ΝΗΣΤΕΙΑ.

 Ευαγγέλιον "κατά ΜΑΤΘΑΙΟΝ",  κεφ.  ΙΖ  (17),  εδάφ.  14 – 21. 

14 Και ότε ήλθον προς τον όχλον, επλησίασεν εις αυτόν άνθρωπός τις γονυπετών εις αυτόν και λέγων 

15 Κύριε, ελέησόν μου τον υιόν, διότι σεληνιάζεται και κακώς πάσχει διότι πολλάκις πίπτει εις το πυρ και πολλάκις εις το ύδωρ. 

16 Και έφερα αυτόν προς τους μαθητάς σου, αλλά δεν ηδυνήθησαν να θεραπεύσωσιν αυτόν. 

17 Αποκριθείς δε ο Ιησούς είπεν Ω γενεά άπιστος και διεστραμμένη, έως πότε θέλω είσθαι μεθ' υμών; έως πότε θέλω υποφέρει υμάς; φέρετέ μοι αυτόν εδώ. 

18 Και επετίμησεν αυτόν ο Ιησούς, και εξήλθεν απ' αυτού το δαιμόνιον και εθεραπεύθη το παιδίον από της ώρας εκείνης. 

19 Τότε προσελθόντες οι μαθηταί προς τον Ιησούν κατ' ιδίαν, είπον Διά τι ημείς δεν ηδυνήθημεν να εκβάλωμεν αυτό; 

20 Ο δε Ιησούς είπε προς αυτούς Διά την απιστίαν σας. Διότι αληθώς σας λέγω, Εάν έχητε πίστιν ως κόκκον σινάπεως, θέλετε ειπεί προς το όρος τούτο, Μετάβηθι εντεύθεν εκεί, και θέλει μεταβή και δεν θέλει είσθαι ουδέν αδύνατον εις εσάς. 

21 Τούτο δε το γένος δεν εξέρχεται, ειμή διά προσευχής και νηστείας. 

        ΣΧΟΛΙΑ : 

     Στους πρόποδες του όρους της Μεταμόρφωσης ένας έξαλλος πατέρας σε κατάσταση μεγάλης θλίψης περίμενε τον Κύριο. Όταν τον συνάντησε, γονάτισε μπροστά του και άρχισε να τον παρακαλεί να θεραπεύσει το γιο του, που είχε καταληφθεί από δαιμόνια. Το παιδί υπέφερε από βαριές επιληψίες, που πολλές φορές τον έκαναν να πέφτει, άλλοτε στη φωτιά και άλλοτε στο νερό κάτι που επιδείνωνε την κατάστασή μου, πότε με εγκαύματα ή και με τον κίνδυνο του πνιγμού. Κάποιος είπε ότι το πιο σκληρό αφεντικό είναι ο διάβολος. 

     Εδώ βλέπουμε τι προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς. Πριν συναντήσει τον Κύριο ο θλιμμένος αυτός πατέρας είχε συναντήσει τους μαθητές του Κυρίου και είχε ζητήσει να τον βοηθήσουν στο πρόβλημα του παιδιού του, όμως αυτοί δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν το παιδί. Ο Κύριος καθώς ακούει τούτον τον ταλαιπωρημένο πατέρα, απευθύνεται στους μαθητές με τα λόγια (εδ. 17) : «Γενιά άπιστη και διεφθαρμένη, έως πότε θα είμαι μαζί σας. Ως πότε θα σας ανέχομαι». 

     Οι μαθητές δεν είχαν την πίστη να θεραπεύσουν τούτο το επιληπτικό παιδί. Όταν έφεραν το άρρωστο παιδί στον Ιησού, εκείνος επιτίμησε το δαιμόνιο και ο ασθενής γιατρεύτηκε αμέσως. Καθώς είδαν τούτο το γεγονός οι μαθητές έμειναν έκπληκτοι και γεμάτοι απορία ρώτησαν ιδιαιτέρως τον Κύριο : Η απάντηση του Κυρίου ήταν σαφής. «Απιστία». Αν είχαν πίστη ως κόκκου σιναπιού, τότε θα μπορούσαν τα βουνά των δυσκολιών να τα μετακινήσουν με θαυμαστό τρόπο, γιατί για εκείνους που πιστεύουν τίποτα δεν είναι αδύνατο. (Λουκάς Α : 37). Συνεχίζει ο Κύριος και τους λέει: «Αυτό το δαιμονικό γένος δεν βγαίνει παρά μόνον με προσευχή και νηστεία». 

     Ο Λόγος του Θεού μας λέει ότι ο εχθρός (ο σατάν, ο διάβολος, ο αντίδικος, αυτός που μας διαβάλλει στο Θεό «ημέρα και νύκτα» (Αποκάλυψη ΙΒ : 10), περιέρχεται «ως λέων ωρυόμενος» προσπαθώντας ποιόν να καταπιεί. (Α΄ Πέτρου Ε : 8). Προσπαθεί να απομακρίνει από το Θεό ακόμα και τους εκλεκτούς. (Μάρκος ΙΓ : 22). Ποτέ δεν παρουσιάζεται με την πραγματική του μορφή, αλλά παρουσιάζεται «ως άγγελος φωτός» (Ρωμαίους ΙΓ : 12). Με κάθε τρόπο προσπαθεί να παγίδευσει τον άνθρωπο, να τον μπλέξει στην αμαρτία, με σκοπό να διαρρήξει τη σχέση του με το Θεό και να ανακόψει την πνευματική του πορεία του. 

     Πρόκειται για έναν καθημερινό αγώνα, για μια μάχη που γίνεται κάθε στιγμή, για έναν πόλεμο που γίνεται γύρω μας. Στον αγώνα αυτόν πως θα σταθεί ο αδύναμος άνθρωπος και θα νικήσει; Δύο είναι τα κύρια μέσα που ο Θεός μας χάρισε, για να στεκόμαστε δυνατοί κάθε φορά και να νικάμε. 

Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ και η ΝΗΣΤΕΙΑ. 

    Στην παρούσα μελέτη θα εξετάσουμε με ιδιαίτερη προσοχή για το τι είναι η νηστεία και τι αναφέρει ο Λόγος του Θεού γι’ αυτήν. Η νηστεία ξεκινάει από την Παλαιά Διαθήκη. Σύμφωνα με το Μωσαϊκό Νόμο όλοι οι Ισραηλίτες είχαν εντολή από το Θεό να νηστεύουν μια φορά το χρόνο, την ημέρα του εξιλασμού. (Λευιτικό ΚΓ : 27). Αυτή η νηστεία ήταν υποχρεωτική και για όλο το έθνος. Αργότερα οι Ισραηλίτες πρόσθεσαν και άλλες μέρες νηστείας.

     Όταν ο λαός είχε αποστατήσει από τον αληθινό Θεό και ακολουθούσε τον Βάαλ, ο Σαμουήλ τους κάλεσε να ταπεινωθούν και να νηστέψουν (Α΄Σαμουήλ Ζ : 6). Η Εσθήρ, πριν εμφανιστεί στο βασιλιά για να του ζητήσει την ακύρωση του δολοφονικού σχεδίου του Αμάν, συνέστησε τους Ιουδαίους να νηστέψουν τρεις μέρες. (βιβλίο Εσθήρ Δ : 16). Ο βασιλιά της Νινευή κήρυξε νηστεία μόλις άκουσε το μήνυμα της μετάνοιας από τον Ιωνά. (Ιωνάς Γ : 5) και ποιο ήταν το αποτέλεσμα της ειλικρινούς αυτής μετάνοιας, νηστείας και προσευχής του λαού : «Και είδεν ο Θεός τα έργα αυτών, ότι επέστρεψαν από της οδού αυτών της πονηράς και μετεμελήθη ο Θεός περί του κακού, το οποίον είπε να κάμει εις αυτούς και δεν έκαμεν αυτό».   

      Άλλαξε γνώμη ο Θεός και δεν τους κατάστρεψε. Όταν ο λαός ήταν αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα, οι άρχοντες των Ιουδαίων καθιέρωσαν τέσσερις ακόμα ημέρες νηστείας μέσα στο έτος. (Ζαχαρίας Η : 19). Στην Καινή Διαθήκη, βλέπουμε τους Φαρισαίους να νηστεύουν δύο φορές την εβδομάδα Δευτέρα και Πέμπτη (Λουκάς ΙΗ : 12). Με τον τρόπο αυτό ήθελαν να δείξουν δήθεν τον υπερβολικό τους ζήλο στο θέλημα του Θεού. 

      Η νηστεία δεν είχε καμιά αξία, αν δεν συνοδεύονταν από ταπείνωση και μετάνοια. Ουσιαστικά η νηστεία είναι η εξωτερική έκφραση της εσωτερικής λύπης, του πένθους. 

• Η νηστεία είναι εντολή του Θεού. 

• Ο ίδιος ο Κύριος νήστεψε. 

• Η εκκλησία νήστεψε. 

• Αποτελεί ένδειξη ταπείνωσης. 

• Οδηγεί αυτόν που νηστεύει σε μία πρόσκαιρη αποξένωση από το χώρο της ύλης, με παράλληλη προσέγγιση στον πνευματικό χώρο και στην παρουσία του Θεού. 

      Στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, κεφ. Θ : 14,15, διαβάζουμε : Ήρθαν τότε και οι μαθητές του Ιωάννη και τον βρήκαν του λένε : «Γιατί εμείς και οι Φαρισαίοι νηστεύουμε συχνά, ενώ οι μαθητές σου δεν νηστεύουν». Ο Ιησούς τους είπε : «Μπορούν οι φίλοι του γαμπρού να πενθούν, όσο καιρό είναι μαζί τους ο γαμπρός. Θα έρθουν όμως ημέρες που θα τους πάρουν από κοντά τους το γαμπρό και τότε θα νηστέψουν". Φανερά εδώ ο Κύριος τάσσεται υπέρ της νηστείας. 

      Στο «κακτά Ματθαίον», κεφ. Σ , εδάφ. 17 ο Κύριος επιδοκιμάζει τη νηστεία και δίνει οδηγίες γι’ αυτήν. «Εσύ όταν νηστεύεις, περιποιήσου τα μαλλιά σου και νίψε το πρόσωπό σου». Άλλωστε ο ίδιος ο Κύριος νήστεψε 40 ημέρες & 40 νύκτες, όταν ήταν στην έρημο και πειραζόταν από το σατανά. (Μάρκος Α : 13). Ο Απόστολος Παύλος στην Β΄ προς Κορινθίους επιστολή, κεφ. Σ, εδ. 4, 5, αναφέρει : «αλλά εν παντί συνιστώντες εαυτούς ως υπηρέται Θεού, εν υπομονή πολλή, εν θλίψεσιν, εν ανάγκαις, εν στενοχωρίαις, εν ραβδισμοίς, εν φυλακαίς, εν ακαταστασίαις, εν κόποις, εν αγρυπνίαις, εν νηστείαις». 

      Μέσα σε όλες αυτές τις δύσκολες καταστάσεις που ζούσε ο Απόστολος Παύλος, δεν ξεχνούσε να κάνει νηστείες. Όμως τι ακριβώς είναι η νηστεία; Ο άνθρωπος αποτελείται από σώμα - ψυχή - πνεύμα. Τα τρία αυτά συνδέονται στενά μεταξύ τους και το ένα επηρεάζει το άλλο. Η Βίβλος μας διδάσκει ότι νηστεία είναι η αποχή από οποιαδήποτε τροφή γίνεται δε για πνευματικούς σκοπούς και για ορισμένο χρονικό διάστημα. Οι λόγοι μπορεί να είναι η προσευχή, η περισυλλογή, η εκζήτηση της επέμβασης του Θεού σε ορισμένες υποθέσεις που μας απασχολούν. 

    Δεν είναι νηστεία η αλλαξοφαγία. Δεν τρώμε λάδι, αλλά τρώμε ελιές. Δεν τρώμε κοτόπουλο, αλλά τρώμε ψάρι κλπ. Όλα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με τη νηστεία του Λόγου του Θεού. Επίσης η προγραμματισμένη, υποχρεωτική νηστεία δεν έχει κανένα νόημα και καμία αξία. Είναι ένας τύπος, χωρίς ουσία. 

  Η νηστεία είναι κάτι που δε θα πρέπει να φαίνεται. Είναι κάτι που δε θα πρέπει να το επιδεικνύουμε. Ο Κύριος στο θέμα αυτό υπήρξε ιδιαίτερα αυστηρός προς τους Φαρισαίους. Αυτοί κάθε Δευτέρα και Πέμπτη που γινόταν λαϊκή αγορά στην Ιερουσαλήμ αντί να μένουν στα σπίτια τους κατέβαιναν επίτηδες στους δρόμους, αναμειγνύονταν μέσα στον κόσμο και ήταν άπλυτοι, αχτένιστοι, και γενικά ατημέλητοι. Περπατούσαν αργά, έκαναν τους στεναχωρημένους και με σκυμμένο το κεφάλι σε ένδειξη ταπείνωσης. Όλα αυτά δεν ήταν τίποτα άλλο από μια επίδειξη μπροστά στους ανθρώπους χωρίς ουσία και πνευματικό περιεχόμενο. Γι’ αυτούς ο Κύριος με ιδιαίτερη αυστηρότητα είπε: «έχουν ήδη λάβει την ανταμοιβή τους από τους ανθρώπους». (Ματθαίος Σ : 2). 

    Θα νηστεύουμε και θα ζητάμε την επιδοκιμασία του Θεού, όχι των ανθρώπων. Ο Κύριος είπε : «Εσύ όταν νηστεύεις, περιποιήσου τα μαλλιά σου και νίψε το πρόσωπό σου, για να μη φανεί στους ανθρώπους η νηστεία σου, αλλά στον Πατέρα σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις σου. Και ο Πατέρας σου, που βλέπει στις κρυφές πράξεις, θα σου το ανταποδώσει φανερά» (Ματθαίος Σ : 17,18). 

    Στο βιβλίο του Προφήτη Ησαϊα ο Θεός αναφέρει κάτι ακόμα πολύ ενδιαφέρον : «Εσείς την ημέρα που νηστεύετε παλεύεται για τα συμφέροντά σας και καταπιέζετε, όλους αυτούς που σας δουλεύουν. Νηστεύετε και ταυτόχρονα μαλώνετε και φιλονικείτε. Έτσι που νηστεύετε δεν πρόκειται να εισακουστεί η προσευχή σας. Η νηστεία όπως Εγώ τη θέλω, δεν είναι να κακουχείστε για μια μέρα και να σκύβετε κάτω το κεφάλι και με ρούχα πένθιμα να κάθεστε στη στάχτη. Νηστεία το λέτε εσείς αυτό; Ημέρα που ευαρεστεί τον Κύριο τη λέτε εσείς αυτή; Η νηστεία που εγώ θέλω είναι τούτη: «Να σπάτε τα δεσμά των αδικημένων, να λύνετε τα φορτία που τους βαραίνουν, να απελευθερώνετε τους καταπιεσμένους και να συντρίβετε κάθε ζυγό. Νηστεία είναι με τον πεινασμένο να μοιράζετε το ψωμί σας, να φέρνετε τον άστεγο στο σπίτι σας, αν βλέπετε κάποιον γυμνό να τον ντύνετε και να μην αρνείστε στη βοήθεια στο συνάνθρωπό σας» (Ησαΐας 58 : 4-7). 

      Η νηστεία είναι μια απόφαση προσωπική και μια ελεύθερη επιλογή που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος. Οι λόγοι της νηστείας πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα θα πρέπει να είναι πνευματικοί. Θα νηστέψω όταν θα νοιώσω ότι το πνεύμα του Θεού με οδηγεί να νηστέψω για κάποιο σοβαρό πνευματικό σκοπό. Θα νηστέψω όχι γιατί το λένε οι άλλοι  αλλά όταν υπάρχει μια ειδική ανάγκη για μένα, για τους αδελφούς, για την εκκλησία, για να εκζητήσω το Έλεος του Θεού και τη Χάρη Του. Ο Λόγος του Θεού δεν μας λέει πότε να νηστέψουμε ή πόσες φορές να νηστέψουμε. Αυτό θα το κρίνουμε εμείς, σ’ αυτό θα μας οδηγήσει το Πνεύμα το Άγιο. Ποιοι θα πρέπει να είναι οι στόχοι της νηστείας : 

1/ Η ενίσχυση της προσευχής και η εκζήτηση του θελήματος του θελήματος του Θεού μέσα στη ζωή μας. Με τη νηστεία δηλώνουμε την αλλαγή της καρδιά μας, την ειλικρίνειά μας και την προθυμία μας να ακολουθήσουμε το θέλημα του Θεού, το οποίο προβάλουμε, εγκαταλείποντας κάθε τι άλλο ακόμα και την τροφή μας. Ένα παράδειγμα. Όταν ο Έσδρας ετοιμαζόταν να οδηγήσει μετά από το διάταγμα του βασιλιά Κύρου των Περσών, (Έσδρας Α : 3), μια ομάδα Ιουδαίων που ήταν αιχμάλωτοι και όδευαν από τη Βαβυλώνα πίσω στην Ιερουσαλήμ, κήρυξε νηστεία για να ζητήσουν ένθερμα την παρουσία του Θεού για την ασφαλή επιστροφή τους. «Νηστέψαμε και παρακαλέσαμε το Θεό μας να μας προστατεύσει. Και αυτός άκουσε την παράκλησή μας» (Εσδρας Η : 23). Στις Πράξεις των Αποστόλων (ΙΔ : 23) βλέπουμε ότι ο Παύλος και ο Βαρνάβας περνώντας από τις Εκκλησίες που είχαν ιδρύσει : «χειροτόνησαν πρεσβυτέρους σε κάθε εκκλησία τους, νήστεψαν και προσευχήθηκαν και τους εμπιστεύτηκαν στον Κύριο, στον οποίο είχαν πιστέψει». 

2/ Η νηστεία είναι μία έκφραση ειλικρινούς μετάνοιας, λύπης, ταπείνωσης για την αμαρτία και επιστροφής στο Θεό. Της νηστείας θα πρέπει να έχει προηγηθεί εξομολόγηση των αμαρτιών μας ενώπιον του Θεού. Η νηστεία δεν είναι αυτοτιμωρία, αλλά είναι μια έκφραση σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζουμε το μεγάλο πρόβλημα της αμαρτίας. Να μην ξεχνάμε ότι η αμαρτία κόστισε το θάνατο του Κυρίου Ιησού Χριστού. Όταν ο Δαυίδ έμαθε για το θάνατο του Σαούλ, μας αναφέρει Β΄ Σαμουήλ, κεφ. Α : 11, 12, «τότε ο Δαβίδ έσκισε με απόγνωση τα ρούχα του και όλοι οι άντρες του έκαναν το ίδιο. Θρήνησαν, έκλαψαν και νήστεψαν ως το βράδυ για το Σαούλ και για τον Ιωνάθαν, το γιό του, και για όσους από το λαό του Κυρίου, είχαν σκοτωθεί στη μάχη». Στο βιβλίο του προφήτη Ιωήλ (Β : 12) διαβάζουμε : «και τώρα, λέει Κύριος, μπρορείτε να επιστρέψετε σε μένα με όλη σας την καρδιά. Νηστέψατε, κλάψατε και θρηνήσατε. Ξεσκίστε την καρδιά σας και όχι τα ρούχα σας». Η νηστεία δεν έχει κανένα νόημα, αν δεν συνοδεύεται από ειλικρινή μετάνοια, καταδίκη, αποστροφή, απέχθεια, προς την αμαρτία. «καρδία συντετριμμένη και ταπεινωμένη δεν θα την αφήσει ο Κύριος». {Ψαλμός ΝΑ (51), εδ. 17}. 

3/ Η νηστεία είναι ένα μέσο για να αποφύγουμε τους πειρασμούς και τις δοκιμασίες, αλλά και να νικήσουμε, όταν όλα αυτά έλθουν στη ζωή μας. Υπάρχουν περίοδοι στη ζωή μας, που αντιμετωπίζουμε ιδιαίτερες δυσκολίες και συναντάμε πολύ μεγάλα προβλήματα. Βουνά ολόκληρα δυσκολιών θα λέγαμε ότι εμφανίζονται πολλές φορές στη ζωή μας. Πως θα τα μετατοπίσουμε; Πειρασμοί, δοκιμασίες, και άλλα μας δημιουργούν μια μεγάλη καθημερινή πίεση. Πως θα σταθούμε; πως θα τα αντιμετωπίσουμε; Ο τρόπος είναι ένας, η λύση είναι μία : «Προσευχή και νηστεία». 

4/ Χρειάζεται νηστεία συνοδευμένη από προσευχή για να προχωρήσει το έργο του Θεού για τη σωτηρία και άλλων ψυχών που βρίσκονται στο σκοτάδι μακριά από το θέλημα του Θεού. Όταν τα δυσάρεστα νέα για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, έφθασαν στα αυτιά του Νεεμία, ο Νεεμίας έπεσε σε βαρύτατο πένθος για μέρες πολλές. Προσευχήθηκε στο Θεό του ουρανού. Το ίδιο έκανε και ο Δανιήλ για την επιστροφή των αιχμαλώτων : «Άρχισα τότε νηστεία ντυμένος στα πένθιμα. Είχα ρίξει στάχτη στο κεφάλι μου και προσευχόμουν με στεναγμούς στον Κύριο το Θεό μου». (Δανιήλ Θ : 3). 

5/ Η νηστεία αποτελεί έκφραση αγάπης και λατρείας για το Θεό και δείχνει την πλήρη αφιέρωσή μας σ’ Αυτόν. Μέχρι τώρα είδαμε τη νηστεία να συνοδεύει δύσκολες περιστάσεις στη ζωή μας. Όμως δε θα πρέπει να περιμένουμε τα δύσκολα, για να κάνουμε νηστεία. Η νηστεία είναι και μία πράξη πίστης, υποταγής, αφιέρωσης στο Θεό. Ένα τέτοιο παράδειγμα αναφέρεται στο Ευαγγέλιο του Λουκά (Β : 37). Πρόκειται για την προφήτισσα Άννα, η οποία δεν έφευγε από το ναό, αλλά λάτρευε το Θεό νύχτα και μέρα με νηστείες και προσευχές. Λοιπόν η νηστεία είναι ένα βασικό κεφάλαιο στην πνευματική μας ζωή. Δε θα πρέπει να το υποτιμούμε, αντίθετα να το υπερτιμούμε και θα πρέπει να έχει θεοκεντρικό στόχο. Ο Θεός δε μας χρωστάει τίποτα, ούτε και εμείς μπορούμε να απαιτήσουμε κάτι από το Θεό. Ζούμε και οφείλουμε τα πάντα στη Χάρη, στο Έλεος, στην Αγάπη του Θεού. 

     Για το λόγο αυτό η προσευχή και η νηστεία μας θα πρέπει να αποβλέπουν στη δόξα του Θεού και τη δική μας πνευματική αύξηση. Για να γνωρίσουμε Εκείνον και την δύναμη της αναστάσεως Αυτού». (προς Φιλιππησίους Γ : 10). 

    Στο βιβλίο του Προφήτη Ιωήλ, κεφ. Β, εδ. 12-14, αναφέρεται: 

12 Και τώρα, γι' αυτό ο Κύριος λέει, επιστρέψτε σε μένα από όλη σας την καρδιά, και με νηστεία, και με θρήνο, και με πένθος. 

13 Και σχίστε την καρδιά σας, και όχι τα ιμάτιά σας, και επιστρέψτε στον Κύριο τον Θεό σας επειδή, είναι ελεήμονας και οικτίρμονας, μακρόθυμος και πολυέλεος, και ο οποίος μεταμελείται για το κακό. 14 Ποιος γνωρίζει, αν θα επιστρέψει και μεταμεληθεί, και αφήσει πίσω του ευλογία, προσφορά και σπονδή στον Κύριο τον Θεό μας; --