6. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ

         

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ.  "η εκκλησία που είχε αντέξει υπομονετικά". 

Βιβλίο "Αποκάλυψης",  κεφ. Γ/3,  εδ.  7-13.

7 Και προς τον άγγελον της εν Φιλαδελφεία εκκλησίας γράψον. Ταύτα λέγει ο άγιος, ο αληθινός, ο έχων το κλειδίον του Δαβίδ, όστις ανοίγει και ουδείς κλείει, και κλείει και ουδείς ανοίγει 

8 Εξεύρω τα έργα σου ιδού, έθεσα ενώπιόν σου θύραν ανεωγμένην, και ουδείς δύναται να κλείση αυτήν διότι έχεις μικράν δύναμιν και εφύλαξας τον λόγον μου και δεν ηρνήθης το όνομά μου. 

9 Ιδού, θέλω κάμει τους εκ της συναγωγής του Σατανά, οίτινες λέγουσιν εαυτούς ότι είναι Ιουδαίοι, και δεν είναι, αλλά ψεύδονται ιδού, θέλω κάμει αυτούς να έλθωσι και να προσκυνήσωσιν ενώπιον των ποδών σου και να γνωρίσωσιν ότι εγώ σε ηγάπησα. 

10 Επειδή εφύλαξας τον λόγον της υπομονής μου, και εγώ θέλω σε φυλάξει εκ της ώρας του πειρασμού, ήτις μέλλει να έλθη επί της οικουμένης όλης, διά να δοκιμάση τους κατοικούντας επί της γης. 

11 Ιδού, έρχομαι ταχέως κράτει εκείνο το οποίον έχεις, διά να μη λάβη μηδείς τον στέφανόν σου. 

12 Όστις νικά, θέλω κάμει αυτόν στύλον εν τω ναώ του Θεού μου, και δεν θέλει εξέλθει πλέον έξω, και θέλω γράψει επ' αυτόν το όνομα του Θεού μου και το όνομα της πόλεως του Θεού μου, της νέας Ιερουσαλήμ, ήτις καταβαίνει εκ του ουρανού από του Θεού μου, και το όνομά μου το νέον. 

13 Όστις έχει ωτίον, ας ακούση τι λέγει το Πνεύμα προς τας εκκλησίας. 

      ΣΧΟΛΙΑ : 

     «ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ» είναι σύνθετη λέξη και σημαίνει «αγάπη προς τους αδελφούς». Η χριστιανική εκκλησία στη Φιλαδέλφεια ήταν μια μικρή, ταπεινή, αλλά πιστή στο Θεό εκκλησία. Ο ίδιος ο Κύριος της γράφει στο γράμμα του «μικράν δύναμιν έχεις» (εδ.8). Δεν είχε μεγάλη φήμη, ούτε μεγάλη δράση, ήταν μια μικρή εκκλησία. Τα μέλη της προσπαθούσαν στη ζωή τους και στις μεταξύ τους σχέσεις να μιμούνται τη ζωή του Χριστού, καθώς ζούσαν μέσα σε μια ειδωλολατρική και διεφθαρμένη κοινωνία. Αγαπούσαν το λόγο του Θεού, τον μελετούσαν και τον εφάρμοζαν στην καθημερινή τους ζωή. Ο Κύριος εμφανίζεται στην εκκλησία ως ο Άγιος που τηρεί τις υποσχέσεις Του και που έχει τα κλειδιά του Δαβίδ και όταν ανοίγει, κανείς δε μπορεί να κλείσει και όταν κλείνει, κανείς δε μπορεί ν’ ανοίξει. Είναι φανερό ότι έχει τον πλήρη έλεγχο της εκκλησία Του. Τούτη την εκκλησία ο Κύριος την αγάπησε πολύ και μόνον επαίνους έχει να της στείλει. 

     «ιδού έθεσα ενώπιόν σου θύραν ανεωγμένην, και ουδείς δύναται να κλείσει αυτήν». Η ανοιχτή πόρτα, που παρά τις λυσσαλέες επιθέσεις δεν κατάφεραν να την κλείσουν ούτε οι ειδωλολατρικές αιρέσεις, ούτε η συναγωγή των Ιουδαίων είναι η ευκαιρία που μας δίνει ο Θεός να μιλήσουμε για το Χριστό σε ανθρώπους που δεν Τον γνωρίζουν, που δε γνωρίζουν την αγάπη Του και την δωρεάν «κατά χάριν» σωτηρία Του (Εφεσίους Β/2: 8). Για να κλείσουν τούτη την πόρτα του λόγου του Θεού, επιστρατεύτηκαν Αυτοκράτορες και Αυτοκρατορίες, πλάνες, αιρέσεις, ολόκληρη η δύναμη του εχθρού. Το ερώτημα είναι γιατί δε μπόρεσαν να την κλείσουν τούτη την πόρτα; Την απάντηση θα τη δώσει ο Απ. Παύλος καθώς κατηχεί τον νεαρό Τιμόθεο. Διότι «ο λόγος του Θεού δεν δεσμεύεται» (Β΄ Τιμοθέου Β/2: 9). 

      Για «θύρα» μιλάει και ο Απ. Παύλος όταν αναφέρει στους Κορίνθιους. «μου ανοίχτηκε μεγάλη θύρα για αποτελεσματικό έργο, όμως υπάρχουν πολλοί που αντιδρούν». (Α΄ Κορινθίους ΙΣ/16: 9). Επίσης «Ότε δε ήλθον εις την Τρωάδα δια να κηρύξω το ευαγγέλιον του Χριστού, και ηνοίχθη εις εμέ θύρα εν Κυρίω» (Β΄ Κορινθίους Β/2: 12). Γράφει δε στην επιστολή "προς Κολοσσαείς" (κεφ. Δ/4, εδ. 3) τα εξής «προσευχόμενοι ενταυτώ και περί ημών, να ανοίξη εις ημάς ο Θεός θύραν του λόγου, διά να λαλήσωμεν το μυστήριον του Χριστού, δια το οποίον και είμαι δεδεμένος». 

     Για να ανοίξεις τη θύρα, θα πρέπει οπωσδήποτε να έχεις το κλειδί. Στο ερώτημα: «ποιος έχει το κλειδί», για να ανοίξει ή αντίθετα να κλειδώσει την πόρτα; Ο ίδιος ο Κύριος απαντά: «Ταύτα λέγει ο άγιος, ο αληθινός, ο έχων το κλειδίον του Δαβίδ, όστις ανοίγει και ουδείς κλείει και κλείνει και ουδείς ανοίγει» (Αποκάλυψη Γ/3: 7). Γνωρίσαμε τη θύρα που είναι η εικόνα της υπηρεσίας, της μαρτυρίας για το Όνομα του Ιησού Χριστού, του Ευαγγελισμού των ανθρώπων και τώρα γνωρίζουμε Εκείνον που κρατά το κλειδί. 

    Ο Κύριος άνοιξε πόρτα στην εκκλησία της Φιλαδέλφειας, της έδωσε ευκαιρίες να μιλήσει για Εκείνον, για την αγάπη Του για τον αμαρτωλό άνθρωπο, για το μίσος Του προς την αμαρτία, για την αιώνια ζωή που προσφέρει ο Θεός σε κάθε έναν που θα πιστέψει σ’ Αυτόν (Α΄ Ιωάννου Β/2: 25) καθώς και για την αιώνια απώλεια που περιμένει όλους εκείνους που απορρίπτουν στην πρόσκληση του Ιησού Χριστού (Εβραίους Ι/10: 39). Η εκκλησία της Φιλαδέλφειας ανταποκρίθηκε στις ευκαιρίες που της έδωσε ο Θεός και γι’ αυτό ο Κύριος στην επιστολή του την εγκωμιάζει. 

     «έθεσα ενώπιόν σου θύραν ανεωγμένην». Ο εχθρός σκέφτηκε ότι «θύρα» έθεσε ο Κύριος στην εκκλησία Του, «θύρα» θα θέσει και εκείνος. Και έτσι άρχισε να ανοίγει πόρτες με μοναδικό σκοπό να πλανήσει και να παραπλανήσει την εκκλησία του Χριστού. Μέσα στην μακραίωνη και πολυτάραχη ιστορία της Εκκλησίας άνοιξαν πολλές πόρτες για την εκκλησία και το τραγικό είναι ότι η εκκλησία δεν πρόσεξε, δεν έκανε σωστή διάγνωση, δεν εξακρίβωσε με βάση το λόγο του Θεού, αν την κάθε πόρτα που ανοιγόταν μπροστά της την είχε ανοίξει ο Χριστός ή ο εχθρός. 

       Αφού ο εχθρός δεν κατόρθωσε να εξοντώσει την εκκλησία με τους ανελέητους διωγμούς, άρχισε σιγά – σιγά να αλλάζει τακτική. Έτσι προσπάθησε να παραπλανήσει την εκκλησία και να την κάνει να ξεφύγει από το σκοπό της που είναι πάντοτε ένας και μοναδικός, να κηρύξει το Ευαγγέλιο της «κατά χάριν» σωτηρίας του Ιησού Χριστού. Έτσι λοιπόν ο εχθρός άνοιξε στην εκκλησία την πόρτα της «πολιτικής δύναμης». Είπε λοιπόν προς την εκκλησία: “Βασιλεία θέλεις; Εγώ θα σου τη δώσω. Η βασιλεία των ουρανών είναι πολύ μακριά και στο μέλλον, λάβε τώρα τη δική μου βασιλεία πάνω στη γη. Μέσα από τη δύναμη της πολιτικής θα μπορείς να αναμορφώσεις τον κόσμο, να επιβάλεις τα σχέδια και τους σκοπούς σου και να κάνεις τον κόσμο καλύτερο”. 

       Αλήθεια πόσες φορές η εκκλησία μέσα στην ιστορία της δεν πίστεψε τούτο το παραμύθι; Πόσες φορές στηρίχτηκε στην πολιτική δύναμη με παράλληλο σκοπό να υπηρετήσει το Θεό; Όμως τα πράγματα εξελίχθηκαν εντελώς αντίθετα από τις προσδοκίες της εκκλησίας και από τις πλούσιες υποσχέσεις του εχθρού. Αντί η πολιτική εξουσία να υπηρετήσει την Εκκλησία, η Εκκλησία έγινε υπηρέτης της πολιτικής εξουσίας. Έτσι η εκκλησία μπαίνοντας και βγαίνοντας από τη μεγάλη και φαρδιά πύλη των πολιτικών επιδιώξεων ξέφυγε από το έργο της με τραγικό αποτέλεσμα να εγκαταλείψει το σκοπό της που ήταν και θα είναι πάντοτε να κηρύξει το Ευαγγέλιο του Χριστού, για να γνωρίσουν οι άνθρωποι την «αλήθεια» και να ελευθερωθούν από τις παγίδες του εχθρού της ψυχής (Ιωάννης Η/8: 32).

       Βλέποντας ο εχθρός τη μεγάλη επιτυχία ήρθε να ανοίξει και άλλη πόρτα στην εκκλησία. Έτσι άνοιξε την περίφημη θύρα του λεγόμενου «κοινωνικού ευαγγελίου». Είπε ο εχθρός στην εκκλησία. «τι έκανε ο Χριστός στη γη;». Το ευαγγέλιο δεν αναφέρει ότι ο Χριστός «διήλθεν ευεργετών και θεραπεύων πάντας τους καταδυναστευομένους»; (Πράξεις Αποστόλων Ι/10: 38). Ο Χριστός δε γιάτρευε τους ασθενείς, δεν έδινε ψωμί στους πεινασμένους, δεν υπερασπιζόταν τους αδικημένους; Αυτή είναι η αποστολή σου εκκλησία, αυτό ακριβώς να κάνει και εσύ, είπε ο εχθρός. Και πήρε ο διάβολος το ανθρωποκτόνος ο πατέρας του ψεύδους (Ιωάννης Η/8: 44), το Άγιο Ευαγγέλιο το έσκισε, το έκανε κομμάτια και κράτησε μόνον την παραβολή του «καλού Σαμαρείτη» (Λουκάς Ι/10: 30 - 35). Αυτό είπε στην εκκλησία θα είναι από δω και πέρα το έργο σου. Μπροστά σε τούτη την υπηρεσία η εκκλησία έμεινε έκθαμβη. Αυτός είναι ο σκοπός μου είπε και άρχισε να φορτώνει στο γαϊδουράκι της τους πληγωμένους, τους ταλαιπωρημένους και μέσα απ’ όλα αυτά η εκκλησία ξέχασε ότι αποστολή της δεν ήταν να περιθάλπει, να ταΐζει κλπ, αλλά ήταν να κάνει πόλεμο εναντίον της αμαρτίας, όλων εκείνων των σκοτεινών δυνάμεων που πλήγωσαν, που στέρησαν, που ατίμασαν την κορωνίδα της κτίσης του Θεού, που είναι ο άνθρωπος και καθώς η εκκλησία έμπαινε και έβγαινε από τη μεγάλη πόρτα της κοινωνικής δράσης, αράχνες σκέπασαν το Ευαγγέλιο του Χριστού. 

     Ο Ιωσίας, ο τελευταίος καλός βασιλιάς του Ισραήλ, βασίλεψε από το έτος 639 έως 608 π.Χ. κάνοντας μια ανακαίνιση στον εγκαταλελειμμένο Ναό του Σολομώντα βρήκε κάπου πεταμένο και σκονισμένο το βιβλίο του Νόμου του Θεού που είχε δοθεί στο Μωυσή. (Β΄ Χρονικών ΛΔ/34: 14). Ασχολούνταν με άλλα πράγματα και είχαν εγκαταλείψει και είχαν εντελώς ξεχάσει το βιβλίο του Νόμου του Θεού. Με παράπονο ο Θεός στο βιβλίο του προφήτη "Ωσηέ" αναφέρει: «Ο λαός μου ηφανίσθη δι' έλλειψιν γνώσεως» (Ωσηέ Δ/4: 6). Πώς να τηρήσει ο λαός το Νόμου του Θεού, όταν το βιβλίο είχε χαθεί και εγκαταλειφθεί; Τούτη η ιστορία έρχεται να θυμίσει την κατάσταση της εκκλησίας στις ημέρες μας. Πολιτική εξουσία, οικονομική κυριαρχία, κοινωνική προσφορά και το Ευαγγέλιο, που είναι «λόγοι ζωής αιωνίου» (Ιωάννης Σ/6: 68), που είναι «δύναμις Θεού προς σωτηρίαν εις πάντα τον πιστεύοντα» (Ρωμαίους Α/1: 16), είναι κάπου σκονισμένο, κάπου χαμένο, κάπου εγκαταλειμμένο, ολοκληρωτικά ξεχασμένο.

       Πόσες θύρες ανοίγει καθημερινά ο εχθρός μπροστά μας, για να μας κάνει να ξεχάσουμε και να παραμελήσουμε το Χριστό και το λόγο Του; Φιλοδοξίες, μέριμνες, ασχολίες, συμφέροντα, απορροφούν καθημερινά εξ’ ολοκλήρου το ενδιαφέρον του Χριστιανού και δε βρίσκει χρόνο να ασχοληθεί με το Ευαγγέλιο και έτσι τα «τάλαντα» που του έδωσε ο Θεός μένουν αχρησιμοποίητα (Ματθαίος ΚΕ/25: 15). Η εκκλησία της Φιλαδέλφειας δεν παραπλανήθηκε από ψεύτικες θύρες, αλλά έμεινε πιστή στη μία και μοναδική θύρα που είναι από το Θεό, τη θύρα του Ευαγγελίου και για τη σταθερή αυτή συμπεριφορά της ο Κύριος την εγκωμιάζει. "Ιδού, θέλω κάμει τους εκ της συναγωγής του Σατανά, οίτινες λέγουσιν εαυτούς ότι είναι Ιουδαίοι, και δεν είναι, αλλά ψεύδονται ιδού, θέλω κάμει αυτούς να έλθωσι και να προσκυνήσωσιν ενώπιον των ποδών σου και να γνωρίσωσιν ότι εγώ σε ηγάπησα". 

      Στην πορεία της εκκλησίας πάντα ο εχθρός θα βάζει εμπόδια. Πάντα η «συναγωγή του σατανά», εκείνοι που θα λένε ότι είναι πιστοί και δε θα είναι, θα υπάρχουν. Ο Κύριος έχει δώσει μια υπόσχεση στην Εκκλησία Του, ότι εκείνοι που την πολεμούν, εκείνοι που αντιστέκονται στο λόγο του Θεού θα έλθουν μια μέρα που θα προσκυνήσουν ενώπιον των ποδών της Εκκλησίας, για να γνωρίσουν ότι ο Κύριος την αγάπησε. Θυμάστε τι είπαν τα αδέλφια του Ιωσήφ στον αδελφό τους, όταν αυτός τους είπε το όνειρο που είδε: 

7 δέστε, εμείς δέναμε δεμάτια στο μέσον της πεδιάδας και ξάφνου, σηκώθηκε το δικό μου δεμάτι, και στάθηκε όρθιο και να, τα δικά σας δεμάτια, αφού περιστράφηκαν, προσκύνησαν το δικό μου δεμάτι. 

8 Και οι αδελφοί του είπαν σ' αυτόν: Βασιλιάς θα γίνεις επάνω σε μας; Ή, θα γίνεις κύριος σε μας; Και τον μίσησαν ακόμα περισσότερο για τα όνειρά του, και για τα λόγια του. (Γένεση ΛΖ/37: 7-8).

     Ποια ήταν η κατάληξη όλου του μίσους και της πλεκτάνης των αδελφών εναντίον του Ιωσήφ; «Και όταν ο Ιωσήφ ήρθε στο σπίτι, του πρόσφεραν τα δώρα, (οι αδελφοί του) που είχαν στα χέρια τους, μέσα στο σπίτι και τον προσκύνησαν μέχρις εδάφους» (Γένεση ΜΓ/43 : 26). Αυτό δεν αποτελεί εκδίκηση, γιατί ο Θεός δεν εκδικείται, αποτελεί πράξη δικαιοσύνης του Θεού. 

     «όστις ανοίγει και ουδείς κλείει, και κλείει και ουδείς ανοίγει». Ο Χριστός ανοίγει πόρτες, δίνει ευκαιρίες, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι κλείνει και πόρτες. Ό,τι κλείνει ο Χριστός στη ζωή κανένας δε μπορεί να ανοίξει. Ποια είναι η πόρτα που μπορεί να κλείσει ο Χριστός στον πιστό άνθρωπο; Κάποιος πληροφορήθηκε τη βαριά αρρώστια ενός γνωστού του. Αύριο είπε θα πάω να τον δω και να του μιλήσω για το Χριστό, δεν άδειασα σήμερα θα πάω σε λίγες μέρες, θα πάω τον άλλο μήνα. Κάποια στιγμή μετά από καιρό που πήγε είδε μπροστά στην πόρτα το σκέπασμα από ένα φέρετρο και δίπλα σ’ αυτό ένα κηδειόχαρτο. Άργησε, δεν εκμεταλλεύτηκε τις τόσες ευκαιρίες που ο Θεός του έδωσε, για να τον επισκεφθεί. Ο Θεός δίνει ευκαιρίες στην εκκλησία, αλλά και σε κάθε έναν πιστό άνθρωπο ξεχωριστά. Αν τις αγνοήσουμε, αν τις αναβάλουμε, αν δεν τις χρησιμοποιήσουμε, ο Θεός, όταν Εκείνος κρίνει, θα τις αφαιρέσει. Μία μνά είχε λάβει ένας πιστός άνθρωπος και δεν την εκμεταλλεύτηκε και αγνόησε τις ευκαιρία που του έδωσε ο Θεός στη ζωή του. Το αποτέλεσμα ήταν τραγικό (Λουκάς ΙΘ/19: 20-26). Μία συκιά συνάντησε ο Κύριος και ήταν άκαρπη. Είχε πολλά φύλλα, μεγάλο κορμό, όμως ήταν χωρίς καρπό. «και ιδών μίαν συκήν επί της οδού, ήλθε προς αυτήν και ουδέν ηύρεν επ' αυτήν ειμή φύλλα μόνον, και λέγει προς αυτήν Να μη γείνη πλέον από σου καρπός εις τον αιώνα. Και παρευθύς εξηράνθη η συκή» (Ματθαίος ΚΑ/21: 19). Τη θύρα που ανοίγει το χέρι του Χριστού πάλι το χέρι του Χριστού θα την κλείσει. 

     «Επειδή εφύλαξας τον λόγον της υπομονής μου, και εγώ θέλω σε φυλάξει εκ της ώρας του πειρασμού, ήτις μέλλει να έλθη επί της οικουμένης όλης, διά να δοκιμάση τους κατοικούντας επί της γης». Επειδή οι χριστιανοί της Φιλαδέλφειας είχαν κρατήσει την αληθινή πίστη και αγαπούσαν το Θεό και ζούσαν στην πράξη τη χριστιανική ζωή, ο Κύριος τους υπόσχεται ότι θα τους φυλάξει από την τραγική εκείνη περίοδο της μεγάλης δοκιμασίας που θα πέσει πάνω σε όλους τους κατοίκους της γης. Ποια είναι αυτή η περίοδος; Πρόκειται για τη «μεγάλη θλίψη» που διαρκέσει 3,5 χρόνια (2η περίοδος Αντίχριστου) και για οποία ο Κύριος έχε αναφέρει: «Διότι τότε θέλει είσθαι θλίψις μεγάλη, οποία δεν έγεινεν απ' αρχής κόσμου έως του νυν, ουδέ θέλει γείνει» (Ματθαίος ΚΔ/24: 21). Στην περίοδο αυτή είχε αναφερθεί και ο Προφήτης "Ιερεμίας" (κεφ. Λ/30, εδ. 7). «Ουαί διότι μεγάλη είναι η ημέρα εκείνη ομοία αυτής δεν υπήρξε και είναι καιρός της στενοχωρίας του Ιακώβ πλην θέλει σωθή εξ αυτής» καθώς επίσης και ο Προφήτης "Δανιήλ" (κεφ. ΙΒ/12, εδ. 1) «θέλει είσθαι καιρός θλίψεως, οποία ποτέ δεν έγεινεν αφού υπήρξεν έθνος, μέχρις εκείνου του καιρού». Ο Κύριος προειδοποίησε την εκκλησία της Σμύρνης ότι πρόκειται να υποφέρει. Στην εκκλησία της Φιλαδέλφειας δίνει την υπόσχεση ότι θα τη φυλάξει από τα δεινά αυτής της περιόδου που θα είναι η τραγικότερη της ανθρώπινης ιστορίας. Η υπόσχεση αυτή αφορά και τον κάθε πιστό στο Θεό άνθρωπο. 

     «κράτει εκείνο το οποίον έχεις, διά να μη λάβη μηδείς τον στέφανόν σου». Τούτα τα λόγια μας λένε ότι κάποιο άτομο είχε γνωρίσει το Χριστό, είχε μπει στην εκκλησία Του, είχα αγωνιστεί «τον αγώνα τον καλό» (Β΄ Τιμοθέου Δ/4: 7) και είχε εξασφαλίσει πέρα από τη σωτηρία του και κάποιο στεφάνι (βραβείο) στον ουρανό (Αποκάλυψη Β/2: 10). Αυτός όμως σιγά – σιγά άρχισε να παραμελεί τη σχέση του με το Θεό με αποτέλεσμα να χάσει αυτό το βραβείο και απ’ ό,τι φαίνεται να σώθηκε «ως διά πυρός» (Α΄ Κορινθίους Γ/3: 15). 

      Συνεπώς όχι μόνον μια ανοικτή θύρα μπορεί το χέρι του Χριστού να την κλείσει, αλλά και ένα κερδισμένο στεφάνι μπορεί το χέρι του Χριστού να το αφαιρέσει. Γι’ αυτό ο Απ. Παύλος γράφει  στην επιστολή "προς Κολοσσαείς" (κεφ. Β/2, εδ. 18) «Κανένας ας μη σας στερήσει το βραβείο, με προσποίηση ταπεινοφροσύνης, και με θρησκεία των αγγέλων, ασχολούμενος με πράγματα που δεν είδε, φουσκώνοντας μάταια από τον νου τής σάρκας του». 

     «ο νικών θα γίνει στύλος στο Ναό του Θεού και δεν θα εξέλεθει πλέον έξω από το Ναό». Το νικητή ο Χριστός θα τον κάνει στύλο αμετακίνητο στο ναό του Θεού. Ο στύλος είναι ενσωματωμένος με το ναό, είναι τμήμα του οικοδομήματος του ναού. Όσο θα υπάρχει ο ναός, θα υπάρχει και ο στύλος. Μέσα στο ναό μπαίνουν προσκυνητές, φεύγουν, έρχονται άλλοι κλπ. Ο στύλος δε θα φύγει ποτέ, πάντα θα είναι εκεί, γιατί είναι αναπόσπαστο τμήμα του ναού. Όλα αυτά είναι συμβολισμοί με τους οποίους θέλει ο Κύριος να δείξει τη μόνιμη και αιώνια σχέση που θα συνδέει στον ουρανό τον πιστό άνθρωπο με το Θεό. ---