά τους αιώνες, με τούτες τις ερωτήσεις που Του έκαναν. 

       Αυτή τη φορά η ερώτηση προέρχεται από έναν εκ των γραμματέων. Διδάσκαλε «Ποία εντολή είναι πρώτη πασών;». Ο Κύριος για μία ακόμη φορά, και θα πρέπει κατά ιδιαίτερο τρόπο να το προσέξουμε αυτό, απαντά με το «τι είναι γεγραμμένον». Η απάντησή του είναι μέσα από το Λόγο του Θεού (την Παλαιά Διαθήκη). «Θέλεις αγαπά Κύριον τον Θεόν εξ’ όλης της καρδίας σου, και εξ’ όλης της ψυχής σου, και εξ’ όλης της διανοίας σου, και εξ’ όλης της δυνάμεώς σου». Αυτή είναι η πρώτη εντολή και η δεύτερη: «Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου, ως σεαυτόν» (Λουκάς Ι/10: 27). Κατηγορηματικός ο Κύριος για το πώς οφείλουμε να βλέπουμε το Θεό αλλά και το συνάνθρωπό μας. Με την ευκαιρία αυτή πραγματικά μας δίδεται το μέτρο με το οποίο θα πρέπει να αγαπάμε το Θεό και τον πλησίον μας. Χριστιανική ζωή θα πει αγάπη προς το Θεό, αλλά και αγάπη για τον συνάνθρωπό μας. Αυτά τα δύο θεωρούνται αλληλένδετα μεταξύ τους. Δεν μπορεί κανείς να τα ξεχωρίσει, δεν μπορείς να δεχθείς το πρώτο και να απορρίψεις το δεύτερο ή αντίστροφα. Δεν μπορείς να λες: «Αγαπάω το Θεό, αλλά μισώ τον αδελφό μου» (Α’ Ιωάννου Δ/4: 21). Ο ίδιος ο Κύριος έδειξε με τη θυσία Του το μέτρο της αγάπης και υπακοής προς τον Πατέρα και το μέτρο της αγάπης προς τον πληγωμένο και κουρασμένο και απολωλότα, εξαιτίας της αμαρτίας του άνθρωπο. 

   Τούτος ο άνθρωπος ήταν μορφωμένος και ερμήνευε το Νόμο του Θεού στους υπόλοιπους ανθρώπους. Η γνώση του τον οδηγεί να συμφωνήσει με τον Κύριο: «Διδάσκαλε αληθώς είπας!» ήταν η απάντησή του. Μας δίδεται όμως η ευκαιρία να παρατηρήσουμε για άλλη μία φορά ότι παρά τις μεγάλες θρησκευτικές του γνώσεις δεν είναι αληθινός μαθητής του Χριστού. Πόσοι άνθρωποι ανάμεσα στους αιώνες δε στηρίχθηκαν στις γνώσεις τους, στις δυνάμεις τους και είπαν: «Α! αυτά τα ξέρω εγώ και μάλιστα εκ νεότητός μου». Έτσι βλέπουμε ανθρώπους που γνώριζαν και γνωρίζουν πολλά να φεύγουν από τη ζωή, χωρίς μετάνοια, χωρίς σωτηρία. Βλέπουμε να μην επιστρέφουν το Χριστό και να χάνονται αιωνίως, επειδή νομίζουν πως ξέρουν. 

     Για άλλη μια φορά γίνεται φανερό ότι δεν αρκεί η γνώση στα πνευματικά πράγματα, αλλά χρειάζεται επίγνωση του Λόγου του Θεού. Είναι απόλυτη ανάγκη η γνώση να μη μένει μέσα στο νου, αλλά να κατεβαίνει στη καρδιά και να γίνεται διά της πίστεως βίωμα και πράξη. Έτσι θα υπάρξει συναίσθηση, μετάνοια, εκζήτηση του μοναδικού προσώπου που ο ουρανός έδωσε για τη σωτηρία των ανθρώπων (Πράξεις Δ/4: 12). Μόνον έτσι θα υπάρξει τακτοποίηση με το Θεό και αιώνια σωτηρία. Και ο Νικόδημος τον οποίον ο Κύριος αποκάλεσε «διδάσκαλο του Ισραήλ» (Ιωάννης Γ/3: 10) είχε πολλές θρησκευτικές γνώσεις αλλά δεν ήταν αναγεννημένος και ως εκ τούτου δεν ήταν σωσμένος Χριστιανός.

      Ο Κύριος βλέποντας «έξωθεν» και «έσωθεν» τούτο τον άνθρωπο, κάνει μια διαπίστωση: «Δεν είσαι μακράν από τη Βασιλεία του Θεού». Τούτη την πνευματική θέση δεν ξέρω αν πρέπει να τη ζηλέψει κανείς ή να την αποφύγει, αν είναι προνόμιο ή παγίδα του εχθρού, αν είναι ένα μεγάλο βήμα προς την αιώνια απώλεια. 

     Δύο θέσεις οριοθετεί ο Λόγος του Θεού. «το ΕΓΓΥΣ» & «το ΜΑΚΡΟΘΕΝ». Δεν υπάρχει ενδιάμεση κατάσταση! Ή «κοντά» είσαι (στην εν Χριστώ κατάσταση / σωσμένος) ή είσαι «μακριά» (στην εν τω πονηρώ κατάσταση / χαμένος)! Ο Απ. Παύλος στην επιστολή προς «Εφεσίους» (Β/2: 13) αναφέρει: «Οι ποτέ μακράν εγίνατε πλησίον». Κάποτε όλοι μας είμαστε "μακριά". Όλοι μας βρισκόμαστε «εις χώραν μακράν» (Λουκάς ΙΕ/15: 13). Ο καθένας βάδιζε στους δικούς του δρόμους. Τώρα δια του Έργου του Ιησού Χριστού έγινε αποκατάσταση και γίναμε «πλησίον». Πόσο πλησίον μας το αποκαλύπτει ο Λόγος του Θεού. Γίναμε «Συμπολίτες των Αγίων και οικείοι του Θεού» (Εφεσίους Β/2: 19). Ήρθε ανάμεσά μας ο «καλός Ποιμένας» και έβαλε την ψυχή Αυτού υπέρ των προβάτων Του (Ιωάννης Ι/10: 11). 

    Ο Θεός από την Παλαιά Διαθήκη διαβεβαιώνει τον άνθρωπο. Είμαι Θεός «εγγύθεν και όχι μακροθεν» (Ιερεμίας ΚΓ/23: 23). Έζησε ο άνθρωπος κοντά στο Θεό όταν ήταν μέσα στον κήπο της Εδέμ, όμως ήρθε η αμαρτία και άλλαξε τα πράγματα. Έτσι ο άνθρωπος βρέθηκε μακριά από το Θεό, όμως ο Θεός δεν τον άφησε, δεν τον εγκατέλειψε στη μοίρα του, αλλά από αγάπη έδωκε τον Υιόν του, ο Οποίος έκανε ένα τέλειο και ολοκληρωμένο Έργο αποκατάστασης, σωτηρίας του αμαρτωλού και έτσι ο Θεός έγινε και πάλι «εγγύθεν», έγινε κοντινός για τον άνθρωπο. Στην επιστολή «προς Ρωμαίους» (Ι/10: 8) ο Απ. Παύλος αναφέρει: «Εγγύς είναι ο λόγος Του, εν τω στώματί σου, εν τη καρδία σου» και καθώς μιλάει στον Άρειο Πάγο προς τους Αθηναίους πολίτες, τους αποκαλύπτει: «Αν και δεν είναι μακράν από ενός εκάστου ημών» (Πράξεις ΙΖ/17: 27). 

      Πόσο κοντά στον άνθρωπο είναι ο Θεός το βλέπουμε στην καθημερινή μας ζωή. Κοντά στον δίκαιο, αλλά και κοντά στον πλανεμένο τον οποίον αναζητεί και εφευρίσκει τρόπους, για να τον φέρει κοντά Του (Β’ Σαμουήλ ΙΔ/14: 14). Έτσι βρέχει «επί δικαίων και αδίκων» (Ματθαίος Ε/5: 45) παρατείνοντας το Έλεός Του μέσα στη ζωή μας. Ανατέλλει τον ήλιο Του και περιμένει μία ψυχή να έλθει «εις εαυτόν» (Λουκάς ΙΕ/15: 17). 

      Σε αντίθεση με το Θεό ο άνθρωπος μέσα στην αποστασία του, αρνείται την προσφορά του ουρανού, αρνείται τη σωτηρία που προσφέρει ο Θεός διά του Κυρίου Ιησού Χριστού. Μέσα στο πλήθος των αρνητών υπάρχει και μία ομάδα, η πιο τραγική ίσως, που δεν απορρίπτει τον Κύριο, αλλά Τον ακολουθεί από «μακρόθεν». Θυμηθείτε τον Απ. Πέτρο, όταν οδηγούσαν τον Κύριο στο Πραιτόριο. Θυμηθείτε τα λάθη στα οποία έπεσε εξαιτίας της απομακρυσμένης αυτής του πορείας (Λουκάς ΚΒ/22: 54). 

       «Μακρόθεν». Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι μακριά από το Χριστό, δεν Tον αρνούνται αλλά και δεν Tον ακολουθούν εκ του σύνεγγυς. Δεν μπορείς να τους πεις απίστους, όταν μάλιστα οι ίδιοι ομολογούν ότι είναι πιστοί του Χριστού. Αυτήν την κατάσταση θα την αποκαλύψει και θα την κρίνει ο Κύριος την ημέρα εκείνη. Ας θυμηθούμε την παραβολή των «δέκα παρθένων» (Ματθαίος ΚΕ/25: 13). Οι πέντε από αυτές ήταν «φρόνιμες» και οι πέντε ήταν «μωρές». Πήγαιναν στην ίδια Εκκλησία, είχαν την ίδια πίστη, συμμετείχαν στις ίδιες εκδηλώσεις, είχαν τις ίδιες προσδοκίες και ίσως να είχαν και περισσότερες γνώσεις στο Λόγο του Θεού από τους υπολοίπους. 

      Όταν ακολουθεί κανείς από «μακρόθεν», δεν είναι δυνατόν να έχει επίγνωση των πραγμάτων του Θεού με αποτέλεσμα πολλές φορές να κρίνει, να επικρίνει και να έχει με όλους κάποια παράπονα. Όταν είσαι μακριά, δεν νιώθεις καλά, δε νιώθεις ολοκληρωμένα. Έρχεται μια παγωνιά πνευματική να σε καλύψει. Δεν μπορείς να προσφέρεις αλλά και δεν μπορείς και να δεχθείς την προσφορά των άλλων. Δεν ακούς καλά, γιατί τα λόγια του Κυρίου μπερδεύονται με τα λόγια του κόσμου και έτσι επέρχεται σύγχυση και αμφιβολία στη σκέψη και στην καρδιά σου. Από μακριά δεν μπορείς να πιάσεις και να σφίξεις το χέρι του Κυρίου, γι’ αυτό άλλωστε και ενώ προσπαθεί να ζήσει ο άνθρωπος που βρίσκεται σ’ αυτήν την κατάσταση τη Χριστιανική ζωή, δεν τα καταφέρνει. Αν εκείνη η "αιμορροούσα" ψυχή δεν ακούμπαγε πάνω στον Ιησού Χριστό, ποτέ δε θα γινόταν καλά. Ποτέ δεν θα έπαιρνε τη σωτηρία της (Μάρκος Ε/5: 25 & Λουκάς Η/8: 43), όσο κοντά και αν βρισκόταν. 

     Σκοπός αυτής της μελέτης είναι να βάλει έλεγχο στις καρδιές όλων μας. Να εξετάσουμε που βρισκόμαστε, που είμαστε απέναντι στον ερχόμενο Κύριο. «Ετοιμάσθητι να συναντίσεις το Θεό σου», κράζει ο Προφήτης εδώ και χιλιάδες χρόνια (Αμώς Δ/4: 12). Η φωνή του Θεού και σήμερα έρχεται να ακουστεί σε κάθε ψυχή: «Αδάμ που είσαι;» (Γένεση Γ/3: 9). Είσαι «κοντά», είσαι «μακριά», είσαι έξω, είσαι μέσα. Όπου και αν είσαι ο Κύριος σε ψάχνει. Άγγιξε Τον με την πίστη σου, καθώς είναι πολύ κοντά σου. Κάνε το τώρα που είναι «καιρός ευπρόσδεκτος, που είναι καιρός σωτηρίας» (Β’ Κορινθίους Σ/6: 2). Εάν ακουμπάς επάνω Του, είσαι δικός Του. Στις δύσκολες μέρες που περνάμε και στις οποίες ο εχθρός προσπαθεί «να πλανήσει ακόμα και τους εκλεκτούς» (Μάρκος ΙΓ/13: 22), ας προσέξουμε ιδιαίτερα την προτροπή του Λόγου του Θεού: «Κράτει εκείνο το οποίον έχεις, διά να μη λάβει μηδείς τον στέφανόν σου» (Αποκάλυψη Γ/3: 11). ---

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ.

                                                                             ΕΙΣΑΓΩΓΗ.        

      Η πόλη των Αθηνών, η οποία είχε λάβει το όνομά της από την προστάτιδά της «θεά Αθηνά», υπήρξε μία ανεπτυγμένη πολυπολιτισμική πόλη, ιδιαίτερα μετά τις μεταρρυθμίσεις του «Σόλωνος του Αθηναίου» (639 – 559 π.Χ) σε διάφορους κοινωνικούς, πολιτικούς, δικαστικούς, οικονομικούς και άλλους τομείς. Στην Αθήνα είχαν τεθεί οι βάσεις για τη λειτουργία ενός αντιπροσωπευτικού δημοκρατικού πολιτεύματος. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι την εποχή εκείνη η Δημοκρατία ήταν μόνο για τους ελεύθερους πολίτες, ενώ ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της αποτελούνταν από δούλους, οι οποίοι δεν είχαν κανένα απολύτως δικαίωμα.  

       Μετά τις νίκες των Ελλήνων επί των Περσών τον 5ο αιώνα π.Χ. η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα μια μικρής θα λέγαμε αυτοκρατορίας της οποίας το θαλάσσιο εμπόριο εκτεινόταν από την Ιταλία και τη Σικελία δυτικά και μέχρι την Κύπρο και τη Συρία στα ανατολικά. Στην πόλη αυτή κατά το παρελθόν είχαν διδάξει ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και άλλοι εξέχοντες φιλόσοφοι της εποχής. Στον κολοφώνα της δόξας της η πόλη των Αθηνών υπήρξε η πολιτιστική πρωτεύουσα του Αρχαίου κόσμου, αφού υπήρξε το πνευματικό και πολιτιστικό επίκεντρο, όπου μεγαλουργούσαν οι τέχνες, το θέατρο, η φιλοσοφία, η ρητορική και κάθε είδους επιστήμη της εποχής. 

       Πολλά δημόσια κτίρια και ναοί κοσμούσαν την πόλη των Αθηνών, ενώ στον ορίζοντα δέσποζε η Ακρόπολη, που ήταν ένας επιβλητικός λόφος πάνω στον οποίο υψωνόταν ο Παρθενώνας, όπου στεγαζόταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Αθηνάς, που είχε ύψος 12 μέτρων. Βορειοδυτικά της Ακρόπολης βρισκόταν η «αγορά», η οποία κάλυπτε έκταση 50 στρεμμάτων και αποτελούσε το κέντρο της δημόσιας ζωής της πόλης, καθώς ήταν τόπος συζητήσεων, εμπορικών συναλλαγών και άλλων δραστηριοτήτων. Η πόλη σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία κατακτήθηκε πρώτα από τους Σπαρτιάτες (431 π.Χ.), μετά από τους Μακεδόνες (338 π.Χ.) και τελικά από τους Ρωμαίους (88-85 π.Χ.), οι οποίοι και την απογύμνωσαν από τον αμύθητο πλούτο της. 

      Σ’ αυτήν την πόλη των Αθηνών καταλήγει ο Απ. Παύλος το έτος 51 μ.Χ. κατά τη διάρκεια της δεύτερης ιεραποστολικής του περιοδείας. Καθώς φεύγει διωκόμενος από τη Θεσσαλονίκη πηγαίνει στη Βέροια και από εκεί καταλήγει στην πόλη των Αθηνών. Κατά τη Ρωμαϊκή κατοχή στην Αθήνα είχε δοθεί ο τίτλος της «ελεύθερης πόλης» λόγω του μεγάλου θαυμασμού των Ρωμαίων για τον πολιτισμό της. Παρά το γεγονός ότι το μεγαλείο της είχε πλέον παρέλθει, η Αθήνα παρέμενε μία ακαδημαϊκή πόλη, όπου στέλνονταν για σπουδές οι γιοι των πλέον εύπορων οικογενειών. 

       Βιβλίο «Πράξεων των Αποστόλων», κεφ. ΙΖ/17, εδ. 16 – 34. 

     16 Ενώ δε περιέμενεν αυτούς ο Παύλος εν ταις Αθήναις, το πνεύμα αυτού παρωξύνετο εν αυτώ, επειδή έβλεπε την πόλιν γέμουσαν ειδώλων. 

    Ο Απ. Παύλος, ενόσω περίμενε να έρθουν οι συνεργάτες του Σίλας και Τιμόθεος από τη Βέροια, περπατούσε στους δρόμους των Αθηνών και ήταν πάρα πολύ θλιμμένος, καθώς έβλεπε παντού να υπάρχουν είδωλα. Ήταν τόσα πολλά τα είδωλα, που πολλοί έλεγαν ότι «ήταν ευκολότερο να συναντούσες ένα θεό, παρά έναν άνθρωπο». Εάν σήμερα ο Απ. Παύλος έκανε το ίδιο ταξίδι, ασφαλώς και δε θα έβλεπε πέτρινα είδωλα, αλλά θα μας εύρισκε εξίσου ειδωλολάτρες, δοσμένους στα σύγχρονα είδωλα που είναι η λατρεία της ύλης, του χρήματος, του «εγώ», της καλοπέρασης και της καταξίωσης, τα οποία έχουν παραγκωνίσει τον αληθινό Θεό από τη ζωή μας. 

    17 Διελέγετο λοιπόν εν τη συναγωγή μετά των Ιουδαίων και μετά των θεοσεβών και εν τη αγορά καθ' εκάστην ημέραν μετά των τυχόντων. 

    Μπορεί ο Απ. Παύλος να βρισκόταν σ’ ένα ειδωλολατρικό περιβάλλον εξαιτίας του οποίου «το πνεύμα του παροξύνετο εν αυτώ», όμως δε διστάζει να μιλήσει στους ανθρώπους αυτούς για τον αληθινό Θεό και να τους κηρύξει το Ευαγγέλιο. Δε θα πρέπει να επιζητούμε τις ιδανικές συνθήκες, για να μιλήσουμε για το Λόγο του Θεού, το Ευαγγέλιο της σωτήριας Χάρης του Θεού. Η προτροπή του Απ. Παύλου προς τον Τιμόθεο είναι: «κήρυξον τον λόγον, επίμενε εγκαίρως ακαίρως, έλεγξον, επίπληξον, πρότρεψον, μετά πάσης μακροθυμίας και διδαχής» (Β’ Τιμοθέου Δ/4: 2). Και εδώ ακολουθεί την πάγια τακτική του «πρώτα στους Ιουδαίους» (Ρωμαίους Α/1: 16). Έτσι άρχισε το κήρυγμά του «εν τη συναγωγή μετά των Ιουδαίων και μετά των θεοσεβών». “Θεοσεβείς” πιθανότατα ήταν άνθρωποι που είχαν δεχτεί την Ιουδαϊκή θρησκεία, αλλά δεν είχαν κάνει περιτομή (Γένεση ΙΖ/17: 11). Καθώς στους Αθηναίους άρεσε πολύ να συγκεντρώνονται και να επιδίδονται σε φιλοσοφικές συζητήσεις, ο Απόστολος δεν περιορίστηκε μόνον στη συναγωγή, αλλά επεκτάθηκε «και εν τη αγορά καθ’ εκάστην ημέραν μετά των τυχόντων». Μιλούσε με οποιονδήποτε ήταν πρόθυμος να τον ακούσει. Με τον τρόπο αυτό διαδόθηκε πολύ γρήγορα  ότι κάποιος ξένος έχει έρθει στην πόλη και κηρύττει μια νέα διδαχή. 

        18 Τινές δε των Επικουρίων και των Στωϊκών φιλοσόφων συνήρχοντο εις λόγους μετ' αυτού, και οι μεν έλεγον Τι θέλει τάχα ο σπερμολόγος ούτος να είπη; οι δέ Ξένων θεών κήρυξ φαίνεται ότι είναι διότι εκήρυττε προς αυτούς τον Ιησούν και την ανάστασιν. 

        Ο Απ. Παύλος βρέθηκε αντιμέτωπος μ’ ένα δύσκολο ακροατήριο. Ανάμεσα στους συνομιλητές του ήταν και αρκετοί Επικούρειοι και Στωικοί (βλέπε υστερόγραφο), οι οποίοι ήταν μέλη αντίπαλων φιλοσοφικών σχολών της εποχής, έχοντας τελείως διαφορετική αντίληψη για το Θεό. Κάποιοι από τους ακροατές τον χαρακτήρισαν «φλύαρο» ή αλλιώς σύμφωνα με το πρωτότυπο κείμενο «σπερμολόγο», λέξη που χρησιμοποιείτο μεταφορικά για οποιονδήποτε συνέλεγε διάφορες πληροφορίες τις οποίες μετέφερε σε άλλους κλπ. Κάποιοι από τους ακροατές του Αποστόλου αντέδρασαν διαφορετικά συμπεραίνοντας ότι «είναι κήρυκας ξένων θεοτήτων», επειδή μιλούσε για τον Ιησού και την ανάσταση. Η κατηγορία ήταν πολύ σοβαρή, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι κάποιους αιώνες νωρίτερα είχε καταδικαστεί σε θάνατο ο μεγάλος φιλόσοφος Σωκράτης με παρόμοια κατηγορία ότι: «διέφθειρε τους νέους, αμελούσε τα παραδοσιακά θρησκευτικά καθήκοντα και εισήγαγε θρησκευτικούς νεωτερισμούς». Ο Απόστολος δεν πτοήθηκε απ’ όλα αυτά που του καταμαρτυρούσαν, αλλά συνέχισε να κηρύττει για τον Ιησού και την ένδοξη ανάστασή Του από τους νεκρούς. 

     19 Και πιάσαντες αυτόν έφεραν εις τον Άρειον Πάγον, λέγοντες Δυνάμεθα να μάθωμεν τις αύτη η νέα διδαχή, ήτις κηρύττεται υπό σου; 

     20 διότι φέρεις εις τας ακοάς ημών παράδοξά τινα θέλομεν λοιπόν να μάθωμεν τι σημαίνουσι ταύτα.

    21 Πάντες δε οι Αθηναίοι και οι επιδημούντες ξένοι εις ουδέν άλλο ηυκαίρουν παρά εις το να λέγωσι και να ακούωσι τι νεώτερον. 

     Οι Αθηναίοι έχοντας μία συνεχή διάθεση για γνώση και μάθηση επιθυμούσαν να ενημερώνονται για κάθε τι νεότερο που συνέβαινε. Έτσι, θέλοντας να διευκρινίσουν τη «νέα διδαχή», πήραν τον Απόστολο και τον έφεραν στον «Άρειο Πάγο», που συνεδρίαζε το ανώτατο δικαστήριο και του οποίου μέσα στις αρμοδιότητές του ήταν και η προάσπιση της θρησκείας και των χρηστών ηθών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν πρόκειται για δίκη, αλλά για μία ακροαματική διαδικασία κατά την οποία ο Απ. Παύλος θα είχε την ευκαιρία να εκθέσει τη διδασκαλία του στα μέλη του δικαστηρίου καθώς και στα πλήθη, προκειμένου να κρίνουν αν το κήρυγμά του εγκυμονούσε κάποιους πνευματικούς κινδύνους ή προσέλαβε τα χρηστά ήθη των Αθηναίων. 

      22 Σταθείς δε ο Παύλος εν μέσω του Αρείου Πάγου, είπεν Άνδρες Αθηναίοι, κατά πάντα σας βλέπω εις άκρον θεολάτρας. 

   Ο Απ. Παύλος, αν και ήταν πολύ αναστατωμένος απ’ όλα αυτά τα αγάλματα και τα άλλα ειδωλολατρικά κτίσματα που είχε δει στους δρόμους και σε άλλους δημόσιους χώρους της Αθήνας, συγκρατεί την ψυχραιμία του και με πολύ μεγάλη λεπτότητα τους επαινεί για το ενδιαφέρον που είχαν για τη θρησκεία τους, χαρακτηρίζοντάς τους μάλιστα ως «θεολάτρες», δηλαδή θρησκευόμενους, ανθρώπους που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον για το θεό στη ζωή τους. 

     23 Διότι ενώ διηρχόμην και ανεθεώρουν τα σεβάσματά σας, εύρον και βωμόν, εις τον οποίον είναι επιγεγραμμένον, Αγνώστω Θεώ. Εκείνον λοιπόν, τον οποίον αγνοούντες λατρεύετε, τούτον εγώ κηρύττω προς εσάς. 

     Ενώ περιερχόμουν την πόλη σας έβλεπα τα «σεβάσματά σας». Ο Απ. Παύλος με πολλή σοφία και μεγάλη λεπτότητα δε χαρακτηρίζει «είδωλα» ή «ψεύτικους θεούς» όλα αυτά τα ανθρώπινα κατασκευάσματα, τα οποία σέβονταν και προσκυνούσαν μέσα στην άγνοιά τους οι Αθηναίοι. Ας είναι αυτό ένα πολύτιμο μάθημα για όλους εμάς, όταν μιλάμε σε ανθρώπους που δε γνωρίζουν το Λόγο του Θεού να μην προσβάλουμε ή υποτιμούμε αυτά που μέσα στην άγνοιά τους σέβονται και λατρεύουν. Στόχος μας δε θα πρέπει να είναι να κρίνουμε τους άλλους με βάση τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, ούτε να αντιπαρατιθέμεθα υποτιμώντας τους, αλλά ν’ αποκαλύψουμε σ’ αυτούς την αλήθεια του Ευαγγελίου επειδή εκείνο που προέχει είναι η σωτηρία τους και η αιώνια κατάληξή τους. 

      Ανάμεσα στα «σεβάσματα» των αρχαίων Αθηναίων, ο Απ. Παύλος παρατήρησε ότι υπήρχε και ένας βωμός αφιερωμένος στον «Άγνωστο Θεό». Εμμέσως πλην σαφώς η παρουσία ενός τέτοιου κατασκευάσματος (βωμού) υποδήλωνε ότι οι Αθηναίοι παραδέχονταν την ύπαρξη και κάποιου άλλου θεού, που γι’ αυτούς παρέμενε άγνωστος. Ήταν συνήθεια των Ελλήνων και άλλων λαών την εποχή εκείνη ν’ αφιερώνουν βωμούς σε «άγνωστους θεούς» για το ενδεχόμενο να είχαν παραλείψει στη λατρεία τους κάποιον θεό που θα μπορούσε ως εκ τούτου να προσβληθεί ή και να τους τιμωρήσει. 

      Ο Απ. Παύλος χρησιμοποίησε την ύπαρξη αυτού του βωμού, για να μιλήσει για τα «καλά νέα» του Ευαγγελίου και να τους εξηγήσει: «Αυτό στο οποίο εν αγνοία σας δείχνετε θεοσεβή αφοσίωση, αυτό διαγγέλω σε σας». Δεν κήρυττε κάποιον καινούργιο ή ξένο θεό, όπως τον είχαν αρχικά κατηγορήσει, αλλά θέλησε να τους εξηγήσει για τον αληθινό Θεό, που τους ήταν άγνωστος, πιστεύοντας ότι ανάμεσά τους υπήρχαν και άνθρωποι με καλή προαίρεση και ειλικρινή καρδιά. Ο ίδιος δεν ξεχνάει ότι και αυτός ήταν κάποτε σ’ αυτήν τη θλιβερή κατάσταση, βλάσφημος, διώκτης και υβριστής του Αληθινού Θεού, «ηλεήθην όμως, διότι αγνοών έπραξα εν απιστία» (Α’ Τιμοθέου Α/1: 13). 

      24 Ο Θεός, όστις έκαμε τον κόσμον και πάντα τα εν αυτώ, ούτος Κύριος ων του ουρανού και της γης, δεν κατοικεί εν χειροποιήτοις ναοίς, 

      25 ουδέ λατρεύεται υπό χειρών ανθρώπων ως έχων χρείαν τινός, επειδή αυτός δίδει εις πάντας ζωήν και πνοήν και τα πάντα. 

     Ο Απόστολος θέλει να τονίσει τέσσερις βασικές ιδιότητες που διακρίνουν τον αληθινό Θεό: 

     1/ «Είναι ο δημιουργός». Δημιούργησε ολόκληρο το σύμπαν και είναι Εκείνος που δίνει «ζωή και πνοή και τα πάντα». Δίνει τον ήλιο, τη βροχή και το εύφορο έδαφος για την καλλιέργεια όλων εκείνων που έχουμε ανάγκη, για να ζήσουμε. Είναι ο υπέρτατος Κύριος του ουρανού και της γης και ως εκ τούτου είναι αδύνατο να χωρέσει «εν χειροποιήτοις ναοίς», δηλ. σε ναούς που είναι κτισμένοι από ανθρώπινα χέρια. Με άλλα λόγια ο Απ. Παύλος διακηρύττει με παρρησία ότι «υπάρχει ένας Θεός» και αυτός ο Θεός δημιούργησε «τα πάντα». Δημιούργησε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς και όλα όσα υπάρχουν πάνω σ’ αυτόν. Καθώς είναι Παντοδύναμος και Δημιουργός δεν έχει καμία ανάγκη, για να λάβει κάτι από τους ανθρώπους. 

      2/ «Είναι Κύριος». Δηλαδή Κυρίαρχος πάνω σε όλα όσα είχε δημιουργήσει και είναι Αυτός ο Θεός που ελέγχει κάθε τι που συμβαίνει πάνω στον κόσμο. 

     3/ «Είναι πανταχού παρών». Ως εκ τούτου η παρουσία του Θεού δεν περιορίζεται σε κάποιο ναό ή κάποιο τόπο. Ο αληθινός Θεός είναι πολύ μεγαλύτερος από οποιαδήποτε ανθρώπινα είδωλα που βρίσκονται τοπικά και χρονικά περιορισμένα μέσα σε ναούς που κατασκεύασαν οι άνθρωποι. Ο Βασιλιάς Σολομώντας κατά τα εγκαίνια του Ναού διερωτάται: «Αλλά θέλει αληθώς κατοικήσει Θεός επί της γης; ιδού, ο ουρανός και ο ουρανός των ουρανών δεν είναι ικανοί να σε χωρέσωσι πόσον ολιγώτερον ο οίκος ούτος, τον οποίον ωκοδόμησα» (Α’ Βασιλέων Η/8: 27). 

      4/ «Είναι ζωοδότης». Ο Ίδιος είναι η πηγή της ζωής και ο χορηγός όλων των αγαθών. Ο Ίδιος δεν έχει ανάγκη από τίποτα και πολύ περισσότερο από τις θυσίες που πρόσφεραν οι ειδωλολάτρες στους θεούς τους. Δια στόματος του «πρ. Ησαΐα» (Α/1: 11) ο ίδιος ο Κύριος διερωτάται: «Τίνα χρείαν έχω του πλήθους των θυσιών σας; λέγει Κύριος κεχορτασμένος είμαι από ολοκαυτωμάτων κριών και από πάχους των σιτευτών και δεν ευαρεστούμαι εις αίμα ταύρων ή αρνίων ή τράγων». Αντίθετα με όλα αυτά οι άνθρωποι είναι εκείνοι που έχουν ανάγκη το Θεό και εξαρτώνται απ’ Αυτόν, καθώς Αυτός δίνει σε όλα ζωή και πνοή και τα πάντα. 

     26 και έκαμεν εξ ενός αίματος παν έθνος ανθρώπων, διά να κατοικώσιν εφ' όλου του προσώπου της γης, και διώρισε τους προδιατεταγμένους καιρούς και τα οροθέσια της κατοικίας αυτών, 

    27 διά να ζητώσι τον Κύριον, ίσως δυνηθώσι να ψηλαφήσωσιν αυτόν και να εύρωσιν, αν και δεν είναι μακράν από ενός εκάστου ημών. 

     Ο Απόστολος κάνει λόγο για τις κοινές ρίζες του ανθρώπινου γένους. Όλα τα έθνη της γης έχουν έναν κοινό προπάτορα τον Αδάμ. Με τον τρόπο αυτό αντικρούει την αντίληψη την οποία είχαν οι Αθηναίοι ότι, επειδή κατάγονταν από την ένδοξη Ελληνική γη, ήταν διαφορετικοί από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Τους πληροφορεί ότι ο Ένας και Αληθινός Θεός έκανε όλους τους ανθρώπους «εξ ενός αίματος» και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο καμία φυλή δε δικαιούται να λέγει ότι είναι ανώτερη από κάποια άλλη. Επιπλέον διευκρινίζει ότι είναι Αυτός που ορίζει την ιστορία και δεν υπάρχει κάποιο «πεπρωμένο» ή τύχη ή ανθρώπινες προσπάθειες, όπως πολλοί υποστηρίζουν ακόμα και στις ημέρες μας. Ο Θεός που δημιούργησε όλα τα έθνη όρισε πόσον καιρό θα υπάρχουν και μέσα σε ποια σύνορα θα κατοικούν αυτά. 

     Τέλος τους διευκρινίζει ότι ο Θεός επιθυμεί να ψάξουν οι άνθρωποι, για να Τον βρουν, αφού ως πανταχού παρών, «δεν είναι μακριά από ενός εκάστου ημών». Ο καθένας που ειλικρινά θα Τον εκζητήσει στη ζωή του θα μπορέσει να βρει το Θεό και να συνάψει μέσα από την πίστη του μια αιώνια σχέση αγάπης και κοινωνίας μαζί Του. Ο πρ. «Ιερεμίας» (κεφ. ΚΓ/23, εδ. 23,24) αναφέρει: «Θεός που βρίσκομαι κοντά σας είμαι εγώ, λέει ο Κύριος, και όχι Θεός που βρίσκομαι μακριά σας; Μπορεί κάποιος να κρυφτεί σε κρυφούς τόπους, και εγώ να μη τον δω; λέει ο Κύριος. Δεν γεμίζω εγώ τον ουρανό και τη γη;» 

      28 Διότι εν αυτώ ζώμεν και κινούμεθα και υπάρχομεν, καθώς και τινές των ποιητών σας είπον Διότι και γένος είμεθα τούτου. 

      Μέσα σ’ Αυτόν τον αληθινό Θεό «ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε». Ο Θεός δεν είναι μόνον ο Δημιουργός μας, αλλά ολόκληρο το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε και κινούμαστε. Για να τονίσει ακόμα περισσότερο τη σχέση του ανθρώπου με το δημιουργό Του, αναφέρεται σε μερικούς από τους Αρχαίους ποιητές, τον Επιμενίδη (600 π.Χ.) και τον Άρατο (300 π.Χ.), για να δείξει ότι ορισμένα από  αυτά που δίδασκε περιέχονταν και στα δικά τους λογοτεχνικά συγγράμματα. 

      Είμαστε όλοι κτίσματα του ενός και μοναδικού Θεού και μπορούμε να γίνουμε δικά Του παιδιά με την πίστη μας και την αγάπη μας σ’ Αυτόν (Ιωάννης Α/1: 12). Ο Απόστολος χρησιμοποιεί αυτούς τους στίχους από Ελληνικά ποιήματα, για να καταλάβουν οι αναγνώστες ότι ήταν γνώστης της κουλτούρας τους και ότι δεν ήταν κάποιος άσχετος που δε θα μπορούσε να τους αντιληφθεί τις σκέψεις τους. Σε όλη την ομιλία του δε χρησιμοποίησε ούτε ένα χωρίο από την Παλαιά Διαθήκη, αφού οι ακροατές του δεν την θεωρούσαν ως ιερό κείμενο και ούτε καν τη γνώριζαν. Ο Λόγος του Θεού μας αναφέρει πως πρέπει να σταθούμε και να μιλήσουμε σε όλους εκείνους που δε γνωρίζουν την αλήθεια του Ευαγγελίου. «αγιάστε τον Κύριο τον Θεό μέσα στις καρδιές σας και να είστε πάντοτε έτοιμοι σε απολογία με πραότητα και φόβο, προς καθέναν που ζητάει από σας λόγο για την ελπίδα που είναι μέσα σας» (Α’ Πέτρου Γ/3: 15). 

      29 Γένος λοιπόν όντες του Θεού, δεν πρέπει να νομίζωμεν τον Θεόν ότι είναι όμοιος με χρυσόν ή άργυρον ή λίθον, κεχαραγμένα διά τέχνης και επινοίας ανθρώπου. 

      Συνεχίζοντας την ομιλία του ο Απόστολος αναφέρει: Αφού οι άνθρωποι είναι γενιά του Θεού, είναι αδιανόητο να θεωρούν το Θεό όμοιο με είδωλο από χρυσάφι ή ασήμι ή από κάποιες πολύτιμες πέτρες. Όλα αυτά είναι δημιουργήματα της τέχνης και της ανθρώπινη φαντασίας. Στη θρησκεία των Αρχαίων Ελλήνων είχε σημαντική θέση η κατασκευή και λατρεία ειδώλων. Ο Απ. Παύλος ουσιαστικά τους υποβάλει ένα ερώτημα: «Πως είναι δυνατόν εσείς που είστε δημιουργήματα του Θεού, να έχετε τη δυνατότητα να δημιουργείτε με τα χέρια σας και με την τέχνη σας, άλλους θεούς;». Με τα λόγια αυτά αποκαλύπτει τον παραλογισμό της ειδωλολατρίας. 

    30 Τους καιρούς λοιπόν της αγνοίας παραβλέψας ο Θεός, τώρα παραγγέλλει εις πάντας τους ανθρώπους πανταχού να μετανοώσι. 

     Ο Θεός για πολλούς αιώνες παρέβλεψε την άγνοια των ανθρώπων, όμως τώρα που έχει δοθεί η αποκάλυψη του Ευαγγελίου, τώρα που έχει αποκαλυφθεί ολόκληρη η αλήθεια, ζητά από όλους τους ανθρώπους που βρίσκονται πάνω σε κάθε τόπο της γης να μετανοήσουν για την προηγούμενη αμαρτωλή τους ζωή, ν’ αλλάξουν πορεία στη ζωή τους και να ζουν πλέον σύμφωνα με το θέλημά Του. Τούτη την επείγουσα πρόσκληση ο Θεός τη στέλνει σε κάθε άνθρωπο με την προτροπή: «τώρα καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού, τώρα ημέρα σωτηρίας» (Β’ Κορινθίους Σ/6: 2). 

      31 διότι προσδιώρισεν ημέραν εν ή μέλλει να κρίνη την οικουμένην εν δικαιοσύνη, διά ανδρός τον οποίον διόρισε, και έδωκεν εις πάντας βεβαίωσιν περί τούτου, αναστήσας αυτόν εκ νεκρών.

    Συνεχίζοντας την ομιλία του ο Απόστολος αναφέρει δύο ακόμα βασικές ιδιότητες του αληθινού Θεού. Είναι Κριτής και είναι Δίκαιος. Εφόσον είναι ο δημιουργός μας και είναι κυρίαρχος πάνω μας, λογικά γνωρίζει όλα όσα κάνουμε, άρα έχει και το δικαίωμα και την απόλυτη δυνατότητα για να μας κρίνει. Και θα το κάνει, θα κρίνει έθνη και λαούς με δικαιοσύνη και ευθύτητα! Ο συγγραφέας της επιστολής «προς Εβραίους» (Θ/9: 27) αναφέρει: «είναι αποφασισμένον εις τους ανθρώπους άπαξ να αποθάνωσι, μετά δε τούτο είναι κρίσις». Η δικαιοσύνη Του θα είναι αμείλικτη πάνω σε κάθε αμετανόητο αμαρτωλό, ο οποίος προσπερνά το δώρο της σωτηρίας το οποίο προσφέρει ο Θεός. Η δικαιοσύνη Του είναι άγια και η κρίση του δίκαια, δεν δωροδοκείται και δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσαμε να προσφέρουμε για να Τον εξαγοράσουμε. 

      Το μήνυμα του Θεού είναι «επείγον», γιατί ο Θεός προσδιόρισε ημέρα κατά την οποία θα κρίνει την οικουμένη με δικαιοσύνη μέσω του Κυρίου Ιησού Χριστού του ορισμένου απ’ Αυτόν ανδρός κριτή (Ιωάννης Ε/5: 22). Η μεγάλη επιβεβαίωση γι’ αυτό δίνεται από το γεγονός ότι ο Θεός ανέστησε τον Ιησού από τους νεκρούς (Πράξεις Δ/4: 10). Με τα λόγια αυτά ο Απ. Παύλος αναφέρεται ευθέως στην «ανάσταση των νεκρών». Ο Λόγος του Θεού μας διευκρινίζει: «καθώς πάντες αποθνήσκουσιν εν τω Αδάμ, ούτω και πάντες θέλουσι ζωοποιηθή εν τω Χριστώ. Έκαστος όμως κατά την ιδίαν αυτού τάξιν, ο Χριστός είναι η απαρχή, έπειτα όσοι είναι του Χριστού εν τη παρουσία αυτού» (Α’ Κορινθίους ΙΕ/15: 22,23). 

    32 Μόλις, όμως, άκουσαν για ανάσταση νεκρών, άλλοι μεν χλεύαζαν, άλλοι δε είπαν: Για το θέμα αυτό, θα σε ακούσουμε ξανά. 

     33 Και έτσι ο Παύλος βγήκε από ανάμεσά τους. 

     34 Όμως, μερικοί άνδρες προσκολλήθηκαν σ' αυτόν, και πίστεψαν ανάμεσα στους οποίους και ο Αρεοπαγίτης Διονύσιος, και μία γυναίκα, με το όνομα Δάμαρη, και άλλοι μαζί μ' αυτούς. 

     Τρεις εντελώς διαφορετικές αντιδράσεις προκάλεσε η ομιλία του Απ. Παύλου προς τους Αθηναίους πολίτες. Οι ίδιες διαχρονικά αντιδράσεις εκδηλώνονται κάθε φορά που κηρύττεται το Ευαγγέλιο: 

   1/ «Οι μεν εχλεύαζον». Μία ομάδα ανθρώπων, συνήθως είναι η πλειοψηφία, απέρριψαν το Αποστολικό κήρυγμα, γέλασαν με όλα αυτού που άκουσαν, ειρωνεύτηκαν τον ομιλούντα και παρέμειναν αδιάφοροι. 

    2/ «θα σε ακούσουμε ξανά». Κάποιοι από τους παρευρισκόμενος εξέφρασαν την επιθυμία να ακούσουν και πάλι τα λόγια του Αποστόλου μια άλλη φορά, που όμως δεν ήρθε ποτέ μέσα στη ζωή τους. Ουσιαστικά δεν απέρριψαν το Ευαγγέλιο, αλλά ανέβαλλαν, χωρίς να έχουν καμία διάθεση να το δεχτούν. Τώρα είναι ημέρα σωτηρίας, διαβεβαιώνει η Γραφή. Το αύριο δεν είναι δικό μας. 

    3/ «Τινές δε προσκολλήθηκαν εις αυτόν και επίστευσαν». Αυτοί πάντοτε θα είναι μια μικρή μειοψηφία τους οποίους ο Λόγος του Θεού προτρέπει: «Μη φοβού, μικρόν ποίμνιον διότι ο Πατήρ σας ηυδόκησε να σας δώση την βασιλείαν» (Λουκάς ΙΒ/12: 32). Στο κήρυγμα του Απ. Παύλου πίστεψε ο Διονύσιος, ο Αρεοπαγίτης, μέλος του δικαστηρίου, πίστεψε μια γυναίκα που λεγόταν Δάμαρις και άλλοι των οποίων τα ονόματα δε γνωρίζουμε. 

     Τελικά το κήρυγμα του Απ. Παύλου στην Αθήνα είχε αποτέλεσμα; Η ιστορία ασφαλώς το έχει κρίνει θετικά. Εμείς σήμερα ακολουθώντας τα ίχνη του Απ. Παύλου θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι κάθε στιγμή, για να κηρύττουμε το Ευαγγέλιο στους συνανθρώπους μας, επειδή υπάρχουν πολλοί άνθρωποι γύρω μας που ψάχνουν για τον «άγνωστο Θεό» χαμένοι μέσα σ’ έναν μπερδεμένο και αλληλοσπαρασσόμενο κόσμο. Κάποιοι απ’ αυτούς είναι έτοιμοι ν’ ακούσουν και να πιστέψουν. Κάποιοι άλλοι, αφού ακούσουν θ' αναβάλλουν την απόφασή τους για μια άλλη στιγμή. Βέβαιο είναι ότι ορισμένοι άλλοι θα παραμείνουν αδιόρθωτοι «χλευαστές». Ας μη πτοούμαστε, το Έργο είναι του Κυρίου, το μέρος το δικό μας είναι να μη διστάσουμε να διακηρύξουμε την αλήθεια του Ευαγγελίου. Γιατί «πώς θα πιστέψουν σ' εκείνον, για τον οποίο δεν άκουσαν; Και πώς θα ακούσουν, χωρίς να υπάρχει εκείνος που κηρύττει;» (Ρωμαίους Ι/10: 14). 

      --- Υ/φο. 

   Επικούρειοι -- Στωικοί: Δύο διαφορετικές σχολές φιλοσοφίας. Και οι δύο δεν πίστευαν στην ανάσταση των νεκρών. 

      1. Οι Επικούρειοι πίστευαν στην ύπαρξη θεών, αλλά θεωρούσαν ότι οι θεοί μένουν αδιάφοροι για τους ανθρώπους και ότι δεν επρόκειτο να τους ανταμείψουν, ούτε να τους τιμωρήσουν, άρα κάθε είδους λατρεία ήταν ανώφελη γι’ αυτούς. Υποστήριζαν ότι υπέρτατο αγαθό στη ζωή ήταν η ηδονή. Η νοοτροπία και οι πράξεις τους στερούνταν ηθικών αρχών. Το σύνθημά τους ήταν: «Ας φάγωμεν και ας πίμωεν, αύριο γαρ αποθνήσκομεν». Υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι και σήμερα με τις ίδιες αντιλήψεις που είναι «φιλήδονοι μάλλον παρά φιλόθεοι» (Β’ Τιμοθέου Γ/3: 4). 

    2. Οι Στωικοί πίστευαν ότι η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμια φύσης η οποία κυβερνάται από το νόμο της λογικής. Είχαν πανθεϊστικές απόψεις και ήταν μοιρολάτρες. Θεωρούσαν την απάθεια σαν το υψηλότερο ηθικό επίτευγμα. Γι’ αυτούς ο άνθρωπος ο ίδιος είναι θεός. Αυτή είναι η βασική διδασκαλία όλων των πνευματιστικών λατρειών. Σύμφωνα με τους Στωικούς φιλοσόφους, για να βρει κάποιος την ευτυχία έπρεπε να ζει σε αρμονία με το σύμπαν. ---