Ο τυφλός της Βηθσαϊδά.

Ευαγγέλιον «κατά Μάρκον», κεφ. Η/8, εδ. 22 – 25.

22 Και έρχεται εις Βηθσαϊδάν. Και φέρουσι προς αυτόν τυφλόν και παρακαλούσιν αυτόν να εγγίση αυτόν. 

23 Και πιάσας την χείρα του τυφλού, έφερεν αυτόν έξω της κώμης και πτύσας εις τα όμματα αυτού, επέθεσεν επ' αυτόν τας χείρας και ηρώτα αυτόν αν βλέπη τι. 

24 Και αναβλέψας έλεγε. Βλέπω τους ανθρώπους, ό,τι ως δένδρα βλέπω περιπατούντας. 

25 Έπειτα πάλιν επέθεσε τας χείρας επί τους οφθαλμούς αυτού και έκαμεν αυτόν να αναβλέψη, και αποκατεστάθη η όρασις αυτού, και είδε καθαρώς άπαντας. 

          ΣΧΟΛΙΑ : 

       Ο Κύριος έρχεται στη Βηθσαϊδά. Δεν πρόκειται για την περιβόητη Βηθσαϊδα, που βρισκόταν στη δυτική όχθη της λίμνης Γεννησαρέτ, την πατρίδα των Αποστόλων: Ανδρέα, Φιλίππου και Πέτρου και στην οποία ο Κύριος είχε κάνει το θαύμα της διατροφής των 5.000 ατόμων (Μάρκος Σ/6: 32 & Λουκάς Θ/9: 10). Πρόκειται για μια ομώνυμη τοποθεσία στα Β.Α. της λίμνης, που βρισκόταν σε μικρή απόσταση από το σημείο εκβολής του Ιορδάνη. Την κωμόπολη αυτή είχε εξωραΐσει με διάφορα έργα ο Φίλιππος ο Τετράρχης (ή Ηρώδης Φίλιππος Β΄), ο οποίος διετέλεσε στο αξίωμα αυτό από το έτος 4 π.Χ. έως το 34 μ.Χ. που πέθανε. 

      «και φέρουσι προς αυτόν τυφλόν και παρακαλούσιν αυτόν να εγγίση αυτόν» (εδ.22). Το θαύμα που θα ακολουθήσει αναφέρεται μόνον από τον Ευαγγελιστή "Μάρκο" και είναι το μοναδικό θαύμα που αναφέρεται ότι έκανε ο Κύριο σταδιακά. Η ιστορία έχει ως εξής: Κάποιοι φίλοι, γνωστοί, συγγενείς οδήγησαν ένα τυφλό μπροστά στον Κύριο και Τον παρακαλούσαν να αγγίξει με το χέρι Του τον ασθενή για να τον θεραπεύσει και να αποκαταστήσει την όρασή του. Οι άνθρωποι που μετέφεραν τον τυφλό ασφαλώς και πίστευαν στο Χριστό, καθώς είχαν δει τα έργα Του και είχαν γνωρίσει τη δύναμή Του. Όμως ο ταλαίπωρος αυτός τυφλός, εξαιτίας της παθήσεώς του δεν είχε δει τίποτα. Δε γνώριζε τον Ιησού, δεν είχε δει ότι στο διάβα Του «τυφλοί αναβλέπουσι, χωλοί περιπατούσι, λεπροί καθαρίζονται, κωφοί ακούουσι, νεκροί εγείρονται, πτωχοί ευαγγελίζονται» (Λουκάς Ζ/7: 22). Είχε ανάγκη κι αυτός να δει όλα αυτά για να αφυπνιστεί η πίστη του, που ήταν βυθισμένη μέσα στο σκοτάδι, για να δει και να γνωρίσει κι αυτός το Χριστό, το Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου. Είχε ανάγκη να αποκτήσει προσωπική αντίληψη της δύναμής Του. 

       Ο Κύριος που δεν καταφρονεί κανέναν, που "θέλει όλοι να σωθούν και να έρθουν σε μετάνοια"  (Β΄ Πέτρου Γ/3: 9), απομάκρυνε τους συνοδούς του τυφλού, τον έπιασε από το χέρι και τον οδήγησε έξω από την πόλη. Είναι ανάγκη ο άνθρωπος να μείνει μόνος μαζί με το Χριστό. Αλήθεια τι ωραία εικόνα! Τούτη την εικόνα την έχω ξανά δει. Ο Κύριος να απλώνει το χέρι Του να πιάνει το δικό μου, που ήμουν τυφλός ως προς τα πράγματα τα δικά Του, μπερδεμένος μέσα στις ανθρώπινες θρησκείες, παραδόσεις και νουθεσίες, να βαδίζει μαζί μου, να συζητεί, να εξηγεί να αναλύει, να αποκαλύπτει. 

     Τι να συζητούσε ο Κύριος με τούτο τον άνθρωπο τον τυφλό της ιστορίας μας; Μία είναι η συζήτηση του Κυρίου, ένα είναι το θέμα που Τον απασχολεί. Είναι βέβαιο ότι θα έλεγε τα ίδια ακριβώς πράγματα που είπε και προς τους δύο εκείνους ανθρώπους που έφευγαν από την Ιερουσαλήμ και βάδιζαν προς την πόλη Εμμαούς: «και αρχίσας από Μωϋσέως και από πάντων των προφητών, διηρμήνευεν εις αυτούς τα περί εαυτού γεγραμμένα εν πάσαις ταις γραφαίς» (Λουκάς ΚΔ/24: 18). Αφού πήρε τα πράγματα από την αρχή ο Κύριος, τα ερμήνευε προσεκτικά, τα εξηγούσε, ήταν όλα γραμμένα, αλλά οι άνθρωποι αδιαφορούσαν, όπως ακριβώς κάνουν και σήμερα και πολλές φορές λένε: "Ε! Τι έγινε; Άνθρωποι τα έγραψαν αυτά...." Η απάντηση αναφέρεται στο βιβλίο των "Πράξεων των Αποστόλων" (κεφ. Α/1, εδ. 2) «διά Πνεύματος Αγίου έδωκεν εντολάς εις τους αποστόλους, τους οποίους εξέλεξεν». Τα έγραψε το Πνεύμα το Άγιο του Θεού και για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησε κάποιους ψαράδες, αγράμματος ανθρώπους. Θα πει κάποιος γιατί αγράμματοι; Δεν υπήρχαν μορφωμένοι; Δεν υπήρχαν καθηγητές Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ; Ασφαλώς και υπήρχαν. Την απάντηση και εδώ τη δίνει ο Λόγος του Θεού: 

19 «επειδή είναι γεγραμμένον θέλω απολέσει την σοφίαν των σοφών, και θέλω αθετήσει την σύνεσιν των συνετών. 

20 Που ο σοφός; που ο γραμματεύς; που ο συζητητής του αιώνος τούτου; δεν εμώρανεν ο Θεός την σοφίαν του κόσμου τούτου;» (Α΄ Κορινθίους Α/1: 19, 20). 

       Ο Κύριος χέρι χέρι βαδίζει με τον τυφλό της ιστορίας μας. Ο άνθρωπος αυτός δεν αρνείται να βαδίσει με τον Κύριο, δεν αντιτάσσεται σ’ Αυτόν, Τον ακολουθεί, Τον εμπιστεύεται. Ω! πόσο σημαντικό είναι αυτό! Είναι αλήθεια ότι ο Θεός μπορεί να κάνει τα πάντα. Τη δύναμή Του δεν μπορεί να τη συλλάβει το ανθρώπινο πεπερασμένο μυαλό. Είναι Παντογνώστης, είναι Παντοδύναμος, όμως υπάρχει κάτι που δεν μπορεί να το κάνει ο Θεός. Δεν μπορεί να βαδίσει και να σταθεί δίπλα σ’ ένα άνθρωπο, αν αυτός δε θέλει την παρουσία Του και τη συντροφιά Του. Αν ο άνθρωπος έχει αντίρρηση, ο Θεός δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Σέβεται απόλυτα την ηθική ελευθερία του ανθρώπου που Αυτός του έχει χαρίσει και δεν τον υποχρεώνει ποτέ διά της βίας. Η αρχή του Κυρίου είναι: «Εάν τις θέλη να έλθη οπίσω μου, ας απαρνηθή εαυτόν και ας σηκώση τον σταυρόν αυτού και ας με ακολουθή» (Ματθαίος ΙΣ/16: 24). 

     Χέρι, χέρι βγήκαν έξω από την πόλη και βρέθηκαν μόνοι. Είναι ανάγκη ο άνθρωπος να βρεθεί μόνος με το Χριστό, να έχει προσωπική επαφή μαζί Του, για να γνωρίσει προσωπικά Εκείνον. Ο Απ. Παύλος στην επιστολή «προς Φιλιππησίους» (κεφ. Γ/3, εδ. 10) αναφέρει: «διά να γνωρίσω αυτόν και την δύναμιν της αναστάσεως αυτού και την κοινωνίαν των παθημάτων αυτού, συμμορφούμενος με τον θάνατον αυτού». Έχει ανάγκη ο άνθρωπος να ακούσει από Εκείνον, για να μπορέσουν να ανοίξουν τα μάτια του και να βγει από τα αδιέξοδα της πνευματικής τύφλωσης, που ο εχθρός έχει επιβάλει πάνω στον κόσμο μέσα από τις "παραδόσεις" και τα ανθρώπινα θρησκευτικά συστήματα. 

     Αφού η ψυχή δεν αρνήθηκε να Τον ακολουθήσει, δεν αρνήθηκε να ακούσει τις νουθεσίες Του, τώρα έρχεται η ώρα του Κυρίου. Πήρε σάλιο ο Κύριος το έβαλε στα μάτια του τυφλού και ακούμπησε πάνω του τα χέρια Του. Ο Κύριος συνήθιζε να κάνει θαύματα λέγοντας μόνον ένα λόγο. «Σήκω και περπάτα...» (Ιωάννης Ε/5: 11), "να καθαριστείς" (Λουκάς Ε/5: 13), "Λάζαρε έβγα έξω" (Ιωάννης ΙΑ/11: 43). Στην περίπτωση που αναφέρουμε δεν ενεργεί με τον ίδιο τρόπο και επί πλέον χρησιμοποιεί κάποιο υλικό μέσο (σάλιο), για να θεραπεύσει τούτο τον δυστυχισμένο άνθρωπο. Και σε άλλες περιπτώσεις ο Κύριος χρησιμοποίησε υλικά μέσα, για να θεραπεύσει και να θαυματουργήσει, όπως στην περίπτωση του «εκ γενετούς τυφλού» (Ιωάννης Θ/9: 6). Σ’ αυτήν την περίπτωση είχε κάνει πηλό και είχε χρήσει τα μάτια του τυφλού. Με ανάλογο τρόπο ενήργησε για τη θεραπεία κάποιου κωφάλαλου (Μάρκος Ζ/7: 33). 

     Η μέθοδος που ακολούθησε ο Κύριος είχε σκοπό να ξυπνήσει την πίστη μέσα στην καρδιά του τυφλού και να τον πείσει ότι ο Κύριος ασχολείται μαζί του με σκοπό να τον θεραπεύσει. Είχε σκοπό να τον αφυπνίσει και να δείξει στον άνθρωπο αυτό τη δύναμη του Χριστού. 

     Ο Κύριος τον άγγιξε και του υπέβαλε ένα ερώτημα: "Βλέπεις κάτι;" Παράξενο τούτο το ερώτημα. Τι ρωτάς, Κύριε; Εσύ γνωρίζεις τα πάντα, δύνασαι να κάνεις τα πάντα, γνωρίζεις πολύ καλά τι έχεις κάνει σ’ αυτόν τον άνθρωπο και τον ρωτάς αν βλέπει κάτι; Ο ανθρώπινος λογισμός αναπόφευκτα σ’ αυτές τις σκέψεις οδηγείται. 

   «ηρώτα αυτόν αν βλέπη τι». Είναι πολλά τα μαθήματα του Κυρίου, αναρίθμητες οι επεμβάσεις και τα θαυμάσια στη ζωή του κάθε πιστού ανθρώπου. Ο Δαβίδ δεν μπορεί να απαριθμήσει τις ατέλειωτες επεμβάσεις του Θεού στη ζωή του και τον ευχαριστεί «διά πάσας τας ευεργεσίας αυτού» (Ψαλμός ΡΓ/103). Παρά τις επεμβάσεις του Θεού στη ζωή μας το αποτέλεσμα πολλές φορές είναι απογοητευτικό. Ο μαθητής δεν έχει προχωρήσει, πρέπει να πάει στην ίδια τάξη, να παρακολουθήσει τα ίδια μαθήματα … 

     Ο Κύριος ρωτάει: "Βλέπεις κάτι;" Και η απάντηση αποκαρδιωτική: "Βλέπω πολύ θαμπά, βλέπω τους ανθρώπους σαν δένδρα που περπατάνε. Βλέπω λίγα πράγματα, βλέπω συγκεχυμένα, κάτι βλέπω, αλλά δεν μπορώ να ξεχωρίσω καλά". Μπορεί να έρχεται μια ψυχή χρόνια στην Εκκλησία, να έχει ακούσει μύρια κηρύγματα, αλλά να μην έχει προχωρήσει στην πίστη. Ο συγγραφέας της επιστολής «προς Εβραίους» (κεφ. Ε/5, εδ. 12) αναφέρει: «Επειδή ενώ ως προς τον καιρόν έπρεπε να ήσθε διδάσκαλοι, πάλιν έχετε χρείαν του να σας διδάσκη τις τα αρχικά στοιχεία των λόγων του Θεού, και κατηντήσατε να έχητε χρείαν γάλακτος και ουχί στερεάς τροφής». Κάποιες παρθένες που ήταν μέσα στην Εκκλησία και συμμετείχαν σε όλες τις δραστηριότητές της δεν είχαν δει καθαρά τα πράγματα. Νόμιζαν ότι θα συναντήσουν τον νυμφίο, επειδή και μόνον ήταν μέλη της Εκκλησίας. Έβλεπαν όμως θαμπά τα πράγματα, δε μπόρεσαν να αντιληφθούν μέσα στην πνευματική τους ανωριμότητα ότι είχαν ανάγκη αναγέννησης, είχαν ανάγκη να πληρωθούν από το Πνεύμα το Άγιο. Έβλεπαν τα πράγματα θαμπά, ανώριμα και το αποτέλεσμα υπήρξε τραγικό.

      Ποιος φταίει που τούτος ο άνθρωπος της ιστορίας μας δεν μπορεί να δει καλά; Φταίει ο Κύριος; Όχι βέβαια. Φταίει η ολιγοπιστία του τυφλού ανθρώπου. Φταίει η ολιγοπιστία η δική μου και η δική σου, όταν δε βλέπουμε θεαματικά πράγματα μέσα στη ζωή μας. Λίγη εμπιστοσύνη έδωσε στον Κύριο, λίγη θεραπεία πήρε. Υπάρχουν άνθρωποι που σε όλη τους τη ζωή έχουν μια πνευματική όραση συγκεχυμένη για τις μεγάλες και αναλλοίωτες αλήθειες της Βίβλου, όπως : 

---Η δωρεάν κατά χάριν σωτηρία, που ο Θεός προσφέρει σε κάθε άνθρωπο διά Ιησού Χριστού. «Διότι κατά χάριν είσθε σεσωσμένοι διά της πίστεως και τούτο δεν είναι από σας, Θεού το δώρον» (Εφεσίους Β/2: 8), 

--- Το Έργο εξιλασμού που ο Χριστός έκανε πάνω στο σταυρό. «εν τούτω είναι η αγάπη, ουχί ότι ημείς ηγαπήσαμεν τον Θεόν, αλλ' ότι αυτός ηγάπησεν ημάς και απέστειλε τον Υιόν αυτού ιλασμόν περί των αμαρτιών ημών» (Α΄ Ιωάννου Δ : 10). 

--- Η υιοθεσία την οποία λάβαμε από το Θεό διά Ιησού Χριστού. «διά να εξαγοράση τους υπό νόμον, διά να λάβωμεν την υιοθεσίαν» (Γαλάτας Δ/4: 5). «προορίσας ημάς εις υιοθεσίαν διά Ιησού Χριστού εις εαυτόν, κατά την ευδοκίαν του θελήματος αυτού (Εφεσίους Α/1: 5). 

--- Η υπέρτατη αλήθεια ότι Ένας είναι ο Σωτήρας του κόσμου, ο Ιησούς Χριστός. «και δεν υπάρχει δι' ουδενός άλλου η σωτηρία διότι ούτε όνομα άλλο είναι υπό τον ουρανόν δεδομένον μεταξύ των ανθρώπων, διά του οποίου πρέπει να σωθώμεν» (Πράξεις Δ/4: 12). 

--- Ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο μοναδικός Μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων. «Διότι είναι εις Θεός, εις και μεσίτης Θεού και ανθρώπων, άνθρωπος Ιησούς Χριστός» (Α΄ Τιμοθέου Β/2: 5). 

--- Ότι ένας Χριστός πέθανε για όλους. «Επειδή η αγάπη του Χριστού συσφίγγει ημάς, διότι κρίνομεν τούτο, ότι εάν εις απέθανεν υπέρ πάντων, άρα οι πάντες απέθανον και απέθανεν υπέρ πάντων, διά να μη ζώσι πλέον δι' εαυτούς οι ζώντες, αλλά διά τον αποθανόντα και αναστάντα υπέρ αυτών» (Β΄ Κορινθίους Ε/5: 14,15). 

       Τούτες τις μεγάλες, τις μοναδικές αλήθειες τις βλέπουν αμυδρά, ακαθόριστα, σκοτεινά, σαν τον τυφλό της ιστορίας μας, που έβλεπε τους ανθρώπους σαν δένδρα. Κάποιοι άνθρωποι είναι "κακοί" μαθητές, με αποτέλεσμα να παραμένουν τυφλοί, ενώ ο Χριστός θέλει να τους χαρίσει άπλετο φως γύρω τους. Αρνούνται όμως να αναγνωρίσουν τον Ιησού ως τον κεχρισμένο από το Θεό Σωτήρα, Λυτρωτή και Κύριο (Λουκάς Γ/3: 22). 

       Εάν κάτι τέτοιο διαπιστώνεις στην πνευματική σου ζωή, ζήτησε από τον Κύριο να σου ανοίξει τα μάτια! Κάποιοι είναι μέτριοι μαθητές -μύωπες- που δεν ξεχωρίζουν το Χριστό σαν το μοναδικό Σωτήρα του κόσμου (Πράξεις Δ/4: 12). Αν αισθάνεσαι έτσι, μη διστάζεις γύρισε πίσω, όπως ακριβώς έκανε ο Ιωσήφ και η Μαρία ,όταν καθώς γυρνούσαν από την Ιερουσαλήμ, αντιλήφθηκαν ότι ο Χριστός δεν ήταν μαζί τους (Λουκάς Β/2: 45). Αν κάπου στην δύσκολη πορεία της ζωής αντιληφθείς ότι έχασες το Χριστό, γύρνα πίσω και αναζήτησέ Τον και αφού τον βρεις, ζήτησέ Του να απλώσει το χέρι Του και να σε αγγίξει ακόμα μια φορά! 

       Ο μαθητής που ευαρεστεί τον Κύριο είναι αυτός που βλέπει καθαρά, που βλέπει μπροστά, αυτός που βαδίζει στα χνάρια Εκείνου, που αναγνωρίζει το σταυρό του Χριστού σαν δικό του! Είναι εκείνος που ακολουθεί και ζει, όπως ο Κύριος του! Είναι αυτός που «αποβλέπει εις τον Ιησούν, τον αρχηγόν και τελειωτήν της πίστεως, όστις υπέρ της χαράς της προκειμένης εις αυτόν υπέφερε σταυρόν, καταφρονήσας την αισχύνην, και εκάθησεν εν δεξιά του θρόνου του Θεού» (Εβραίους ΙΒ/12: 2).  

      Ο Κύριος που βλέπει την κατάστασή μας από αγάπη μας δίνει κι άλλες ευκαιρίες. Ο πολύπαθος Ιώβ (ΛΓ/33: 14) αναφέρει: «ο Θεός λαλεί άπαξ και δις, αλλ' ο άνθρωπος δεν προσέχει». Είναι Θεός και της δεύτερης ευκαιρίας. Ο καθένας μας μπορεί να ομολογήσει ότι είναι Θεός της «χιλιοστής» ευκαιρίας. Μας δίνει πολλές ευκαιρίες, αλλά μας δίνει και μια προειδοποίηση: «Δεν θέλει δικολογεί διαπαντός ουδέ θέλει φυλάττει την οργήν αυτού εις τον αιώνα» (Ψαλμός ΡΓ/103: 9). Κάποια μέρα ο Κύριος θα σηκωθεί από το θρόνο Του και θα κλείσει την πόρτα της κιβωτού. Η συνέχεια τραγική; «και ήλθεν ο κατακλυσμός και απώλεσεν άπαντας» (Λουκάς ΙΖ/17: 27). 

     Ο Κύριος δεν παραιτείται, επιμένει: «έπειτα πάλιν επέθεσε τας χείρας επί τους οφθαλμούς αυτού». Βλέπει την κατάστασή μας και επανέρχεται. Βάζει και πάλι το χέρι Του στα μάτια του τυφλού. Τούτη τη φορά το αποτέλεσμα είναι θριαμβευτικό. «και έκαμεν αυτόν να αναβλέψη, και αποκατεστάθη η όρασις αυτού, και είδε καθαρώς άπαντας». Η συνεχής επικοινωνία διά της προσευχής, η συστηματική μελέτη (όχι διάβασμα) του Λόγου του Θεού, η αύξηση της εμπιστοσύνης μας στη δύναμη του Κυρίου, η κοινωνία με άλλους πιστούς ανθρώπους θα φέρει θεαματικά αποτελέσματα στην πνευματική μας ζωή, στη σχέση μας με το Θεό. Τι ακριβώς πρέπει να κάνουμε και πώς να σταθούμε μας το λέει ο Λόγος του Θεού: 

14 Έχοντες λοιπόν αρχιερέα μέγαν, όστις διήλθε τους ουρανούς, Ιησούν τον Υιόν του Θεού, ας κρατώμεν την ομολογίαν. 

15 Διότι δεν έχομεν αρχιερέα μη δυνάμενον να συμπαθήση εις τας ασθενείας ημών, αλλά πειρασθέντα κατά πάντα καθ' ομοιότητα ημών χωρίς αμαρτίας. 

16 Ας πλησιάζωμεν λοιπόν μετά παρρησίας εις τον θρόνον της χάριτος, διά να λάβωμεν έλεος και να εύρωμεν χάριν προς βοήθειαν εν καιρώ χρείας «προς Εβραίους» (Δ/4: 14-16). 

       Οι άνθρωποι στις ημέρες μας είναι τυφλοί και άλαλοι πνευματικά. Έχουν ανάγκη από το Χριστό, για να τους βγάλει μέσα από τα σκοτάδια της αμαρτίας, όμως επιμένουν και δεν Τον καλούν στη ζωή τους. Κάποιοι αφελείς λένε μέσα στην άγνοιά τους. "Ο Θεός δεν βλέπει τι γίνεται στη Συρία; Πού είναι  να επέμβει;" Άραγε φταίει ο Θεός ή φταίει αποκλειστικά ο άνθρωπος που αρνείται να υποταχθεί στο Θεό, που Τον έβγαλε μέσα από τη ζωή του. Που διαχρονικά βροντοφώναξε: «δεν θέλομεν ούτος βασιλεύσει εφ’ ημών, άρον, άρον σταύρωσον αυτόν». Οι άνθρωποι του «πολιτισμένου» αιώνα μας έχουν αποβάλει το Θεό, βαδίζουν χωρίς Αυτόν, έχουν σκύψει το κεφάλι προς τα κάτω και αλληλοσπαράσσονται. Παντού αίμα και δάκρυα. Όμως η ώρα που ο «κύριος του αμπελώνος» (Ματθαίος ΚΑ/21: 33) θα επιστρέψει στην ιδιοκτησία Του, που είναι η γη και "πάντα τα εν αυτή", πλησιάζει. 

    Ο Κύριος έρχεται για να βάλει τέλος στην απέραντη δυστυχία και τον αλληλοσπαραγμό. "Μακάριος ο δούλος ον ευρίσκει γρηγορούντα”. Πώς θα βρίσκεται ο άνθρωπος σε εγρήγορση; Ο λόγος τους Θεού μας αναφέρει:

2 τα άνω φρονείτε, μη τα επί της γης. 

3 Διότι απεθάνετε, και η ζωή σας είναι κεκρυμμένη μετά του Χριστού εν τω Θεώ. 

4 όταν ο Χριστός, η ζωή ημών, φανερωθή, τότε και σεις μετ' αυτού θέλετε φανερωθή εν δόξη. επιστολή «προς Κολοσαείς» (κεφ. Γ/3, εδ. 2-4). 

      Μακάρια η ψυχή που μέσα από την προσωπική της εμπειρία με το Χριστό θα μπορεί να επαναλάβει τα λόγια ενός άλλου τυφλού που ευεργέτησε ο Κύριος και του χάρισε το φως του (Ιωάννης Θ/9: 25), «εν εξεύρω, ότι ήμην τυφλός και τώρα βλέπω». ---